DEVLET YÖNETİMİNDE HİZMETKÂR LİDERLİK ÖZELLİKLERİNE GÖRE YAVUZ SULTAN SELİM

Yıl 2017, Sayı: 10, 463 - 483, 01.08.2017

Emrah Bilgin Ali Yıldırım

Öz

Belirli bir organizasyonun amaçlarının gerçekleşmesinde etkili olan çeşitli unsurlar bulunmaktadır. Bu unsurlardan biri de grubun üyelerini bir araya getirerek onları yönlendiren liderdir. Sergiledikleri davranışlar açısından bazı liderler, takipçilerini organizasyonun amaçlarına yönlendirirken aynı zamanda onların amaçlarının gerçekleşmesi için de gayret göstermektedirler. Literatürde bu tarz liderlik davranışları, modern liderlik yaklaşımları içerisinde hizmetkâr liderlik olarak tanımlanmaktadır. Hizmetkâr liderliği, diğer yaklaşımlardan farklı kılan unsurun liderliğin özellikleri olduğu vurgulanmaktadır. Dolayısıyla hizmetkâr liderliğin özelliklerini ele alarak bir liderin hizmetkâr olup olmadığı hakkında değerlendirmede bulunmak mümkündür. Bu çerçevede çalışmada Osmanlı İmparatorluğu’nun seyrini belirlemede tutum ve davranışlarıyla etkili bir padişah olan Yavuz Sultan Selim, hizmetkâr liderliğin özellikleri açısından değerlendirilmiştir. Kaynaklardan elde edilen bilgilerin hem özgün metinleri hem de bu metinlerin günümüz Türkçesine aktarılmış şekillerine çalışmada yer verilerek bu bağlamda Spears’ın belirttiği hizmetkâr liderliğin özellikleri çerçevesinde, Yavuz Sultan Selim’in padişahlığı boyunca sergilediği liderlik davranışlarına göre onun hizmetkâr bir lider olup olmadığı tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Hizmetkâr Liderlik, Osmanlı Devleti, Yavuz Sultan Selim.

YAVUZ SULTAN SELİM BY FEATURES OF SERVANT LEADERSHIP AT STATE MANAGEMENT

Öz

There are various elements that are effective in the realization of the objectives of a particular organization. One of these elements is the leader who brings together and directs the members of the group. In terms of the behaviors they exhibit, some leaders direct their followers to the organizational goals while strive for the realization of their goals at the same time. In the literature, such leadership behaviors are defined as servant leadership within modern leadership approaches. It is emphasized that the distinctive feature of servant leadership from other approaches is the characteristics of this type of leadership. Therefore it is possible to evaluate about whether a leader is a servant by handling the characteristics of the servant leadership. In this frame of work Yavuz Sultan Selim, who was an influential sultan with his attitudes and behaviors in determining the course of the Ottoman Empire has been evaluated in terms of the characteristics of the servant leadership. On the other hand both the original and the simplifications of these texts are included in the information obtained from the sources and in this context it has been discussed whether he is a servant leader according to the leadership behaviors displayed by Yavuz Sultan Selim during the sultanate in the frame of the characteristics of the servant leadership stated by Spears.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Servant Leadership, Ottoman Empire, Yavuz Sultan Selim.

Kaynakça

• Aslan, Ş. & Özata M. (2011). “Sağlık Çalışanlarında Hizmetkâr Liderlik: Dennis- Winston ve Dennis-Bocernea Hizmetkâr Liderlik Ölçeklerinin Geçerlik ve Gü- venilirlik Araştırması”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt: 18, Sayı:1, ss. 139-154.
• Bilgin, E. (2016). Devhatü'l-Meşâyıh ve Zeyilleri (İnceleme - Tenkitli Metin - Dizin), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Barbuto, J. E. & Wheeler D. W. (2017). “Becoming a Servant Leader: Do You Have What It Takes?”, http://extensionpublications.unl.edu/assets/pdf/g1481.pdf, Eri- şim Tarihi, 03.04.2017.
• Bocarnea, M. C. & Dimitrova M. (2010). “Testing Servant Leadership Theory with Bul- garian Students”, International Journal of Leadership Studies, Vol:. 5, Iss: 3, pp. 255- 268.
• Canım, R. (2000). Latifi Tezkiretü'ş-Şuara Ve Tabsıratün-Nuzama (İnceleme-Metin), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Dıerendonck, D. V. (2011). “Servant Leadership: A Review and Synthesis”, Journal of Management, Vol. 37, Iss: 4, pp. 1228-1261.
• Dilçin, C. (1983). Yeni Tarama Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara.
• Dinçer, M. K. & Öksüz B. (2011). “Hizmetkâr Liderlik Anlayışı İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Geliştirmek”, Erciyes İletişim Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, ss. 2-18.
• Duyan, E. C. & Dierendonck D. V. (2014). “Hizmetkâr Liderliği Anlamak: Teoriden Ampirik Araştırmaya Doğru”, Sosyoloji Konferansları, Cilt: 1, Sayı: 49, ss. 1-32.
• Emecen, F. (2009). “Selim I”, DİA, C. 36. s. 407-414, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Ercan, Y. (2002). “Yavuz Sultan Selim Dönemi”, Türkler Ansiklopedisi, C. 9. s. 421-445, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
• Greenleaf, R. K. (2003). Lider Olarak Hizmetkâr, (Y. Alan, & G. Çelik, çev.), Europees Centruum voor Servant Leadership. Hilversum.
• Harwiki, W. (2013). “Influence of Servant Leadership to Motivation, Organization Cul- ture, Organizational Citizenship Behavior (OCB), and Employee’s Performance in Outstanding Cooperatives East Java Province, Indonesia”, IOSR Journal of Business and Management, Vol: 8, Iss: 5,pp. 50-58.
• Hoca Sadeddin, (1279). Tacü’t-Tevârih, C. 2, Tabhâne-i Âmire, İstanbul.
• Hunter, E. M. & Neubert M. J. & Perry S. J. & Witt L. A. & Penney L. M. & Weinberger E. (2013). “Servant Leaders Inspire Servant Followers: Antecedents and Outco- mes For Employees and The Organization”, The Leadership Quarterly, Vol: 24, pp. 316–331.
• Kanar, M. (2009). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Say Yayınları, İstanbul.
• Kanar, M. (2012). Büyük Farsça Sözlük, Say Yayınları, İstanbul.
• Melchar, D. E. and Bosco S. M. (2010). “Achieving High Organization Performance Through Servant Leadership”, The Journal of Business Inquiry, Vol: 9, Iss: 1, pp. 74-88.
• Mustafa Nûri Paşa (1992). Netâicü’l-Vukûât, (N. Çağatay, s. nşr.). C. I-II, Türk Tarih Ku- rumu Yayınları, Ankara.
• Northouse, P. G. (2012). Leadership: Theory And Practice, Sage Publications, California, USA.
• Redhouse, S. J. (1992). Turkish And English Lexicon, Çağrı Yayınları, İstanbul.
• Reed, L. (2015). “Servant Leadership, Followership, and Organizational Citizenship Behaviors in 9-1-1 Emergency Communications Centers: Implications of a Nati- onal Study”, Servant Leadership: Theory and Practice, Vol: 2, Iss: 1, pp. 71-94.
• Sağırlı, A. (1993). Keşfi Mehmet Çelebi Selim-nâme veya Bağ-ı Firdevs-i Guzat ve Ravza-i Ehl-i Cihâd, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Severcan, Ş. (1998). Keşfî’nin Selim-Namesi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitü- sü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Smıth, C. (2005). “The Leadership Theory Of Robert K. Greenleaf”, The Greenleaf Centre For
• Servant-Leadership UK, November 12, 2005
• http://www.greenleaf.org.uk/whatissl.html., Erişim Tarihi, 05.04.2017. Spears, L. C. (2004). “Practicing
• Servant-Leadership”
• https://apscomunicacioenpublic.files.wordpress.com/2012/12/larry-spears
• practicing-servant-leadership.pdf, Erişim Tarihi, 05.04.2017.
• Spears, L. C. (2010). “Character and Servant Leadership: Ten Characteristics of Effecti- ve, Caring Leaders”, The Journal of Virtues & Leadership, Vol: 1, Iss: 1, pp. 25-30.
• Steingass, F. A. (2005). Comprehensive Persian-English Dictionary, Çağrı Yayınları, İstan- bul.
• Turhan, M. (2007). Genel ve Mesleki Lise Yöneticilerinin Etiksel Liderlik Davranışlarının Okullardaki Sosyal Adalet Üzerindeki Etkisi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Elazığ.
• Uğur, A. & Çuhadar M. (1990). Celâl-zâde Mustafa, Selim-nâme, Kültür Bakanlığı Yayın- ları, Ankara.
• Uğur, A. (1992). Yavuz Sultan Selim, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mü- dürlüğü Yayınları, Kayseri.
• Valeri, D. P. (2007). The Origins Of Servant Leadership, Greenleaf University, A Disserta- tion of Doctor, Florida, USA.
• Winston, B. (2003). “Extending Patterson’s Servant Leadership Model: Explaining How Leaders and Followers Interact in a Circular Model”, http://www.regent.edu/acad/sls/publications/conference_proceedings/servant_l eadership_roundtable/2003pdf/winston_extending_patterson.pdf, Erişim Tari- hi, 20.04.2017.
• Yıldırım, A. (2017). Kurumsal Kültürün Oluşumu ve Sürdürülebilirliğinde Hizmetkâr Lider- liğin Rolüne İlişkin Bir Araştırma, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yönetim Bilimleri Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Malatya.