The Applicability of Science Fiction for Teaching Administrative Law

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 643 - 666, 30.10.2025

Aslıhan Deniz Bilgehan

https://doi.org/10.59909/khm.05.02.007

Öz

Administrative law contains essential principles that are of vital importance in the lives of individuals and society. From this perspective, it is important for lawyers and other professionals involved in administrative law to make the content of administrative law understandable and memorable. There are various issues that make the teaching or understanding of administrative law difficult. First, some characteristics of administrative law can cause this difficulty. Administrative law has a dynamic structure and, especially in Turkish law, can undergo radical changes at any moment. It can be challenging for students to understand a field of study that undergoes radical changes. Moreover, law students are expected to think critically. Both comprehending the fundamentals of a field of study that undergoes changes in a way that can be applied in professional life and critically evaluating these changes can be particularly challenging for young students who have just graduated from high school. Therefore, it may be beneficial to explore different ways to improve the teaching of administrative law.
Studies on the legal systems of different countries have found that science fiction is often used in law courses. Teaching members have reported that this method makes law courses more understandable for students. The question of whether this method could be beneficial in Turkish administrative law led to the writing of this article. First, the needs that led to the recommendation of science fiction works were explained. Then, the qualities that science fiction literature suitable for use in administrative law were examined. The works should contain topics related to the administrative law curriculum and should encourage students to engage in discussion. A brief evaluation was made based on two works that meet these qualities in the application examples. Ultimately, it was determined that science fiction literature can be directly related to administrative law topics. As in examples from different legal systems and different branches of law, it is thought that the use of science fiction works in administrative law can make information more understandable for students

Anahtar Kelimeler

science fiction , administrative law course , legal education , student needs , technological developments

İDARE HUKUKU ÖĞRETİMİNDE BİLİM KURGU ESERLERİNİN KULLANILABİLİRLİĞİ

Öz

İdare hukuku, birey ve toplum yaşamında hayati önem arz eden esaslar içermektedir. Bu açıdan hukukçular ve idare hukukuyla ilgili diğer meslek mensupları için idare hukuku içeriğinin anlaşılabilir ve akılda kalıcı kılınması önem taşımaktadır. İdare hukukunun öğretimini veya anlaşılmasını zorlaştıran çeşitli hususlar bulunmaktadır. İlk olarak, idare hukukunun bazı özellikleri bu zorluğa neden olabilmektedir. İdare hukuku dinamik bir yapıya sahiptir ve özellikle Türk hukukunda bir anda köklü değişikliklerle karşılaşabilmektedir. Öğrencilerin, köklü değişiklikler geçiren bir bilim dalını anlaması kimi hallerde zorlayıcı olabilir. Üstelik hukuk öğrencilerinden eleştirel düşünmesi de beklenebilmektedir. Hem değişiklik geçiren bir bilim dalının temelini meslek hayatında uygulayacak biçimde kavramak hem de bu değişiklikleri eleştirel biçimde değerlendirmek özellikle liseden henüz mezun olan genç öğrenciler için meşakkatli olabilir. Bu nedenle idare hukuku öğretimini geliştirmek amacıyla farklı yolların araştırılması faydalı olabilir.
Farklı ülkelerin hukuk sistemlerindeki çalışmalarda, bilim kurgu eserlerinin hukuk derslerinde sıklıkla kullanıldığı tespit edilmiştir. Öğretim elemanları, derslerinde uyguladıkları bu metodu raporlayarak hukuk dersinin öğrenciler için daha anlaşılır olduğunu ortaya koymuşlardır. Türk idare hukukunda da bu metodun katkısı olup olamayacağına dair oluşan soru, bu makalenin yazılmasına yol açmıştır. Öncelikle bilim kurgu eserlerinin önerilmesine neden olan ihtiyaçlar açıklayıcı biçimde ortaya konmuştur. Ardından idare hukukunda kullanılabilecek bilim kurgu eserlerinin niteliklerinin ne olması gerektiğine dair çalışılmıştır. Buna göre eserler, idare hukuku müfredatını ilgilendiren konular içermeli ve öğrenciyi tartışmaya sevk edebilmelidir. Uygulama örneklerinde bu nitelikleri sağlayan iki eser üzerinden kısa bir değerlendirme yapılmıştır. Nihayetinde bilim kurgu eserlerinin, idare hukuku konularıyla doğrudan ilişkilendirilebilmesinin mümkün olduğu tespit edilmiştir. Farklı hukuk sistemlerinde farklı hukuk dallarında yaşanan örneklerde olduğu gibi idare hukukunda bilim kurgu eserlerinin kullanımının da öğrenci bakımından bilgileri daha anlaşılır kılma imkanı olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

bilim kurgu , hukuk öğretimi , idare hukuku müfredatı , öğrencinin ihtiyacı , teknolojik gelişmeler

Kaynakça

• Adams, Douglas. Otostopçunun Galaksi Rehberi. Alfa Yayınları, 2017.
• Akduman, Gülbeniz ve Zeynep Hatipoğlu. “Kim Bu Z Kuşağı?” International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries 5, sy 9 (30 Aralık 2021): 203-26.
• Akıllıoğlu, Tekin. “İleri İdare Hukuku Seminerleri İdare Hukuku Üzerine Düşünceler Hukuk Metodolojisinin İdare Hukuku Alanına Uygulanması”. İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi 16, sy 1-3 (2013).
• Aksoylu Ürger, Özge. “Son Anayasa Değişiklikleri Uyarınca Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Türk Hukukundaki Yeri”, içinde Alanya 4. Uluslararası Hukuk Sempozyumu (Antalya, 2018), 136-159
• Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya. Açıklamalı-İçtihatlı Türk İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Savaş, 2019.
• Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya. Türk İdare Hukuku. Ankara: Savaş, 2024.
• Ansay, Tuğrul. “Hukuk Eğitiminde Reform”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 26, sy 1 (1969).
• Ardıçoğlu, M. Artuk. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, Ankara Barosu Dergisi 75, sy 3.
• Asimov, Isaac. Ben, Robot. İstanbul: İthaki Yayınları, 2020.
• Asimov, Isaac. Robot Serisi. İthaki Yayınları, 2021.
• Atay, Ender Ethem. İdare Hukuku (Ankara: Seçkin, 2022).
• Auby, Jean-Bernard. “Administrative Law Facing Digital Challenges”. European Review of Digital Administration & Law 1, sy 1 (2020): 7-16.
• Barbier, Hugo. “Intelligence artificielle et éthique”. İçinde Droit de l’intelligence artificielle, editör Alexandra Bensamoun ve Grégoire Loiseau, 11-38. LGDJ, 2022.
• Beaux, Amélie ve Joséphine Arrighi de Casanova. “Les chatbots-quand l’algorithme remplace l’agent public”. İçinde La transformation numérique du service publique, editör Lucie Cluzel-Métayer, Catherine Prébissy-Schnall, ve Arnaud Sée, 317-30. Mare&Martin, 2021.
• Bilgehan, A. Deniz. Siber Alanda Sunulan Kamu Hizmetinde Erişilebilirlik İlkesi. İstanbul: Onikilevha, 2025.
• Blade Runner. Action, Drama, Sci-Fi. The Ladd Company, Shaw Brothers, Warner Bros., 1993.
• Bowater, Laura, Christine Cornea, Helen James ve Richard P. Bowater. “Using science fiction to teach science facts”. The Biochemist 34, sy 6 (01 Aralık 2012): 15-20. https://doi.org/10.1042/BIO03406015.
• Burgess, Paul. “The Rule of Law, Science Fiction, and Fears of Artificial Intelligence”. Law, Technology and Humans 4, sy 2 (14 Kasım 2022): 124-36.
• Bülbül, Erdoğan ve Bertrand Seiller. “Le droit administratif turc”. AJDA, sy 16 (25 Nisan 2005).
• Campbell, Ellie ve Antonia Eliason. “Teaching Law and Science Fiction at the University of Mississippi”, 2021.
• Candan, Turgut. Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu. Ankara: Yetkin, 2020.
• Cassese, Sabino. “The Current State of Administrative Law”. İçinde Le futur du droit administratif The Future of Administrative Law, editör Jean-Bernard Auby. Paris: LexisNexis, 2019.
• Chapus, René. Droit administratif général Tome 1. Paris: Montchrestien, 2001.
• Contreras, Jorge L. “What the Law Can Learn from Science Fiction”, The Digital Constitutionalist, 20 Mayıs 2022.
• Çıtak, Halim Alperen. “İdare Hukukunun İçtihadî Karakteri” (Doktora, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, 2019).
• De Cooman, Jerome ve Nicolas Petit. “Asimov for Lawmakers”. Journal of Business and Technology Law 18, sy 1 (2023 2022): 1-34.
• Dias, Shenali. “Legal science fiction—a non-conventional form of legal education?” Journal of Intellectual Property Law & Practice 19, sy 6 (01 Haziran 2024): 548-49. https://doi.org/10.1093/jiplp/jpae010.
• Dick, Philip K. Androidler Elektrikli Koyun Düşler Mi? Çeviren Nur Yener. Alfa Yayınları, 2020.
• Dorantes-Gonzalez, Dante Jorge. “Beynin Bilinçdışı Öğrenme Mekanizmaları”. İçinde Özgür İrade? Hukuk, Nörobilim, Psikoloji ve Ötesi, editör Ozan Erözden, Salih Haydar Günler, Mustafa Ebrar Palteki, ve Cem Uysal, çeviren İrem Nur Keskin, Deniz Hazal Özen, ve Meryem Ünlü. İstanbul: Zoe Kitap, 2021.
• Döker, Yeliz Figen ve Habibe Deniz Şeval. “Analysing the Portrayal of AI and the Law-Making Process in Science Fiction A Comparative Study of Isaac Asimov’s Laws of Robotics and Philip K Dick’s Do Androids Dream of Electric Sheep?” Içinde Science Fiction as Legal Imaginary, editör Alex Green, Mitchell Travis, ve Kieran Tranter. Taylor & Francis, 2024.
• Dumont, Gilles ve Jean Sirinelli. Droit administratif. 15. bs. Paris: Dalloz, 2023.
• Dunbay, Seda. “Yürütmenin Büyümesi Sorunsalı Karşısında Liberal Demokrasilerin Geleceğine İlişkin Kısa Bir Değerlendirme”, içinde Cumhuriyetin Yüzüncü Yılına Kadın Hukukçuların Armağanı: Kamu Hukukunun Temel Sorunları ve Eleştirel Hukuk Çalışmalarına Bir Katkı, ed. Zülfiye Yılmaz (İstanbul: On İki Levha, 2023).
• Dunlop, C. R. B. “Literature Studies in Law Schools”. Cardozo Studies in Law and Literature 3, sy 1 (1991): 63-110. https://doi.org/10.2307/743502.
• Duran, Lütfi. İdare Hukuku Ders Notları. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1982.
• Egelandsdal, Kjetil, ve Jan-Ove Færstad. “Student-active lectures in legal education”. The Law Teacher 58, sy 2 (02 Nisan 2024): 217-33. https://doi.org/10.1080/03069400.2024.2335033.
• Ekmekçi, Çelik. “Science Fictional Parody as a Postmodernist Trope in Douglas Adams’s Serial Novels the Hitchhiker’s Guide to the Galaxy”. Yüksek Lisans, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
• Ellis, Jason. “Deconstructing the Human/Machine Hierarchy in the Works of Asimov and Dick”. Dynamic Subspace, 31 Mart 2014.
• Erdem, Fazıl Hüsnü. “Türkiye’de Hukuk Eğitimi: Çözüm Arayışları, Sorunlar ve Öneriler”. Şarkiyat 13, sy 1 (30 Nisan 2021).
• Erlank, Wian. “From Science Fiction to Science Fact - The Ivory Tower’s Role in Developing the Law of the Future”. Rochester, NY: Social Science Research Network, 15 Eylül 2021.
• European Commission. Joint Research Centre. “AI Watch, Artificial Intelligence in Public Services: Overview of the Use and Impact of AI in Public Services in the EU.” LU: Publications Office, 2020. https://data.europa.eu/doi/10.2760/039619.
• Ezeani, Elimma C. “Measuring teaching effectiveness: transformative learning in legal education”. The Law Teacher 58, sy 4 (01 Ekim 2024).
• Fodor, Martin. “Smart Cities: Democratic and Inclusive Cities”. The Congress of Local and Regional Authorities of the Council of Europe, 03 Ekim 2019.
• Freire, Paulo ve Donaldo P. Macedo. Pedagogy of the Oppressed: 30th Anniversary Edition. Çeviren Myra Bergman Ramos. 30th anniversary edition. New York: Bloomsbury Publishing, 2014.
• Giritli, İsmet, Pertev Bilgen, Tayfun Akgüner ve Kahraman Berk. İdare Hukuku. İstanbul: Der Yayınları, 2015.
• Güran, Sait. “Hukuk Fakültelerinde Öğretim; Yönetimin Değerlendirilmesi, Program Analizi, Kadrolar ve Öğrenci Profili”, 84-92. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2011. https://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/hukuk_ogretimi.pdf.
• Hacımuratlar, Zeliha. “İdari Usule Katılım”. 2011.
• Harrison, Thomas. “Sci-Fi, History and Law as Speculative Storytelling”. SSRN Scholarly Paper. Rochester, NY: Social Science Research Network, 15 Ocak 2019.
• Hirş, Ernest E. Pratik Hukukta Metot. 4. Tıpkı Basım. Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2000.
• Kalabalık, Halil. İdare Hukuku Dersleri Cilt II (Ankara: Seçkin, 2024).
• Kaman, Nur. “Kamu Personeli”. Editör Nur Kaman. İstanbul: On İki Levha, 2024.
• Kanadoğlu, Osman Korkut ve Ahmet Mert Duygun. Anayasa Hukukunun Genel Esasları (İstanbul: Onikilevha, 2025).
• Kaman, Nur. “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve Kamu Personel Hukukuna Etkileri”, içinde Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Yürütme Sempozyum Bildiri Kitabı (Marmara Üniversitesi Yayınevi, 2019).
• Kuçak Toprak, Gizem. “Science Fiction and Architecture as an Elective Course in Architectural Education”. Online Journal of Art and Design 12, sy 2 (2024).
• Lebreton, Gilles. Droit administratif général. 12. bs. Paris: Dalloz, 2023.
• Lombard, Johanna Christina. “A Pangalactic Gargle Blaster of Lilliputian Proportions: A Comparative Analysis of Jonathan Swift’s Gulliver’s Travels and Douglas Adams’s the Hitchhiker’s Guide to the Galaxy”, 2017.
• McHale, Brian. Postmodernist Fiction. Taylor & Francis, 2004.
• Michalsky, Walt. “Manipulating Our Futures: The Role of Science Fiction in Education”. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas 52, sy 6 (01 Şubat 1979): 246-49. https://doi.org/10.1080/00098655.1979.10113595.
• Milner, Andrew. Locating Science Fiction. Liverpool Science Fiction Texts and Studies. Liverpool University Press, 2012. https://doi.org/10.5949/9781846317804.
• Newbery-Jones, Craig. “‘The Changes That Face Us’: Science Fiction as (Public) Legal Education”. Law, Technology and Humans 4, sy 2 (14 Kasım 2022).
• Oberdorff, Henri. “La transformation numérique de l’administration publique”. Revue du droit public, sy 5 (Eylül 2020).
• Okay Tekinsoy, Özge. “Kolluk Faaliyetleri”. İçinde İdare Hukuku, editör Nur Kaman. İstanbul: On İki Levha, 2024.
• Onar, Sıddık Sami. İdare Hukuku Cilt I, 1966.
• Özdemir, Halit Eyüp. “Kamulaştırma”. İçinde İdare Hukuku. İstanbul: On İki Levha, 2024.
• Özdemir, Halit Eyüp. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Çerçevesi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 6, sy 1 (01 Nisan 2019): 265-82.
• Rancière, Jacques. Cahil Hoca Zihinsel Özgürleşme Üstüne Beş Ders. Çeviren Savaş Kılıç. Metis, 2023.
• Rathod, Virendra Pratap Singh. “The Imaginations Of Science Fiction As Moulding Legal Thought: A Contextual Analysis - LHSS Collective”, 28 Ekim 2024.
• Sancakdar Oğuz, Lale Burcu Önüt, Eser Us Doğan, Mine Kasapoğlu Turhan ve Serkan Seyhanvd., İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, 12. bs (Ankara: Seçkin, 2024).
• Sartor, Giovanni. “Human Rights in the Information Society: Utopias, Dystopias and Human Values”. İçinde Philosophical Dimensions of Human Rights, editör Claudio Corradetti, 293-307. Springer Netherlands, 2012.
• Seiller, Bertrand. Droit administratif. Champs – Université. Paris: Flammarion, 2021.
• Sever, Dilşad Çiğdem. “Cumhurbaşkanının Teşkilatlanma Konusundaki Yetkileri ya da" Parthenogenesis" Olmak”, Kamu Hukukçuları Platformu Tam Metin Bildiri Kitabı, 2020, 353-389.
• “Science fiction”. İçinde Oxford Learners Dictionaries, 2025.
• Şahin, Cenk Yaşar. Acele Kamulaştırma (İstanbul: Onikilevha, 2018).
• Tan, Turgut. İdare Hukuku. 8. bs. Ankara: Turhan Kitabevi, 2019.
• T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. “Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Belgesi ve 2020-2023 Eylem Planı”, 05 Ağustos 2020. https://www.uab.gov.tr/duyurular/ulusal-akilli-ulasim-sistemleri-strateji-belgesi-ve-2020-2023-eylem-plani-yayinlandi.
• Tranter, Kieran. “The magnitudes of law and science fiction”. İçinde Cultural Legal Studies of Science Fiction. Routledge, 2024. https://libro.eb20.net/Reader/rdr.aspx?b=211379063.
• Travis, Mitchell. “Making Space: Law and Science Fiction”. Law and Literature 23, sy 2 (2011): 241-61. https://doi.org/10.1525/lal.2011.23.2.241.
• Travis, Mitchell. “Teaching professional ethics through popular culture”. The Law Teacher 50, sy 2 (03 Mayıs 2016).
• Travis, Mitchell, ve Kieran Tranter. “Interrogating absence: the lawyer in science fiction”. International Journal of the Legal Profession 21, sy 1 (02 Ocak 2014): 23-37.
• Vrasidas, Charalambos, Lucy Avraamidou, Katerina Theodoridou, Sotiris Themistokleous, ve Petros Panaou. “Science Fiction in Education: Case Studies from Classroom Implementations”. Educational Media International, 03 Temmuz 2015.
• Weimer, Maryellen. Learner-Centered Teaching: Five Key Changes to Practice. Jossey-Bass, 2002.
• Weiner, Jesse, Benjamin Eldon Stevens, ve Brett M. Rogers. “Introduction: The Modern Prometheus Turns 200”. Içinde Frankenstein and Its Classics: The Modern Prometheus from Antiquity to Science Fiction, editör Jesse
• Weiner, Benjamin Eldon Stevens, ve Brett M. Rogers. Bloomsbury Publishing, 2018.
• Yasin, Melikşah. “Kentsel Dönüşüm Uygulamalarına İlişkin Temel İlkeler”. İçinde Kentsel Dönüşüm Hukuku, editör Melikşah Yasin ve Cenk Yaşar Şahin. Onikilevha, 2015.
• Yeffeth, Glenn. The Anthology At The End Of The Universe: Leading Science Fiction Authors On Douglas Adams’ The Hitchhiker’s Guide To The Galaxy. BenBella Books, 2005.
• Yıldırım, Turan. “Türkiye’nin İdari Teşkilatı”. İçinde İdare Hukuku, editör Nur Kaman. İstanbul: Onikilevha, 2024.
• Yıldırım, Turan. “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 23, sy 2 (10 Aralık 2017): 13-28.
• Yıldırım, Turan ve Gül Fiş Üstün. Açıklamalı-Notlu İdari Yargılama Usulü Kanunu. İstanbul: On İki Levha, 2020.
• Zarca, Alexis. “L’impact du numérique sur les agents du service public”. İçinde La transformation numérique du service publique, editör Lucie Cluzel-Métayer, Catherine Prébissy-Schnall, ve Arnaud Sée, 299-316. Mare&Martin, 2021.
• Zedalis, Jennifer. “The Time-Traveling Lawyer: Using Time Travel Stories and Science Fiction in Legal Education”. British Journal of American Legal Studies 11, sy 2 (13 Kasım 2022).