KARAPINAR TÜLÜLERİ VE GÜNÜMÜZDEKİ DURUMU

Yıl 2017, Sayı: 8, 84 - 97, 01.04.2017

Sedef Acar Ecem Tosun

Öz

Binlerce yıl öncesinden yapılmaya başlanmış olan sun’i post görünümündeki dokumalar Türkmenistan’dan Balkanlar’a kadar çeşitli ülke ve bölgelerde yapılmış ve günümüze kadar gelmiştir. Özgün bir grup olan tülü ve benzeri dokumalar, sahip oldukları uzun tarihsel geçmiş, teknik ve malzemeye dayalı farklı yapısal özellikleriyle post görünümlü veya saçaklı dokumalar olarak tanımlanır. Tülüler Anadolu’da daha çok Konya-Karapınar ve çevresine özgü bir tekstil ürünüdür. Çalışmada Karapınar tülülerinin tarihsel süreci, üretim teknikleri, desen özellikleri, kullanılan malzemeler, kullanım alanları açısından araştırmalar yapılmış ve üretilme nedenleri araştırılmıştır. Bölgede tülünün farklı isimlerle adlandırıldığı ve farklı şekillerde gruplandırıldığı tespit edilmiştir. Çalışmanın son aşamasında Karapınar’da ve yakın çevresinde yapılan alan araştırmasının sonuçlarıyla günümüzdeki durumu gözler önüne serilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tülü, Filikli, Hopan, Çeki tülü, Karapınar

KARAPINAR TULUS AND ITS PRESENT CONDITION

Öz

Thousand of years ago begun imitation lambskin pelt from Turkmenistan to the Balkans, it has been made in various countries and regions and has been up to date. An original group Tülü and similar textiles they have long history with different structural features based on technical and material imitation lambskin and fringed textiles are product unique region in Anatolia. Karapınar Tülü has been done in terms of about historical process, production techniques, pattern features , materials used in the research .Karapınar tülü have been usage areas and reasons for their production. During the resource search it was seen that the tülü was named with different names and grouped in different forms. İt was observed it continues at least that the production of tülü field research in Karapınar. Nowadays, due to the unprecedented decrease the people who are producing in and around the region have also been taught by the source.

Anahtar Kelimeler

Tulu, Filikli, Hopan, Extra weft loop, Karapinar

Kaynakça

• Acar, S. ve Tosun, E. (2016). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, II. Uluslararsı Sanat ve Tasarım Kongresi Sözlü ve Poster Özet Bildiri Kitabı, 16-21 Ekim, Dokuz Eylül Matbaası, İzmir
• Anmaç, E. (1998). “Post Taklidi Geleneksel Dokumalar ” Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Sayı : 10, İzmir
• Açıkgöz H. (1984). Halı ve Halıcılık Terimleri, 168,170,172
• Aslanapa, O. (1987). Türk Halı Sanatının Bin Yılı, İstanbul
• Atalay, B. (1967). Türk Halıcılığı ve Uşak Halıları, Ankara Aslan, S. (1998).
• “Tülü-Gabbeh-Ryijy”, Arış Dergisi, Yıl. 1, Sayı. 4
• URL:http://www.turkelhalilari.gov.tr/makaleler.php?language=tur&icerik=tulu3 (Eri
• şim tarihi: 24.03.2017)
• Aytaç, A. (Kasım 2000). “Karapınar Tülü Dokumalarında Yanış”, Karapınar Sempozyumu Bil- dirileri, Karapınar
• Aytaç, A. (Kasım-2009). “Geleneksel Anadolu Tülüleri Örneğinde Makedonya Yanbol Dokuma- ları”, 10.Ulusal El Sanatları Sempozyumu Bildiri Kitabı, İzmir
• Bodur, F. (1984). “Karapınar Halıcılığı”, Türk Dünyası Araştırmaları, Türk Halıları Özel sayısı, Ekim-1984, 73-81
• Bozaklı, N. (2016). Konya İli Karapınar İlçesi Tülü Dokumalarının Geçmişi ve Günümüzdeki Durumu, Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Geleneksel Türk Sanatları Bölümü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta
• Derleme Terimleri Sözlüğü, (1993). Türk Dil Kurumu Yayınları 211/10, C.10, Ankara Üniversite- si Basımevi, Ankara
• Emery, I. (1994). The Primary Structures of Fabrics, Thames And Hudson
• Eti, E. (1987). Karapınar Tülü Halıları, Türkiyemiz Dergisi, No: 52, İstanbul
• Edgü, F. (1989). Karapınar Tülü Carpets, Ada Press Pbl., İstanbul
• Erdmann, K. (1957). “Der Türkische Teppich Des 15. Jahrhunderts / 15. Asır
• Türk Halısı”, çev. H. Taner İstanbul yatı Dergisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayın- ları (132): 6 - 62
• Gülgönen, A. (1989). Karapınar Tülü Halıları, (Dr. Ayan Gülgönen Koleksiyonu), Mas Matbaa- cılık A. Ş.
• Görgünay, N. (2001). Altaylar’dan Tunaboyu’na Türk Dünyası’nda Ortak Yanışlar, Kültür Ba- kanlığı Yayınları/2753, Yayımlar Dairesi Başkanlığı sanat Eserleri Dizisi/366, Ankara)
• Görgünay, N., (1977), Halıcılığın Kökeni ve Türk Halıcılığının Tarihçesi, Journal Of The Faculty Of Agrıculture, s.161 e-dergi.atauni.edu.tr
• Görgünay, N. (2005). Düğümlü Halının Öncüsü Geve/Tülü ve Benzeri Dokumalar, İzmir: Gü- neş Ofset.
• Gündüz, İ. (1998). “Karapınar Yöresi El Dokumaları”, Yeni İpek Yolu, Konya Ticaret Odası Der- gisi, S.120, Konya
• Gündüz, İ. (1993). Karapınar El Dokumaları ve Kök Boyamacılık, Karapınar Belediyesi, Kültür Yayınları, No:2, Konya
• Hidayetoğlu, M. (2013). Karapınar (Konya) Yöresinde Dokunan Yamçı Tülüler. Akdeniz sanat Dergisi, 2(4)
• Hidayetoğlu, H.M. (1999). Karapınar Tülü Halıları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü El sanatları eğitimi Anabilim Dalı, El Dokumaları ve Örgüleri Anasanat Dalı, Yayın- lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya
• Ortaylı, İ. (2016). Türklerin Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul
• Öztürk, İ. (2007). Dokumaya Giriş, Mor Fil Yayınları, Ankara
• Önder, M. (1995). Antika ve Eski Eserler Kılavuzu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara
• www.tiem.gov.tr , TC Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk ve İslam Eserleri Müzesi
• Wertime, J. T. (1998). “Back To The Basics Primitive Pile Rugs Of Cental Asia-Origins of Pile Weaving”, Hali International Magazine Of Antique Carpet And Textile Art (100/September): 97 – 100 BELGESEL YAYINI
• Öksüz, A. (2006). ‘’Karapınar Tülü Halıları’’ Kanal B, Türkiye, Ocak, GÖRÜŞME
• Atan, F.(2015). Emirgazi Halk Eğitim Merkezi Öğreticisi, Konya: 16 Haziran
• Kocabaş, M. (2015). Emirgazi Halk Eğitim Merkezi Müdürü, Konya: 16 Haziran
• Sarı, A.(2015). Sarılar Halıcılık Firması Sahibi, Sultanhanı/Konya: 16 Haziran
• Sarı, A.(2017). Telefon görüşmesi, Sarılar Halıcılık Firması Sahibi, Sultanhanı/Konya: 14 Mayıs
• Tiftik ve Yapağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (2016). E-posta yazışması, Ankara: 6 Nisan