Büyücülere Başvuran Kişiler Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 28, 197 - 228, 25.09.2021

Emine Selin Arat Nurten Kımter

Öz

Büyü ve büyüsel uygulamaların tarihçesi insanlık tarihi kadar eskidir. Bu araştırmada büyü yapan kişilere başvuran bireylerin özellikleri, büyü-cülere başvurma nedenlerinin neler olduğu, büyüye ve büyücülere karşı takındıkları tutum ve davranışların incelenmesi hedeflenmiştir. Nitel araştırma yöntemine dayalı olarak gerçekleştirilen araştırmanın verileri 10 kişi ile gerçekleştirilen görüşmelerden elde edilmiştir. Araştırma kapsamında konu ile ilgili olarak hazırlanan 27 açık uçlu soru, çeşitli nedenlerle büyücülere başvuran bireylere yöneltilmiştir. Toplanan nitel veriler, içerik analizine tabi tutulmuş ve elde edilen bulgular, tablolar halinde düzenlenerek bir takım yorum ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. Araştırma sonucunda, büyücülere başvuran kimselerin yarısından fazlasının yükseköğretim kurumlarından mezun evli kimseler oldukları ve din eğitimlerini ailelerinden aldıkları tespit edilmiştir. Diğer taraftan katılımcıların büyük çoğunluğunun tıbbi rahatsızlık durumunda doktora gidip verilen ilaçları düzenli olarak kullanmadıkları; hastalık, çaresizlik, işsizlik ve gelecek kaygısı gibi sebeplerle büyücülere başvurdukları görülmüştür. Katılımcıların büyük çoğunluğunun dini ibadetleri düzenli olarak yerine getirmedikleri, buna bağlı olarak olumsuz yaşam olayları karşısında dini başa çıkma yöntemlerini kullanmadıkları bulgulanmıştır. Yine araştırmaya katılanlardan sadece birisinin kendisini kişilik olarak akılcı (rasyonel) olarak tanımladığı görülmüştür. Katılımcıların yaklaşık yarısının hayatlarına büyü ve sihir tarzı şeylere göre yön verdikleri ve büyücülere gitmeden önce sorunlarını başka şekillerde çözmeyi denemedikleri tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmaya katılanların tamamının büyücülerin kendilerinden maddi talepte bulunduğunu, büyük çoğunluğunun büyücülerden fayda gördüklerini ve büyücülere tekrar gitmeyi düşündüklerini belirttikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Büyü, büyücü, büyücüye giden, düşünce, tutum, davranış.

A Study on People Applying to Magicians

Öz

The history of sorcery and magic is as old as the history of mankind. The purpose of the present study was to examine the characteristics of the individuals who apply to people who cast spells, their reasons for applying, their attitudes and behaviors towards sorcery and sorcerers. The data of the study, which was based on a Qualitative Research Design, were obtained from the interviews conducted with 10 people. A total of 27 open-ended questions that were prepared in relation to the subject in the scope of the study were directed to the individuals who applied to sorcerers for various reasons. The qualitative data that were collected were subjected to Content Analysis, the findings obtained in this way were tabulated, and evaluations and interpretations were made. It was found as a result of the study that more than half of those who applied to sorcerers graduated from higher education institutions, were married, and received religious education from their families. On the other hand, it was also found that the majority of the participants used the drugs regularly when the doctor prescribed them in the case of medical discomfort; and admitted to the sorcerers for reasons such as illness, desperation, unemployment, and future anxiety. The majority of the participants did not fulfill religious worshipping regularly, and, depending on this, did not use religious coping methods against negative life events. Again, it was also found that only one of the participants of the study identified himself/herself as rational. Approximately half of the participants said that they directed their lives with spell and spell-like things, and they did not try to solve their problems in other ways before they go to sorcerers. Also, all of the participants said that sorcerers de-manded money from them, the majority of them said that they benefited from sorcerers, and they thought about going to them again.

Anahtar Kelimeler

Magic, magician, going to wizards, thought, attitude, behavior.

Kaynakça

• Akalın, K. H. (2009). Max Weber’in sosyoloji kuramında toplumsal faaliyet tarzı ve kültürel değer ilişkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 164-165.
• Amman, T.M. ve Demircioğlu, S. (2019). Sakarya üniversitesi öğrencilerinin büyü ve fala yönelik inanç ve uygulamaları. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, 5 (11), 293-323.
• Anadol, C. (2006). Halk inanışları büyü/sihir-tılsım-cin çarpması. Kamer Yayınları.
• Arslan, M. (2004). Kültürel bağlamda din. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 4(4), 189-205.
• Aydın, C. B.(2012). 14-18 yaş arası gençlerde büyü, sihir, nazar vb tutumlar [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2) 368-388.
• Başar, Z. (1972). İçtimai adetlerimiz-inançlarımız ve erzurum ilindeki ziyaret yerlerimiz, Sevinç Matbaası.
• Bedir, K. (2011). Hurafelerin ortaya çıkışında etkili olan faktörler. Ravza Yayınları.
• Buhari. E. A. M. b. İ.(1981). Sahihu’l- Buhari. I-VIII. İstanbul. 256/870.
• Can, N.(2019). Bbaşa çıkma davranışına kaynak oluşturan dini inanç ve değerler üzerine bir değerlendirme [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cirhinlioğlu, Z., Ok., Ü ve Cirhinlioğlu, F. G.(2013). Dindarlık ruh sağlığı ve modernite. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Develioğlu, F. (1987). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat. Doğuş Matbaası.
• Duvarcı, A.(1993). Türkiye’de falcılık geleneği ile bu konuda iki eser: “Risale-i Falname li Caifer-i Sadık” ve ‘”Tefe’ülname”. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• El-Bahrü’z-zehhâr, B.(2007). nşr. M.Zeynullah. Mektebetü’l-ulüm ve’l-hikem. Medine. 9/52.
• Ermetin, G. Y. (2009). Mevlevilikte Şamanizm izleri. Töre Yayınevi.
• Frankl, V. E. (2018). Psikoterapi ve din bilinçdışı tanrı (Çev.: Z. Taşkın). Say Yayınları.
• Frazer, J. G. ( 2004 ). Altındal, dinin ve folkorun kökleri 1 (Çev.: Mehmet H. Doğan). Payel Yayınevi.
• Göcen, G.(2018). Psikoloji mitoloji ve din. Kaknüs Yayınları.
• Güneş, H.C. (2006). Bid’at ve hurafeler. Rehber Yayınları.
• Hançerlioğlu, O.(1975). İnanç sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• Hançerlioğlu, O.(2007). Türk dili sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• Jung, C.G.(1997). Din ve psikoloji. (Çev.: C. Şişman). İnsan Yayınları.
• Kaplan, M. (2011). Halk tıbbının kökenleri, teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi. Milli Folklor Dergisi, 150-156.
• Kartopu, S. ve Ünalan, A. (2019). Büyü ve tabiatüstü güçleri başvurma nedenleri üzerine bir saha araştırması. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 379-399.
• Kartopu, S. ve Ünalan, A.(2019). Üniversite öğrencilerinin, sihir, büyü ve tabiatüstü güçlerle ilgili tutumunun incelenmesi. Bilimname XL, 4, 195-228.
• Kaya, D.(1992). Tandırnameler. Milli Folklor, 14, 29-30.
• Kımter, N. (2008). Üniversiteli gençlerde dindarlık ile benlik saygısı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (2), 39-60.
• Koçak, A. ve Arun, Özgür (2006). İçerik Analizi Çalışmalarında Örneklem Sorunu. Selçuk İletişim, 4(3), 21-28.
• Köktaş, M. E. (1993). Türkiye’de dini hayat: İzmir örneği. İşaret Yayınları.
• Köse, A. ve Ayten, A. (2013). Din psikolojisi (3. baskı). Timaş Yayınları.
• Kula, N.(2002). Deprem ve dini başa çıkma. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, 234-255.
• Kuşat, A.(2004). Türk toplumunda nazar olgusu ve psikolojik bir bakış. Laçin Yayınları.
• Kutup, S.(1996). Fi Zilal-il Kur’an (Cilt 13). Dünya Yayıncılık.
• Marinier, P.(1991). Dua üzerine düşünceler (Çev.: S. Kılıç). Nil Yayınları.
• Örnek, S.V.(1966). Sivas ve çevresinde hayatın çeşitli safhalarıyla ilgili batıl inançları ve büyüsel işlemlerin etnolojik tetkiki. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• Sarıkçıoğlu, E.(2002). Başlangıçtan günümüze dinler tarihi, Fakülte Kitabevi.
• Shermer, Michael (2007). İnsanlar neden saçma şeylere inanır (Çev.: Zeynep Reyhan Koç). Altın Bilek Yayınları.
• Sinanoğlu, A. F.ve Sinanoğlu, A.(2012). 21. Yüzyıl Malatya’sında batıl inançlar. Türklük Bilimi Araştırmaları.
• Smart, N. (1982). Tarih öncesine ait dinlerle ilkel dinler (Çev.: G. Tümer). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25(1), 297-323.
• Şirin. T.(2006). Metafizik varlıklardan cinlere inancın psiko-sosyal boyutları [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tanyu, H. (1992). Büyü. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C.6, s.501), TDV Yayınları.
• Vyse, Stuart A. (1997). Believing in magic: The psychology of superstition. Oxford University Press.
• Yapıcı, A.(2003). Fiziksel ve sosyal hadiselere sebep atfetmede dinin rolü. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3(1), 127-165.
• Yapıcı, A.(2016). Cinsiyete göre farklılaşan dindarlıklar ve kadınlarda dinsel yaşamın farklı görüntüleri. Dini Araştırmalar Kadın Özel Sayısı, 131-161.
• Yılmaz, F.(2008). Kadınlar arasında yapılan hurafeler. Cihan Yayınları.
• Yılmaz, S.(2014). Nazar, büyü ve fal inançlar-uygulamalar. Divan Kitap.
• Zafer, C.(2019). Halk dindarlığı, medyanın halk dindarlığı ve din anlayışındaki etkileri. International Journal of Social Inguiry, 12 (1), 345-363.
• Büyü Nasıl Yazılır. https://www.tdktr.com/buyu-nasil-yazilir-buyu-kelimesinin-anlami-nedir.html (ErişimTarihi:14.02.2019).
• Karakoç, D. Unesco:Türkiye, Kitap Okuma Oranında 86’ncı Sırada. https://tanerozay. wordpress.com/2020/01/19/unesco-turkiye-kitap-okuma-oraninda-86inci-sirada/. (Erişim Tarihi:25.03.2021).