TÜRKİYE’DE ENGELLİLERİN İSTİHDAM SORUNLARINA YÖNELİK KAMU POLİTİKALARI

Yıl 2018, Sayı: 14, 75 - 93, 01.04.2018

Şeniz Anbarlı Bozatay Muhammet Tolga Ayyıldız

Öz

Engelliler, sahip oldukları dezavantajlar sebebiyle desteğe en fazla ihtiyacı olan gruplardan biridir. Eğitim, meslek edinme, istihdam edilebilme konularında hayat mücadelesine dezavantajları nedeniyle bir adım geride başlamaktadırlar. Bu bağlamda engellilerin istihdamı, onların hayatın içine dâhil olmalarını, toplumla bütünleşmelerini sağlamaktadır. Bu çalışma, Türkiye nüfusunun yaklaşık %12’sini oluşturan engelli bireylerin eğitimsizlik, mesleksizlik ve işsizlik mücadelesine bir katkı sağlanması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Engelli bireylerin kendi ilgileri, becerileri, yetenekleri ya da eğitimleri doğrultusunda kendine uygun bir işi yapabilir, istihdam edilebilir olduğuna inanmanın gerekliliği savunulmuştur. Çalışmanın kapsamını, Türkiye içerisindeki engellilerin mevcut durumu ve engelli istihdamıyla ilgili politikalar oluşturmaktadır. Bu çalışmada engellilerin istihdam sorunları hakkında devletin geliştirmiş olduğu kamu politikaları ve mevzuattaki karşılıkları değerlendirilerek, engellilerin istihdamı ile ilişkili haklarının tek bir çatı altında toplanması hedeflenmiştir. Engelli istihdamını arttırıcı ve mevcut durumu iyileştirici öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Engelli, meslek, işsiz, istihdam, kamu politikaları.

PUBLIC POLICIES FOR EMPLOYEMENT PROBLEMS OF DISABLED PEOPLE IN TURKEY

Öz

Because of the disadvantages they have, disabeled people are one of the groups most in support need. There is a disadvantageous step in life struggle in terms of education, occupation and employment. In this context, the employment of the disability should be included in the online life, social integration. In Turkey, which accounted for about 12% of individuals with disabilities without education, to make a contribution to the fight against occupation and unemployment. Individuals with disabilities have their own interests, skills, talents, or training that can be employed, can be employed it is argued that it is necessary to believe that. Working scope of the current situation of disabled people in Turkey and within related disabilities employment. In this case, the government has developed about the employment problems of the handicapped public policy and legislative provisions are assessed. With the employment of the disabled it is aimed to bring together related rights under a single body. Suggestions for improving disability employment and improving the current situation have been presented.

Anahtar Kelimeler

Disabled people, profession, unemployed, employment, public policies.

Kaynakça

• Akyıldız, Hüseyin (2006). Türkiye'de İstihdamın Analitik Dinamiği. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Biçerli, Kemal (2005). “Aktif İstihdam Politikaları İşsizliği Azaltır Mı?, Çimento İşveren Dergisi 19(6).
• Bilgen, Pertev, Berk, Kahraman, Giritli, İsmet, Akgüner, Tayfun (1998). İdare Hukuku, Der Ya- yınları, İstanbul.
• Burcu, Esra (2013). “Engelli Gençlik ve Sosyal Riskler”, Gençlik Araştırmaları Dergisi, 1(2).
• Charlton, James I. (2006). “The Dimensions of Disability Oppression An Overview”, The Disabi- lity Studies Reader, Second Edition, Ed.Lennard J. Davis, Routledge, London.
• Coşkun, Mehmet Kamil (2010). Engellilere Yönelik Hizmetler: Amasya Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Çalışma VE Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2017), 2014-2023 Ulusal İstihdam Stratejisi.
• Davidson, Michael (2006) “Universal Design The Work of Disability in an Age of Globaliza- tion”, The Disability Studies Reader, Second Edition, Ed.Lennard J. Davis, Routledge, London.
• Genç, Yusuf; ÇAT Güldane (2013). “Engellilerin İstihdamı ve Sosyal İçerme İlişkisi.”, Akademik İncelemeler Dergisi 8 (1).
• Gültekin, Tule; Sezer Sergender (2017). “Engelli Ailelerin Yaşadıkları Sosyal ve Ekonomik Sorunlar”, Aydın İktisat Fakültesi Dergisi 2(2).
• İzmir Büyikşehir Belediyesi (2001). Engellinin El Kitabı, İzmir.
• İşkur (2013). Çanakkale İşgücü Piyasası Analiz Raporu. Çanakkale: Çanakkale Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü.
• İşkur (2018). 2017 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara, Türkiye İş Kurumu.
• Kapar, Recep (2011). “Aktif İşgücü Piyasası Politikaları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası Dergisi 55.
• Korkmaz, Adem; Mahiroğulları, Adnan (2007). İşsizlikle Mücadelede Emek Piyasası Politikaları. İstanbul, Ekin Basım Yayın.
• Martinez, Kathleen (2011). “Employment of People with Disabilities “, Autism Advocate, 2011.
• Meşhur, H. Filiz Alkan (2004). “Engellilerin Çalışma Yaşamına Katılmalarının Gereği ve Uygulanan İstihdam Politikalarının Değerlendirilmesi”, Öz-Veri Dergisi 1(2), 174-193.
• Nagae, Akira (2015) “Disability Employment and Productivity”, Japon Labor Review, Vol.12, Number.1, Winter.
• Nishimura, Itaru (2015). “Personnel Management of Restricted-Regular Employees” Japon La- bor Review, Vol.12, Number.1, Winter.
• Orhan, Serdar (2013). Türkiye'de Özürlü Dostu İstihdam Politikaları Durum Analizi ve
• Öneriler. Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Yayınları.
• Quinn, Gerard, Degener Theresia (2002) “The Moral Authority for Change: Human Rights Va- lues and the Worldwide Process of Disability Reform”, Human Rights and Disability, The current Use and Future Potential of United Nations Human Rights Instruments in the Context of Disability, United Nations, New York and Geneva.
• Özsoy Yahya; Özyürek,Mehmet;ERİPEK,Süleyman (1997). Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar: Özel Eğitime Giriş. Ankara: Karatepe Yayınları.
• Selek Öz, Cihan; Orhan, Serdar (2012). “Özürlü İstihdam Yöntemlerinin Uygulanabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme”, Çalışma İlişkileri Dergisi, 3(2).
• Sheldon, Alison (2003). Changing Technolgy. London: Sage.
• Taş, H.Yunus (2011). “İŞKUR’un Mesleki Eğitim Faaliyetlerinin İstihdam Üzerine Etkileri: Yalova İŞKUR Örneği”, Sosyal Siyaset Konferansları / Journal of Social Policy Conferences Sayı / Is- sue: 61 – 2011/2.
• T.C. Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2011). İşgücü Piyasasının Özürlüler Açısından Analizi, Ankara.
• Tüik (2002). Türkiye Özürlüler Araştırması, Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• Tüik (2010). Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• Tüik (2010) Engelli Bireylerin Kamu Kurum ve Kuruluşlarından Beklentileri Araştırması. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• Tuncay, Can (1995). Çalışma Süreleri ve İstihdam Türlerinde Esnekleştirme. İstihdam Dergisi, 6(20).
• Who (2001). International Classifiction of Functioning Disability and Healt. Geneva: World
• Healt Organization. Mevzuat
• Sayılı İş Kanunu, 2003.
• Sayılı Engelliler Hakkında Kanun, 2005.
• 03.1998 Tarih ve 23290 Sayılı Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yö- netmelik.
• yılında Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik.
• 03.2013 Tarih ve 28603 Sayılı Engellilik Ölçütü, Sınıflandırması ve Engellilere Verilecek Sağ- lık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik.
• http://www.iskur.gov.tr/kurumsalbilgi/istatistikler.aspx, (Erişim Tarihi: 10.04.2018).
• (http://www.dpb.gov.tr/tr-tr/istatistik/istihdam-edilen-engelli-memurlarin-182 (Erişim Tarihi: 16.04.2018).
• tarih 28833 Sayılı Korumalı İşyerleri Hakkında Yönetmelik.
• http://alo144.aile.gov.tr/mevzuat-bilgi-portali/korumali-isyerleri (Erişim Tarihi:10.12.2017).