Agricultural Evaluation of Land Cover and Topographical Characteristics of Bulancak District of Giresun Province with the Help of GIS

Yıl 2022, , 763 - 781, 15.12.2022

Bahadır Atmaca

https://doi.org/10.31466/kfbd.1142225

Öz

The aim of this research is to determine some land characteristics of Bulancak district of Giresun and evaluate them in relation to agriculture by using geographic information systems (GIS). ArcGIS-ArcMap 10.3 program was used in the creation of maps and area calculations using digital elevation model (SYM/DEM) data. Altitude values varying between 0-3.102 m in the district are divided into 10 classes. The ratio of the total area with an altitude between 0-1.200 m was found to be 44,504%. While the altitude group of 1.200-1.500 m covers the largest area with 20,655%, the altitude group covering the least area (0,444%) is determined as 2.700-3.102 m. The slope in Bulancak; classified as mild, moderate and steep. It was determined that the amount of area in the steep slope class is 4,609 times more than the amount of area in the medium slope class. Lands with steep (20+%) slopes were not found suitable for agricultural activities. Afforestation works should be carried out in these areas and natural vegetation should be protected. According to the aspect analysis of the district, it has been determined that the north, northwest, northeast and east facing areas, which are determined as the north aspect group, cover more than half of the district's surface area (56,214%). When CORINE land cover 2018 data is analyzed; In Bulancak district, mixed forests have the largest area with 163,822 km2 (22,757%); on the other hand, it was determined that the land cover class with the least area is sea and ocean with 0,212 km2 (0,029%). It is thought that the data revealed in the study can give preliminary idea for some future researches that can be done in Bulancak, especially agricultural activities.

Anahtar Kelimeler

GIS, Topography, Corine, Agriculture, Bulancak, Giresun

CBS Yardımıyla Giresun İli Bulancak İlçesinin Arazi Örtüsü ve Topoğrafik Özelliklerinin Tarımsal Yönden Değerlendirilmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, coğrafi bilgi sistemlerinden (CBS) faydalanılarak, Giresun’un Bulancak ilçesinin bazı arazi özelliklerini belirlemek ve tarımla ilişkili olarak değerlendirmektir. Sayısal yükseklik modeli (SYM/DEM) verileri kullanılarak haritaların oluşturulması ve alan hesaplamaları aşamalarında ArcGIS-ArcMap 10.3 programı kullanılmıştır. İlçede, 0-3.102 m aralığında değişen yükselti değerleri 10 sınıfa ayrılmıştır. 0-1.200 m arasında yükseltiye sahip toplam alanın oranı % 44,504 olarak bulunmuştur. 1.200-1.500 m yükselti grubu % 20,655 ile en geniş alanı kaplamakta iken, en az alan (% 0,444) kaplayan yükselti grubu 2.700-3.102 m olarak belirlenmiştir. Bulancak’ta eğim; hafif, orta ve dik olacak şekilde sınıflandırılmıştır. Dik eğim sınıfındaki alan miktarının, orta eğim sınıfındaki alan miktarından 4,609 kat fazla olduğu saptanmıştır. Dik (% 20+) eğimli araziler tarımsal faaliyetler için uygun bulunmamıştır. Bu alanlarda, ağaçlandırma çalışmaları yapılmalı ve doğal bitki örtüsü de korunmalıdır. İlçenin bakı analizine göre, kuzey bakı grubu olarak belirlenen kuzey, kuzeybatı, kuzeydoğu ve doğu bakılı alanların, ilçe yüzölçümünün yarısından fazlasını (% 56,214) kapladığı belirlenmiştir. CORINE arazi örtüsü 2018 verileri analiz edildiğinde; Bulancak ilçesinde karışık ormanların 163,822 km2 (% 22,757) ile en geniş alana sahip olduğu; buna karşın en az alana sahip olan arazi örtüsü sınıfının 0,212 km2 (% 0,029) ile deniz ve okyanus olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada ortaya çıkan verilerin, tarımsal faaliyetler başta olmak üzere, gelecekte Bulancak’ta yapılabilecek bazı araştırmalar için ön fikir verebileceği düşünülmektedir.  

Anahtar Kelimeler

CBS, Topoğrafya, Corine, Tarım, Bulancak, Giresun, GIS, Topography, Agriculture

Kaynakça

• Acar, C., Var, M., ve Altun, L. (2001). Trabzon ve yöresinin kayalık ortamlarında yetişen örtü bitkileri üzerine ekolojik bir araştırma. Ekoloji Çevre Dergisi, 11(41), 20-28.
• Akkuş, A. (2021). Genel fiziki coğrafya (5. basım). Nobel Yayın No: 1348, Ankara, 138 s.
• Anonim, (1987). Türkiye genel toprak amanajman planlaması (Toprak koruma ana planı). T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Havza Islahı ve Göletler Daire Başkanlığı, Ankara, 105 s.
• Anonim, (2021a). Giresun Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü Verileri. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Giresun / Türkiye.
• Anonim, (2021b). Türkiye Mülki İdare Sınırları Verileri. T.C. Milli Savunma Bakanlığı, Harita Genel Müdürlüğü, Ankara / Türkiye, https://www.harita.gov.tr/urun/turkiye-mulki-idare-sinirlari/232 (Erişim Tarihi: 11 Kasım 2021).
• Anonim, (2022). Corine Projesi Arazi Örtüsü Sınıfları. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Ankara / Türkiye, http://corine.tarimorman.gov.tr/corineportal/araziortususiniflari.html (Erişim Tarihi: 09 Haziran 2022).
• Atmaca, B. (2021, December). Bazı arazi özelliklerinin coğrafi bilgi sistemleri ile belirlenmesi ve tarım açısından değerlendirilmesi: Giresun ili Şebinkarahisar ilçesi örneği. ISPEC 8th International Conference on Agriculture, Animal Sciences and Rural Development, Proceedings Book: (pp. 830-846). Bingöl: Bingöl University, Turkey. (24-25 December 2021).
• Avci, V., ve Sunkar, M. (2018). Bulancak’ta (Giresun) sel ve taşkın olaylarına neden olan Pazarsuyu, İncüvez, Kara ve Bulancak derelerinin morfometrik analizleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28(2), 15-41.
• Bajjali, W. (2018). ArcGIS for environmental and water issues. Springer Textbooks in Earth Sciences, Geography and Environment, p. 353.
• Başayiğit, L., ve Şenol, H. (2008). Meyve yetiştirme potansiyeli yüksek alanların coğrafi bilgi sistemleri ortamında belirlenebilirliği ve uzaktan algılama metodu ile kontrolü. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(1), 1-8.
• Bayar, R., ve Karabacak, K. (2017). Ankara ili arazi örtüsü değişimi (2000-2012). Coğrafi Bilimler Dergisi, 15(1), 59-76.
• Bayındır, F. (2006). Malatya ilindeki genel arazi kullanımının yükselti kuşaklarına göre değişimi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Bulut, H., Darende, V. C., Demirörs, Z., Alan, İ., Kaya, Ş., Bilgin, N., Öztaş, Z., ve Gürçayır, E. (2019, Kasım). 2018 yılı İzmir meteorolojik radar verilerinin zamansal ve Corine arazi sınıflarına göre değişiminin coğrafi bilgi sistemleri ile analizi. IV. Meteorolojik Uzaktan Algılama Sempozyumu (UZALMET 2019), Antalya, Türkiye. (11-15 Kasım 2019).
• Değerliyurt, M., ve Çabuk, S. N. (2015). Coğrafyayı coğrafi bilgi sistemleri ile tanımlamak. Doğu Coğrafya Dergisi, 20(33), 37-48.
• Demir, M., Yıldız, N. D., Bulut, Y., Yılmaz, S., ve Özer, S. (2011). Alan kullanım planlamasında potansiyel tarım alanlarının ölçütlerinin coğrafi bilgi sistemleri (Cbs) yöntemi ile belirlenmesi (İspir örneği). Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(3), 77-86.
• Duran, C., ve Günek, H. (2010). Mersin kenti kuzeyi akarsu havzalarındaki ekolojik faktörlerin bitki örtüsüne etkisi. Biological Diversity and Conservation, 3(3), 137-152.
• European Environment Agency (EEA), (2021). Copernicus Land Monitoring Service - Corine Land Cover, CLC 2018. Available from URL: https://land.copernicus.eu/pan-european/corine-land-cover/clc2018/fetch-land-file?hash=4ecde146e6ca8dd7a42f68a9f5370153d9731a95 (Date of Access: 11 December 2021).
• Gençer, M., Başayiğit, L., ve Akgül, M. (2015). Eğirdir Gölü koruma zonları CORINE arazi kullanım sınıflaması. Tarım Bilimleri Dergisi, 21, 26-38.
• Karabacak, K. (2021). Tarımsal arazi kullanım uygunluğu analizi: Lefkoşa ilçesi (KKTC) örneği. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 52, 312-331.
• Karaca, S., Sarğın, B., ve Türkmen, F. (2019). Bazı arazi ve toprak niteliklerinin coğrafi bilgi sistem analizleriyle incelenmesi: Van ili arazi ve toprak özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 199-205.
• Karademir, N., Nacar, Ş., ve Bilinir, Ş. (2020). Andırın ilçesinde (Kahramanmaraş) arazi kullanımının yükselti basamaklarına göre değişimi. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 668-688.
• Koca, S., ve Menteşe, S. (2020). Eskişehir merkez ilçelerinde (Odunpazarı ve Tepebaşı) topografik faktörlere göre yerleşimin dağılışı. Ege Coğrafya Dergisi, 29(2), 217-228.
• Öztürk, D., İslam, A., Turan, A., ve Köse, M. A. (2021). Bulancak ilçesinde tarımsal işletmelerin ve üretim faaliyetlerinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 13(24), 148-163.
• Sarı, H., ve Özşahin, E. (2016). CORINE sistemine göre Tekirdağ ilinin AKAÖ (Arazi kullanımı/Arazi örtüsü) özelliklerinin analizi. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 30(1), 13-26.
• Sönmez, N., ve Sarı, M. (2004). Coğrafi bilgi sistemleri temel esasları ve uygulama alanları. Derim, 21(1), 54-68.
• Tekeş, A., ve Cürebal, İ. (2019). Arazi kullanımı ile yükselti ve eğim özellikleri arasındaki ilişkinin analizi: Şehzadeler (Manisa) ilçesi. Turkish Studies Social Sciences, 14(4), 1787-1806.
• Turan, İ. D., ve Dengiz, O. (2021). Çorum Çayı havzası topraklarının kabuk oluşum risk durumlarının belirlenmesi ve haritalanması. Ege Coğrafya Dergisi, 30(2), 289-298.
• TÜİK, (2022). Bulancak İlçesinin 2021 Yılı Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara / Türkiye, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim Tarihi: 09 Kasım 2022).
• USGS, (2022). DEM Data (SRTM 1 Arc-Second Global/~30 meters). Available from URL: https://earthexplorer.usgs.gov/ (Date of Access: 15 January 2022).
• Üstündağ, Ö. (2009, Kasım). Elazığ ilinde genel arazi kullanımının yükselti kuşaklarına göre değişimi. TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, İzmir. (02-06 Kasım 2009).
• Yılmaz, N., ve Han, E. (2016). Giresun ekolojik koşullarında bazı mısır çeşitlerinin tane verimi ve verim ögelerinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(3), 171-176.
• Yüksek, T., Özçelik, A. E., ve Verep, B. (2020). Fırtına havzasının bazı havza karakteristikleri ile arazilerin fizyografik özelliklere göre dağılımlarının coğrafi bilgi sistemleri ile belirlenmesi. Anadolu Çevre ve Hayvancılık Bilimleri Dergisi, 5(3), 439-449.