OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARDA ÖNCÜLTEMELLİ UYGULAMALAR: ALANYAZIN İNCELEMESİ

Yıl 2017, Sayı: 11, 32 - 47, 01.10.2017

Serhat Odluyurt Özgül Aldemir Fırat

Öz

Bu çalışmanın amacı, otizmli çocuklarda sıklıkla kullanılan ve bilimsel dayanağı olan öncül-temelli uygulamaları tanıtmak ve birlikte kullanılan stratejileri alanyazına dayalı olarak ele almaktır. Okulöncesi dönemden itibaren normal gelişim gösteren çocuklardan beklendiği gibi, otizmli çocuklardan da bazı becerileri sergilemeleri beklenmektedir. Otizmli çocuklar; sosyal etkileşim, dikkat ve sınıf içi uygun davranışlar gösterme gibi konularda sorun yaşamaktadırlar. Öncül-temelli uygulamaların en temel amacı; uygun davranışın ortaya çıkmasını sağlayacak şekilde çevresel düzenlemeleri yapmak ve uygun olmayan davranışın ortaya çıkmasını önlemektir. Bilimsel dayanaklı olan öncül-temelli uygulamaların etkililiğini ortaya koymak amacıyla alanyazında çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmada, öncül temelli uygulamaların tanıtılması ve bu amaçla bazı örnek araştırmaların özetlenmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Otizm, Öncül-temelli uygulamalar, Bilimsel-dayanaklı uygulamalar

ANTECEDENT-BASED INTERVENTIONS FOR CHILDREN WITH AUTISM: LITERATURE REVIEW

Öz

The use of antecedent-based interventions for children with autism have shown an increase in recent years. The purpose of this study is to introduce the antecedent-based interventions that is often used in children with autism. In addition, the strategies used in conjunction with the method are based on the literature. Many children with autism need to learn a lot of skills like their peers. Children with autism are having problems with social interaction, paying attention, and showing appropriate behavior in the classroom. This situation prevents them from receiving quality education. The main purpose of the method; to ensure that appropriate behavior occurs, to make environmental regulations, and to prevent inappropriate behavior. There are a lot of researches about antecedent-based intervention in the literature. As a result, it has been revealed that antecedent-based intervention can be used effectively in teaching different types of skills to children with autsim from different age groups. In this literature review, it is aimed to introduce the mentioned method and briefly summarize some articles for this purpose.

Anahtar Kelimeler

Autism, Antecedent-based interventions, Evidence-based intervention

Kaynakça

• Ahearn, W. H.,Clark, K. M., DeBar, R., &Florentino, C. (2005). On the role of preference in responsecompetition. Journal of AppliedBehavior Analysis, 38(2), 247-250. Alzrayer, N., Banda, D. R., &Koul, R. K. (2014). Use of ipad/ipodswithindividualswithautismandotherdevelopmentaldisabilities: A meta-analysis of communicationinterventions. ReviewJournal of AutismandDeve- lopmentalDisorders, 1(3), 179-191.
• Conroy, M. A.,Asmus, J. M., Sellers, J. A., &Ladwing, C. N. (2005). Theuse of an ante- cedent-basedinterventiontodecreasestereotypicbehavior in a classroom: A ca- sestudy. FocusandAutismandOtherDevelopmentalDisabilities, 20(4), 223-230.
• Conroy, M. A.,&Stichter, J. P. (2003). Theapplication of antecedents in thefunctionalas- sessmentprocess. TheJournal of Special Education, 37(1), 15-25.
• Gerdtz, J. (2000). Evaluatingbehavioraltreatment of disruptiveclassroombehaviors of an adolescentwithautism. Research on SocialWorkPractice, 10(1), 198-211. Kern, L.,Choutka, C. M., &Sokol, N. G. (2002). Assessment- basedantecedentinterventionsused in naturalsettingstoreducechallengingbeha- vior: An analysis of theliterature. EducationandTreatment of Children, 25(1), 113- 130.
• Kern, L.,&Clemens, N. H. (2007). Antecedentstrategiestopromoteappropriateclassro- ombehavior. Psychology in the Schools, 44(1), 65-75.
• Kırcaali-İftar, G., ve Odluyurt, S. (2013). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara iletişim becerilerinin kazandırılması. E. Tekin-İftar (Editör). Otizm spektrum bo- zukluğu olan çocuklar ve eğitimleri içinde (327-365). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Matson, J. L.,Hess, J. A., ve Mahan, S. (2013). Moderatingeffects of challengingbehavi- orsandcommunicationdeficits on socialskills in childrendiagnosedwith an au- tismspectrumdisorder. Research in AutismSpectrumDisorders, 7(1), 23- 28
• Moore, D. W.,Anderson, A., & Kumar, K. (2005). Insructionaladaptation in themana- gement of escape-maintainedbehavior in a classroom. Journal of PositiveBehavio- rIntervention, 7(4), 216-223.
• Moore, J. W.,Fisher, W. W., &Pennington, A. (2004). Systematicapplicationandremoval of protectiveequipment in theassessment of multipletopographies of self-injury. Journal of AppliedBehavior Analysis, 1(37), 73-77.
• NAC, (2009). Thenationalautismcenter’snationalstandartsreport. Massachusetts: Nationa- lAutism Center.
• NPDC (2010). Thenationalprofessionaldevelopmentcenter on autismspectrumdisor- ders.
• Evidence-basedpracticebriefs
• Antecedent-Based Interventi
• ons.[http://autismpdc.fpg.unc.edu/sites/autismpdc.fpg.unc.edu/files/imce/docu
• ments/ABI-complete-2010.pdf] (Erişim tarihi 18.11.2017).
• Odom, S. L.,Brantlinger, E., Gersten, R., Horner, R. H., Thompson, B., ve Harris, K. R. (2005). Research in specialeducation
• Scientificmethodsandevidence
• basedpractices. ExceptionalChildren, 71(2), 137-148.
• Park, K. L.,&Scott, T. M. (2009). Antecent-basedinterventionforyoungchildren at risk foremotionalandbehavioraldisorders. BehavioralDisorders, 34(4), 196-211.
• Rispoli, M.,Lang, R., Neely, L., Camargo, S., Hutchins, N., Davenport, K., &Goodwyn, F. (2013). A Comparison of within- andacross- activitychoicesforreducingchallengingbehavior in childrenwithautismspect- rumdisorders. Journal of BehavioralEducation, 22,66–83.
• Sakız, H.,andWoods, C. (2015). Achievinginclusion of studentswithdisabilities in Tur- key: Currentchallengesandfutureprospects. International Journal of InclusiveEdu- cation, 19(1), 21-35.
• Schilling, D. L.,&Schwartz, I. S. (2004). Alternativeseatingforyoungchildrenwithau- tismspectrumdisorder: Effects on classroombehavior. Journal of AutismandDeve- lopmentalDisorders, 34(4), 423-432.
• Tekin-İftar, E., ve Kırcaali-İftar, G. (2017). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemle- ri.Ankara: Vize Yayıncılık.
• Ülke-Kürkçüoğlu, B. (2009a). Otistik özellik gösteren çocuklara sunulan seçim fırsatları ve etkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(2), 67-83.
• Ülke-Kürkçüoğlu, B. (2009b) . Otistik özellik gösteren çocuklara bire-bir öğretimde etkinlikler içi ve arası seçim fırsatları sunmanın etkilerinin karşılaştırılması. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları
• Webber, J.,&Scheuermann, B. (2008). Educatingstudentswithautism: A quickstartmanual. Austin, TX: PRO-ED.
• Wong, C.,Odom, S. L., Hume, K. A., Cox, A., Fettig, A., Kucharczyk, S.,. Brock,M. E.,Plavnick J. B.,. Fleury, V.P. ve Schultz R. T. (2014). Evidence-basedpractices in autismspectrumdisorders (1990–2011). ChapelHill, NC: National Professional De- velopment Center on AutismSpectrumDisorders.