Giresun’da Bazı Bitki Türlerinin Hasattan Mutfağa Gelene Kadarki Ağır Metal ve Mineral Madde Düzeylerinin Tespiti

Yıl 2022, , 97 - 112, 15.06.2022

Aysun Türkmen , Çiğdem Dizdar

https://doi.org/10.31466/kfbd.999728

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, Giresun ilinde yetişen 7 farklı bitki türünde (nane, altın otu, yaş çay, kekik, ısırgan otu, kuşburnu ve ıhlamur) Cd, Pb, Fe, Zn, Cu, Al, Cr, Co, Mn, Ni, Ag, Li, Na, Mg, B ve K olmak üzere 16 elementin konsantrasyonları belirlenmiştir. Numuneler Haziran-Ekim 2021 aylarında yetişme mevsiminde toplanmıştır. Numuneler kurutulduktan sonra mikrodalgada yakılarak ICP-OES cihazında okumaları yapılmıştır. Farklı bitki türleri ile yapmış olduğumuz çalışmamızda metal değerleri ortalama mg/kg olarak; Cd:0,62±0,02, Pb:0,44±0,08, Fe:153±20,4, Zn:44,5±1,21, Cu:11,1±0,95, Al:926±419, Cr:1,64±0,22, Co:0,48±0,09, Mn:588±272, Ni:2,51±0,50, Li:0,18±0,02, Na:656±20,5, Mg:3503±431,2, B:26,7±3,36, K:22527±2145 olarak bulunmuştur, Ag ise hiçbir bitki örneğinde tespit edilmemiştir. Sonuçlar tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Tukey testi yardımıyla istatistiksel açıdan değerlendirilmiş ve bulunan değerler literatür çalışmaları ve WHO’nun müsaade edilen limit değerleri ile kıyaslanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Giresun, bitki, ağır metal, ICP-OES, makro-mikro element

Destekleyen Kurum

Giresun Üniversitesi BAP

Determination of Heavy Metal and Mineral Substance Levels of Some Plant Species From Harvest to Kitchen in Giresun

Öz

In this study, the concentrations of 16 elements,including Cd, Pb, Fe, Zn, Cu, Al, Cr, Co, Mn, Ni, Ag, Li, Na, Mg, B, K and K, were determined.7different plant species (mint, golden grass, wet tea, thyme, nettle, rosehip and linden) growing in Giresun province. The samples were collected during the growing season in June-October 2020. After the samples were dried, they were burned in the microwave and their readings were made in the ICP-OES device. Average values of different plant species in our study that we have done with the metal mg/kg; Cd:0.62±0.02 Pb:0.44±0.08, Fe:153±20.4, Zn:44.5±1.21, Cu:11.1±0.95, Al:926±419, Cr:1.64±0.22, Co:0.48±0.09, Mn:588±272, Ni:2.51±0.50 Li:0.18±0.02 Na:656±20.5 Mg:3503±431.2, B:26.7±3.36, K:22527±2145, Ag, on the other hand, has not been detected in any plant samples. The results were evaluated statistically using one-way analysis of variance (ANOVA) and Tukey's test, and the found values were compared with the literature studies and the permissible limit values of WHO.

Anahtar Kelimeler

Giresun, Plant, Heavy metal, ICP-OES, Macro-Micro element

Kaynakça

• Akgünlü, S., (2012). Kilis ve Gaziantep Yöresinde Tüketilen Bazı Yabani Sebzelerin Mineral İçerikleri ve Mikrobiyolojik Analizleri, Yüksek Lisans Tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Kilis.
• Ata, S., Farooq, F., Javed, S. (2011). Elemental profile of 24 common medicinal plants of Pakistan and its directlink with traditional uses, Journal of Medicinal Plants Research 5(26): 6164-6168.
• Basgel, S., Erdemoğlu, B. (2006). Determination of mineral and trace elements in some medicinal herbs and their infusions consumed in Turkey, Toplam Çevre Bilimi 359, 82– 89
• Baş L. ve Demet, Ö., (1992). Çevresel Toksikoloji Yönünden Bazı Ağır Metaller. Ekoloji, 42-6.
• Bayraktar, Ö.V, Öztürk, G ve Arslan, D, (2017). Türkiye’de Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Üretimi ve Pazarlamasındaki Gelişmelerin Değerlendirilmesi, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26 (2): 216−229
• Baytop, T., (1999). Türkiye’de Tıbbi Bitkilerle Tedavi (Geçmişte ve Bugün). Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul.
• Bilgiç Alkaya ve ark., (2015). İstanbul Aktarlarında Satılan Bitkisel Çaylarda Ağır Metal Tayini, Marmara İlaç Dergisi 19: 136-140
• C. Yerli, T. Çakmakcı, U. Sahin ve Ş. Tüfenkçi, (2020). Ağır Metallerin Toprak, Bitki, Su ve İnsan Sağlığına Etkiler, Türk Doğa ve Fen Dergisi, 9:103-114
• Çolak, C. (2014). Ülkemizde Geleneksel Tedavilerde Yaygın Olarak Kullanılan Bazı Tıbbi Bitkilerin Kök ve Çiçeklerinde Ağır Metal ve Mineral Besin Element Tayini, Yüksek Lisans Tezi, Marmara üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, İstanbul
• Esetlili, B.Ç., Pekcan, T., Çobanoğlu, Ö., Aydoğdu, E., Turan. S., Anaç, D., 2014, Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Temel Bitki Besin Maddeleri ve Ağır Metal Konsantrasyonları, Tarım Bilimleri Dergisi– journal of Agricultural 20:229 -247
• FAO/WHO Codex Alimentarius International Food Standards Codex Stan -179, 2003. Codex Alimentarius commission.
• Fidan, H. & Fidan, M. (2021). Şırnak Yöresinde Alternatif Tedavi Amaçlı Kullanılan Origanum vulgare L. subsp. gracile (K.Koch) Ietsw. Bitkisinin Element Analizi. Şırnak Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2(1): 23-28.
• Fidan, M., Teğin, İ., Erez, M.E., Pınar, S.M., Hüseyin Eroğlu, H., Etnobotanik Amaçlı Kullanılan Origanum acutidens Bitkisinin Toplam FenolikFlovonoid İçeriği, Fenolik Bileşikleri ve Element Analizi, Academic Platform Journal of Engineering and Science 8-1,
• Kabata-Pendias A, Mukherjee AB. (2007)” Trace Elements from Soil to Human. Springer-Verlag”, Berlin, Heidelberg.
• Kamran, S., Shafaqat, A., Samra, H., Sana, A., Samar, F., Muhammad, B. S., Hafiz, M. T., 2013, Heavy Metals Contamination and what are the Impacts on Living Organisms, Greener Journal of Environmental Management and Public Safety, 2(4), 172–179.
• Leblebici S, Bahtiyar SD, Özyurt MS. 2012, Kütahya aktarlarında satılan bazı bitkilerin ağır metal içeriklerinin İncelenmesi, DPÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 29: 1-6.
• Li, L.H., (1981). Elementlerin jeokimyasal döngüleri ve insan pertürbasyonu. Geochim Cosmochim Acta.,45: 2073-2084.
• Özbolat, G. ve Tuli, A. (2016). Ağır Metal Toksisitesinin İnsan Sağlığına Etkileri. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 25(4):502-521
• Özden, H. (2021). Siirt Yöresinde Halk Tarafından Şalgam Olarak Tüketilen Turp Bitkisinin Metal İçeriği ve Biyolojik Aktivitelerinin Belirlenmesi, Yüksek lisans tezi, Siirt Üniversitesi, Kimya ABD. Siirt.
• Özkan, A. (2017). Antakya-Cilvegözü Karayolu Etrafındaki Tarım Arazilerinde ve Bitkilerdeki Ağır Metal Kirliliği, İskenderun Teknik Üniversitesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği Bölümü, Hatay
• Özrenk, K., Gündogdu, M., Doğan, A., (2012). Erzincan Yöresi Kuşburnu (Rosa canina L.) Meyvelerinin Organik Asit, Şeker ve Mineral Madde İçerikleri, YYÜ TAR BİL DERG (YYU J AGR SCI) 2012, 22 (1):20-2
• Pekcan, G., Şanlıer, N., Baş, M., (2016). Türkiye Beslenme Rehberi 2015, Ankara
• Saltan, F.Z. ve Canbay, H.S. 2015, Eskişehir’de Halk Arasında Kullanılan Bazı Bitkilerdeki Ağır Metal ve Besin Elementlerinin Belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19(1), 83-90, 2015
• Schulze E-D, Beck E, Müller-Hohenstein K, Lawlor D, Lawlor K, Lawlor G. (2005) Plant Ecology. Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg.
• Seven T, Can B, Darende BN, Ocak S. (2018), Hava ve Toprakta Ağır Metal Kirliliği. Ulusal Çevre Bilimi Dergisi, 1(2): 91-103.
• Stresty, T.V.S. ve Madhava Rao, K.V. (1999). Güvercin Kök Hücresinde Çinko ve Nikel Stresine Karşı Ultrastrüktürel Değişiklikler, Çevresel ve Deneysel Botanik, 41: 3-13.
• Şimşek, A. (2010). “Ordu İli ve Çevresindeki Doğal Vejetasyonda Yetişen Bazı Yenilebilir Yabani Bitki Türlerinin Mineral Madde Kompozisyonun Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ordu üniversitesi, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu
• T.C. 2005. Resmî gazete Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği. (Erişim Tarihi: 11.02.2022)
• Turan, Ş. (2014). Ülkemizde Yaygın Olarak Kullanılan Bazı Tıbbi Bitkilerin Yapraklarında Ağır Metal ve Mineral Besin Element İçeriklerinin Tayini, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Kimya Anabilim Dalı, İstanbul
• Türkmen, M., Akyurt, İ., Duran, K., Türkmen, A. (2016). Giresun Yöresinden Bazı Yenilenebilir Bitkilerde Metal Birikimlerinin Değerlendirilmesi, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 6 (14), 99-105.
• URL-1: https://www.google.com/intl/tr/earth/ (Erişim Tarihi: 22.06.21)
• URL-2: https://www.google.com/intl/tr/earth/ (Erişim Tarihi: 22.06.21)
• Yaldız, G., Şekeroğlu, N. (2013). Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Bazı Ağır Metallere Tepkisi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6 (1): 80-84.
• Zengin, K.F ve Munzuroğlu, Ö., (2005). Fasulye Fidelerinin (Phaseolus vulgaris L.) Klorofil ve Karotenoid Miktarı Üzerine Bazı Ağır Metallerin (Ni+2, Co+2, Cr+3, Zn+2) Etkileri. F.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(1); 164-172.