POLYPHONIC USAGE OF BAGLAMA AS A ACCOMPANIER INSTRUMENT IN THE PRIMARY MUSIC EDUCATION

Yıl 2018, Sayı: 14, 231 - 257, 01.04.2018

İsmail Sözen

Öz

In primary music education constituting the fundamental of general music education and being one of the most important elements of it, various instruments are used as electronic organ, piano, recorder, guitar, orff instruments, mandolin and baglama. Commonly used by music instructors and accepted as the fundamental instrument of the Turkish Folk Music the baglama differs from the other instruments having the mission of “transmitting the culture to the future generations” which is music's one of the basic functions. The point of research origin stems from this question “On the basis of the polyphonic structure of the baglama, could there be any contribution to the polyphonic music education in the direction of the principle - environment to the universe, near from the far?” In this research, it has been mentioned the place of the baglama in the music instructor training programme and primary music education,by taking into consideration “functions/missions of the instruments” and the structure of the baglama it has been examined how suitable it is as a accompanier instrument in polyphonic music.

Anahtar Kelimeler

Primary Music Education, Baglama, Polyphony, Accompany.

BAĞLAMANIN İLKÖĞRETİM MÜZİK EĞİTİMİNDE BİR EŞLİK ÇALGISI OLARAK ÇOKSESLİ KULLANIMI

Öz

Genel müzik eğitiminin temelini oluşturan ve en önemli basamaklarından birisi olan ilköğretim müzik eğitiminde elektronik org, piyano, blok flüt, klasik gitar, Orff çalgıları, mandolin ve bağlama gibi çeşitli çalgılardan yararlanılır. Müzik öğretmenleri tarafından yaygın olarak kullanılan ve Türk Halk Müziğinin temel çalgısı olarak kabul edilen bağlama, müziğin temel işlevlerinden birisi olan “müziksel kültürün gelecek nesillere aktarılması” bağlamında üstlendiği görevle bu çalgılar arasında ayrı bir önem taşımaktadır. “Bağlama çalgısının yapısındaki çok seslilikten yararlanılarak çevreden - evrene/yakından - uzağa ilkesi doğrultusunda çok sesli müzik eğitimine katkısı olabilir mi?” sorusu bu araştırmanın çıkış noktasını oluşturmuştur. Araştırmada, bağlamanın Müzik Öğretmenliği Programındaki eğitimine ve ilköğretim müzik eğitimindeki yerine değinilmiş, “çalgıların müziksel görevleri/işlevleri” ile bağlamanın yapısal özellikleri göz önünde bulundurularak bir eşlik çalgısı olarak çok sesli kullanıma elverişliliği irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İlköğretim Müzik Eğitimi, Bağlama, Çok Seslilik, Eşlik.

Kaynakça

• Açın, Cafer (1994). Enstruman Bilimi (Organoloji). İstanbul: Yenidoğan Basımevi Ltd. Şti.
• Akdoğu, Onur (1994).Türk Müziğinde Perdeler. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Algı, Soner (2006). Üniversitelerimizin Eğitim Fakültelerine Bağlı Müzik Eğitimi Ana Bilim Dallarında Bağlamada Yöresel Tezene Tavırlarının Kullanım Durumlarına Yönelik Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Altuğ, Nevzat. (1997). Teknik Bağlama Eğitimi: Düzenler. İzmir: Anadolu Matbaacılık.
• Ataman, Sadi Yaver. (1991). Atatürk ve Türk Musikisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Aydıner, Mehtap ve Şen, Yavuz (2011). Geleneksel Türk Halk Çalgılarının Müzik Öğretmenleri Tarafından Kullanılma Durumu. Milli Folklor, S. 91, s. 140-149.
• Bilgin, Selçuk (2006, Nisan). Müzik Eğitiminde Kullanılan Şarkıların Müzik Öğretmenleri Tarafından Piyano ile Eşliklenmesi. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumunda sunulan bildiri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli. Erişim adresi: http://www.muzikegitimcileri.net/bilimsel/bildiri/pamukkale/S-Bilgin.pdf
• Bilgin, Selçuk ve Şaktanlı, S. Cem (2007). Okul Şarkılarının Müzik Öğretmeni Tarafından Piyano ile Eşliklenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 21, s. 130- 133.
• Bilgin, Selçuk (2006, Nisan). Eğitim Müziğinde Prozodi. 1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Öğretmeni Yetiştirme Sempozyumunda sunulan bildiri, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta. Erişim adresi: http://www.muzikegitimcileri.net/bilimsel/bildiri/S-Bilgin.pdf
• Birdoğan, Nejat (1988). Notlarıyla Türkülerimiz. İstanbul: Özgür Yayın-Dağıtım.
• Bulut, Damla (2004, Nisan). Müzik Öğretmeni Yetiştiren Kurumlarda Alınan Piyano Eğitiminin Müzik Öğretmenliğinde Kullanılabilirliği. 1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Öğretmeni Yetiştirme Sempozyumunda sunulan bildiri, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta. Erişim adresi: http://www.muzikegitimcileri.net/bilimsel /bildiri/D-Bulut.pdf
• Dayı, Meral (2002). Ortaöğretim kurumlarında seçmeli olarak okutulan müzik derslerinde öğretmenin kullandığı çalgılar ve öğrencilere verilen çalgı eğitimine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demir, Mustafa ve Nacakcı, Zeki (2015). Ortaokul 6, 7 ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Müzik Derslerinde Bağlama Çalgısının Kullanımına İlişkin Görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S. 13, s.172-181.
• Demirci Özay, Ayça ve Bilgin, Bilgin (2017). Müzik Öğretmenliği Mesleğinde Kullanılabilir Çalgı Özellikleri ve Mesleki Çalgı Olarak Elektrogitar Önerisi. Fine Arts (NWSAFA) Dergisi. S. 1, s. 37-51.
• Demirel, Şeref (1995). Bağlama öğretim yöntemleri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Demirtaş, Serkan. (2011). İlköğretim 7.Sınıf Müzik Dersinde Şarkıların Piyano Eşlikli Öğretilmesinin Öğrenci Kazanımlarına Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Dinç, Kemal (2012). Bağlama İçin Denemeler. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Dinçkan, Oral (2004, Nisan). Türkiye’de Müzik Öğretmeni Yetiştiren Kurumlarda Bağlama Çalgısının Gerekliliği. 1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Öğretmeni Yetiştirme Sempozyumunda sunulan bildiri, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta. Erişim adresi: http://www.muzikegitimcileri.net/bilimsel/bildiri/O-Dinckan.pdf
• Ekici, Savaş (2016). Bağlama Eğitimi Yöntem ve Teknikleri. Ankara: Yurtrenkleri Yayınevi.
• Ekim, Gökhan (2002). Bağlamanın Tarihsel Gelişimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Emnalar, Atınç (1998) Tüm Yönleriyle Türk Halk Müziği ve Nazariyatı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Erdoğan, Vesile Cebeci (1999). İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan müzik öğretmenlerinin bağlama kullanma durumları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Gazimihal, Mahmut Ragıp (1975). Ülkelerde Kopuz ve Tezeneli Sazlarımız. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Gültek, Buğra (2007). Zoltan Kodaly ve Kodaly Yöntemi, Zoltan Kodaly Pedagogical Institute of Music. Müzik Eğitimi Yayınları. Son erişim tarihi 22.05.2018 http://www.muzikegitimcileri.net/bilimsel/makale/B-Gultek_3.pdf
• Halvaşi, Bülent, Akgül, Alper ve Özbek, Özcan (2017). Enstrüman Eşlikli Uygulamaların İlköğretim Öğrencilerinin Müzik Dersine İlişkin Tutumlarına ve Başarılarına Etkisi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. S. 2, s. 217-233.
• İmik, Ünal ve Kaya, Zeynep (2013). Geleneksel Halk Çalgılarının Müzik Öğretmenliğindeki Yeri. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi. S. 7, s. 61-67.
• Kınık, Mehmet (2010). Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bölümlerinde Bağlama Dersi Başlangıç Düzeyine Yönelik Öğretim Programı Önerisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kocabaş, Ayfer ve Selçioğlu, Ebru (2003). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Müzik Dersinin Gerçekleşme Düzeyine İlişkin Öğrenci Görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi. Güzel Sanatlar Eğitimi Özel Sayı 8, s.139-155.
• Koç, Adnan (2000). Bağlama Eğitiminde Görülen Problemler ve Bunların Çözüm Yolları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Kurt, İrfan (1989). Bağlamada düzen ve pozisyon. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Özbek ve Arkadaşları Özdek, Attila (2005). Bağlama’nın İlköğretim II. Kademe Sınıflarındaki Müzik Eğitiminde Kullanımına Yönelik Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Parlak, Erol (2000). Türkiye’de El ile (Şelpe) Bağlama Çalma Geleneği ve Çalış Teknikleri. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Parlak, Erol (2005). El ile Bağlama Çalma Şelpe Tekniği Metodu 2. Bursa: Aktüel Yayınları.
• Piji, Duygu (2007). Müzik Öğretmeni Adaylarına Piyano İle Eşlik Alanında Yeterlik Algısı Ölçeği‟nin Geliştirilmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. S. 26, s. 111-132.
• Sağ, Arif ve Erzincan, Erdal (2009). Bağlama Metodu Cilt I. İstanbul: Pan Yayıncılık
• Say, Ahmet (2005). Müzik Ansiklopedisi Besteciler, Yorumcuları, Eserler, Kavramlar. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Saydam, Refik (2003, Ekim). İlköğretim Okulu I ve II Devre Müzik Eğitiminde Eğitimci Sorunu.
• Cumhuriyetimizin 80. Yılında Müzik Sempozyumunda sunulan bildiri, İnönü Üniversitesi, Malatya. Erişim Adresi: http://www.muzikegitimcileri.net/bilimsel/bildiri/RSaydam.html
• Sun, Muammer (1969). Türkiye’nin Kültür-Müzik-Tiyatro Sorunları. Ankara: Kültür Yayınları.
• Sun, Muammer (1997). Kır Çiçekleri. Ankara: Önder Matbaası.
• Şen, Yavuz (1998). Türk Müziği Eğitiminde Bağlamanın Yeri ve Önemi. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. S. 4, s.161-167.
• Şen, Ü. Sevim (2016). Müzik Estetiği Üzerine. Ankara: Pegem Akademi.
• Turhan, Salih (2000). Türk Halk Müziğinde Çeşitli Görüşler. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Uçan, Ali (1994). Müzik Eğitimi Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Uçan, Ali (1996) İnsan ve Müzik İnsan ve Sanat Eğitimi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Uçan, Ali (1997). Müzik Eğitimi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Uçan, Ali (1997). Müzik Eğitimi Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Uçan, Ali, Yıldız, Gökay ve Bayraktar, Ertuğrul (1999). İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme Öğretmen El Kitabı, İlköğretimde Müzik Öğretimi, Modül 9. Burdur: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Uçan, Ali (2005/1). Müzik Eğitimi Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar ve Türkiye’deki Durum. Ankara: Önder Matbaacılık Ltd. Şti.
• Uluocak, S. (2014). Klasik Gitarın İlköğretim Müzik Eğitiminde Öğretmen Çalgısı Olarak Kullanımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 2, s. 109-123.
• Yener, Faruk (1991). Müzik Kılavuzu. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Yurtoğlu, Ömer Faruk (2008). Okul Yolu Türkü Dolu. Ankara: Tuna Matbaacılık A.Ş. Yükseköğetim Kurulu Başkanlığı. 2006-2007 Akademik Yılında Uygulamaya Konulan Müzik Öğretmenliği Lisans Programı. Erişim adresi: http://www.yok.gov.tr/documents/10279/49665/ muzik_ogretmenligi.pdf/831bd1ffe3cb-4d2e-bbf8-cf80f6d0e209