Ekipmanların Etkinlik Değerlerinin Farklı Yaklaşımlar ile Karşılaştırılması ve Bir Mermer Ocağı Sahasına Uygulanması

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 203 - 216, 15.03.2025

Merve Karaabat Varol

https://doi.org/10.31466/kfbd.1535576

Öz

Bu çalışmadaki amaç, gereksiz maliyetlerin önüne geçmek, hızlı üretim ve ekipmanı en etkin kullanmak için ekipmanların performansları yerine etkinliklerini değerlendirmektir. Mermer ocak madenciliğinde ihracat arttıkça ürünün hızlı üretilmesini ve kaliteli olmasını gerektirmekte bu da ekstra maliyete neden olabilmektedir. Bu yüzden bu çalışmada ekstra maliyetlerin önüne geçmek ve mevcut ekipmanları en etkin, en verimli şekilde kullanabilmek amacıyla ekipman etkinlikleri yöntemleri uygulanmıştır. Bu yöntemler; Nakajima (1988) tarafından önerilen Toplam Ekipman Etkinliği (TEE), Raouf (1994) tarafından önerilen Üretim Ekipman Etkinliği (ÜEE) ve Karaabat Varol (2022) tarafından önerilen Maden Ekipman Üretim Etkinliği (MEPE) yöntemleridir. Toplam Ekipman Etkinliği yönteminde kullanılabilirlik, performans ve kalite parametreleri üzerinde durulmuştur. Üretim Ekipman Etkinliği yönteminde parametrelerin eşit ağırlıkta olmadığı düşünülerek üstel bir ağırlık olması gerektiğini savunulmuştur. Maden Ekipman Üretim Etkinliği yöntemi ise, sürekli üretim yöntemlerini desteklemesi ve ekipmandaki en önemli unsur olan maliyet ve başarı parametresinin eklenmesiyle daha gerçekçi bir yaklaşım sağlamıştır. Bu yöntemler mermer ocak madenciliğinde üretim yöntemleri arasında kullanılan zincirli kollu kesme makinelerine uygulanmıştır. 5 ekipmanın ortalama değerlerine bakıldığında TEE değeri %70,82; ÜEE değeri %77,91 ve MEPE değeri %67,06 olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak ekipman performansı ile birlikte ekipmanı en etkin ne derece kullanıldığı ve kullanılabileceği bu yöntemler sayesinde ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada uygulanan yöntemler sadece mermer madenciliğine değil tüm endüstriye katkı sağlayacak niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Ekipman etkinliği, Mermer madenciliği, Üretim verimliliği, Toplam Ekipman Etkinliği, Üretim Ekipman Etkinliği, Maden Ekipman Üretim Etkinliği

Comparison of Efficiency Values of Equipment with Different Approaches and Application to a Marble Quarry Site

Öz

The main goal of this study is to evaluate the efficiency of the equipment instead of their performance in order to prevent unnecessary costs, to produce quickly and to use the equipment most effectively. As exports increase in marble quarry mining, it requires the product to be produced quickly and of high quality, which may cause extra costs. Therefore, in this study, equipment efficiency methods were applied to prevent extra costs and use the existing equipment most effectively and efficiently. These methods are Overall Equipment Effectiveness (OEE) proposed by Nakajima (1988), Production Equipment Effectiveness (PEE) proposed by Raouf (1994) and Mining Equipment Production Efficiency (MEPE) proposed by Karaabat Varol (2022). Availability, performance and quality parameters are emphasized in the Overall Equipment Effectiveness method. It is argued that the parameters in the Production Equipment Effectiveness method should have an exponential weight, considering that they are not of equal weight. The Mining Equipment Production Efficiency method provides a more realistic approach by supporting continuous production methods and adding the cost and usability parameters, which are the most important elements in the equipment. These methods were applied to chain-arm cutting machines used among the production methods in marble quarry mining. When the average values of 5 equipment were examined, the OEE value was calculated as %70.82; the PEE value was %77,91 and the MEPE value was %67.06. As a result, the equipment performance and the extent to which the equipment is used most effectively are revealed by these methods. The methods applied in this study will contribute not only to marble mining but also to the entire industry.

Anahtar Kelimeler

Equipment effectiveness, Marble mining, Production efficiency, Overall Equipment Effectiveness, Production Equipment Effectiveness, Mining Equipment Production Efficiency

Kaynakça

• Andras, I., Nan, M.S., Kovacs, I., Cristea, D., Tomescu, L.C. (2006). Research regarding the OEE (Overall Equipment Effectiveness) assessment of the coal open pit mines production system. Annals of The University Of Petroşani. Mechanical Engineering, 8, 139-146.
• Andras, I., Nan, M.S., Kovacs, I., Cristea, D., Tomescu, L.C. (2007). Overall equipment effectiveness assessment of the open pit coal mining production system. 7th International Multidisciplinary Conference, 17-19 May, Romania, 21-28
• Brodny, J., Stecula,K., Tutak, M. (2016). Application of the TPM strategy to analyze the effectiveness of using a set of mining machines. 16th International Multidisciplinary Scientific Geoconference, SGEM, 28 June-6 July, Bulgaria, 65-72.
• Demir Şahin D, Eker H. (2024). Assessment of hazards and risks in a marble quarry. BSJ Eng Sci, 7(6): 1294-1301.
• Eker, H. (2023). Investigation of the usability of industrial mining wastes in agriculture. Front. Environ. Sci. 11:1248188. doi: 10.3389/fenvs.2023.1248188.
• Eker, H. (2024). Natural Language Processing Risk Assessment Application Developed for Marble Quarries. Appl. Sci., 14, 9045. https://doi.org/10.3390/app14199045
• Elevli, S., Elevli, B. (2010). Performance measurement of mining equipments by utilizing OEE. Acta Montanistica Slovaca, 15(2), 95-101.
• Karaabat Varol, M. (2022). Mermer ocağı ekipmanlarinin etkinliklerinin değerlendirilmesi üzerine yeni bir yaklaşım. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Lanke, A.A., Hoseinie, S.H., Ghodrati, B. (2014). Mine production index (MPI)- new method to evaluate effectiveness of mining machinery. International Journal Of Geological and Environmental Engineering, 8(11),755-759.
• Lanke, A.A., Hoseinie, S.H., Ghodrati, B. (2016). Mine production index (MPI)-extension of OEE for bottleneck detection in mining. International Journal of Mining Science and Technology, 26(5), 753-760.
• Mohammadiı, M., Rai, P., Gupta, S. (2015). Performance measurement of mining equipment. International Journal of Emerging Technology and Advanced Engineering, 5(7), 240-248.
• Nakajima, S. (1988). Introduction to total productive maintenance (TPM), Productivity Press, Portland, OR
• Paraszczak, J. (2005). Understanding and assessment of mining equipment effectiveness. Mining Technology, 114(3), 147-151.
• Raouf, A. (1994). Improving capital productivity through maintenance. International Journal of Operations & Production Management, 14(7), 44-52.
• Samatemba, B., Zhang, L., Besa, B. (2020). Evaluating and optimizing the effectiveness of mining equipment; the case of chibuluma south underground mine. Journal of Cleaner Production, 252, 15p.
• Waqas, M., Tairq, S.M., Shahzad, M., Ali, Z., Saqib, S. (2015). Performance measurement of surface mining equipment by using overall equipment effectiveness. Pakistan Journal Of Science, 67(2), 212-216.