Covid-19 Pandemisinde Trabzon İli Tıbbi Atık Verilerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 4, 1604 - 1622, 15.12.2023

Seda Fandaklı , Büşra Atar , Fatih Mehmet Ateş

https://doi.org/10.31466/kfbd.1325647

Öz

Nüfusun, şehirleşmenin ve toplumsal refah düzeyinin artışı, teknolojinin gelişmesi, satın alma gücünün artışı, tüketim alışkanlıklarının değişimi, hizmetlerde lüks ve kalite arayışı atık miktarını artırmaktadır. Bu çalışmada, ayrı atık toplama ve azaltma stratejileri ile Trabzon İl Ambulans Servisi ve Toplum Sağlığı Merkezleri'nin atık yönetimini ve bu kurumlardaki atık miktarı ve dağılımına Covid-19'un etkisini incelenmiştir. Covid-19 enfeksiyonunun atık miktarına ve dağılımına etkisini incelemek için ülkemizde Covid-19 enfeksiyonunun ilk görüldüğü 2020 yılı ile önceki ve sonraki yılların verileri karşılaştırılmıştır. Trabzon İli Ambulans Servisinde, ülkemizde ilk Covid-19 vakasının görüldüğü yıl olan 2020 yılında öncesi ve sonrası yıllara göre daha fazla tıbbi atık miktarı (8641 kg) ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Toplum Sağlığı Merkezinde ise 2020 yılında oldukça fazla artış gösteren tıbbi atık miktarı, en fazla 2021 yılında (5350 kg) olarak gerçekleşmiştir. Tıbbi atık yönetimi çeşitli riskleri de bünyesinde barındıran maliyetli bir süreçtir. Mevzuata uyumlu atık yönetimi ile riskler engellenebilir ve karşılaşılabilecek iş kazaları da minimize edilebilir. Atık yönetiminin bütün evrelerinde dikkat edilmesi gereken nokta; insan sağlığını, çevre sağlığını ve ekonomiyi olumsuz etkilemeyecek adımların atılmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Tıbbi atık, Atık yönetimi, Pandemi, Trabzon

Evaluation of Medical Waste Data in Trabzon Province during the Covid-19 Pandemic

Öz

The increase in population, urbanization and social welfare, the development of technology, the increase in purchasing power, the change in consumption habits and the search for luxury and quality in services increase the amount of waste. In this study, the waste management of Trabzon Provincial Ambulance Service and Community Health Centers with separate waste collection and reduction strategies and the impact of Covid-19 on the amount and distribution of waste in these institutions were examined. To examine the effect of Covid-19 infection on the amount and distribution of waste, the data of 2020, when the Covid-19 infection was first seen in our country, and the previous and subsequent years were compared. It was determined that a higher amount of medical waste (8641 kg) was generated in the Trabzon Provincial Ambulance Service in 2020, the year in which the first Covid-19 case was seen in our country, compared to the years before and after. In the Community Health Center, the amount of medical waste increased significantly in 2020, reaching the maximum in 2021 (5350 kg). Medical waste management is a costly process that involves various risks. With waste management in compliance with the legislation, risks can be prevented and possible occupational accidents can be minimized. The point to be considered in all stages of waste management is that it is about taking steps that will not negatively affect human health, environmental health and the economy.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Medical waste, Waste management, Pandemic, Trabzon

Kaynakça

• Akgün, S. (2015). Sağlık sektöründe iş kazaları. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2(2), 67-75. https://doi.org/10.5455/sad.2015131442264595
• Ateş, S. (2022). Şanlıurfa İlinde Evsel Katı Atık Karakterizasyonu Ve Covid-19 Pandemisi Döneminde Tıbbi Atık Bertaraf Sürecinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Chen, C., Chen, J., Fang, R., Ye, F., Yang, Z., Wang, Z., Shi, F., Tan, W. (2021). What Medical Waste Management System May Cope With Covid-19 Pandemic: Lessons From Wuhan. Resources, Conservation and Recycling, 170, 105600. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2021.105600
• Ersoy, T. (2016). Türkiye’de Tıbbi Atık Yönetimi Ve Nevşehir İlindeki Uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Nevşehir.
• Klemeš, J. J., Fan, Y. V., Tan, R. R., Jiang, P. (2020). Minimising the Present and Future Plastic Waste, Energy and Environmental Footprints Related to Covid-19. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 127, 109883. https://doi.org/10.1016/j.rser.2020.109883
• Özeren, Y. (2019). Sağlık Kuruluşlarında Atık Yönetimi ve Tıbbi Atıkların Bertarafı: Bursa Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Sangkham, S. (2020). Face Mask and Medical Waste Disposal During the Novel Covid-19 Pandemic in Asia. Case Studies in Chemical and Environmental Engineering, 2, 100052. https://doi.org/10.1016/j.cscee.2020.100052
• URL-1: https://www.csgb.gov.tr/media/3234/turkiyede_issagligi.pdf., (Erişim Tarihi: 21 Ekim 2022).
• URL-2: https://www.unep.org/news-and-stories/press-release/waste-management-essential-public-service-fight-beat-covid-19., (Erişim Tarihi: 05 Kasım 2022).
• URL-3: https://www.humanitarianlibrary.org/sites/default/files/2020/07/ISWA_Waste_Management_During_COVID-19.pdf., (Erişim Tarihi: 05 Kasım 2022).
• URL-4: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/faq.html#Waste-Management., (Erişim Tarihi: 07 Kasım 2022).
• URL-5: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters., (Erişim Tarihi: 19 Ekim 2022).
• URL-6: https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/icerikler/gng2020-16-cov-d-19-20200408101457.pdf., (Erişim Tarihi: 08 Kasım 2022).
• URL-7: https://samsun.bel.tr/haberler/tibbi-atik-seferberligi., (Erişim Tarihi: 29 Aralık 2022).
• Yong, Z., Gang, X., Guanxing, W., Tao, Z., Dawei, J. (2009). Medical Waste Management in China: A Case Study of Nanjing. Waste Management, 29 (4), 1376-1382. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2008.10.023