YAPAY ZEKANIN MEYDANA GETİRDİĞİ FİKRİ ÜRÜNLERE İLİŞKİN 5846 SAYILI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNUNDAKİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 54 - 81, 30.04.2021

Barış Gözübüyük

Öz

Yapay zeka kavramının zihinlerde yaptığı çağrışım çoğu zaman için olumsuzdur. Bunda bilim kurgu eserlerinin de rolü vardır. Öyle ki, insan neslini ortadan kaldıracak yok edici robotlar uzun süredir bilim kurgu eserlerinin baş aktörü olmuştur. Ancak, aslında yapay zeka teknolojilerinin bilim kurgu ürünleriyle alakası pek azdır. Gerçekten yapay zeka akıllı süpürgelerden navigasyon sistemlerine kadar günlük hayatımızda kullandığımız çoğu üründe yer alan bir teknolojidir. Teknolojik gelişmelerin bir sonucu olarak bugün geldiğimiz noktada yapay zeka, fikri ürünler meydana getirebilir hale gelmiştir. Buna karşın, söz konusu fikri ürünlerin hukuki akıbetine ilişkin olarak Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda herhangi bir düzenleme yoktur. Teknolojik gelişmelerin hızı göz önüne alındığında yakın bir gelecekte yapay zekaya ilişkin düzenlemelerin gündeme gelmesi kaçınılmaz olacaktır. Mevzuat değişikliğinde çözümlenmesi gereken en temel sorunu yapay zekanın meydana getirdiği fikri ürünlerin hukuki niteliği ile bu ürünler üzerindeki hak sahipliği konuları oluşturacaktır. Bu çalışmanın amacı öncelikle, yapay zeka kavramını tanımlamak sonrasında ise yapay zekanın meydana getirdiği fikri ürünlere ilişkin hukuki sorunları tahlil edip çözüm önerileri getirerek ileride yapılacak mevzuat değişikliklerine katkı sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

Yapay zeka, yapay zeka teknolojileri, fikri haklar, eser, fikri ürünler

PROBLEMS AND SOLUTION PROPOSALS IN THE LAW NO. 5846 ON INTELLECTUAL AND ARTISTIC WORKS REGARDING INTELLECTUAL PRODUCTS CREATED BY ARTIFICIAL INTELLIGENCE

Öz

The concept of artificial intelligence often has negative connotations. Science fiction works also play a role in this. Such that, terminator robots that can destroy humankind have long been the antagonists of science fiction works. However, in fact, artificial intelligence technologies have little to do with science fiction products. In reality, artificial intelligence is a technology that is found in most of the products we use in our daily lives, from smart vacuum cleaners to navigation systems. As a result of technological developments, today, artificial intelligence has become capable of producing intellectual products. In spite of this, there is no provision in the Law on Intellectual and Artistic Works regarding the legal fate of said intellectual products. Considering the speed of technological developments, it will be inevitable that regulations on artificial intelligence will become a current issue in the near future. The most fundamental problem that needs to be resolved in the legislative amendment will constitute the legal nature of the intellectual products created by artificial intelligence, and ownership issues on such products. The purpose of this study is to first define the concept of artificial intelligence and then to contribute to future legislative amendments by analyzing the legal problems related to the intellectual products created by artificial intelligence and proposing solutions.

Anahtar Kelimeler

Artificial intelligence, artificial intelligence technologies, intellectual property rights, work, intellectual products

Kaynakça

• Aksu, Mustafa. Bilgisayar Programlarının Fikri Mülkiyet Hukukunda Korunması. İstanbul: Beta, 1. B, 2006.
• Al-Majid, Waleed. “Electronic Agents and Legal Personality: Time to Treat Them as Human Beings”, British&Irish Law, Education and Technology Association 2007 Annual Conference, Hertfordshire 16-17 April, (s. 1-6), https://www.bileta.org.uk/wp-content/uploads/Electronic-Agents-and-Legal-Personality-Time-toTreat-Them-as-Human-Be ings .pdf, (erişim: 13.02.2021).
• Alpaydın, Ethem. Introduction to Machine Learning. Second Edition, ABD: The MIT Press, 2010.
• Alpaydın, Ethem. Machine Learning. The New AI, ABD: MIT Press, 2016.
• Amerikan Telif Hakları Ofisi. Compendium of U.S. Copyright Office Practices. Ocak 2021. https://www.copyright.gov/comp3/docs/compendium.pdf.
• Atalay, Muhammet ve Enes Çelik. “Büyük Veri Analizinde Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi Uygulamaları”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9/22 (2017): (s. 155-172). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/387269. (erişim: 01.02.2021).
• Ateş, Mustafa. Fikri Hukukta Eser. Ankara: Turhan Kitapevi Yayınları, 2007.
• Avrupa Parlamentosu Hukuk İşleri Komitesi. Robotik Tavsiye Raporu. 16.02.2017, https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-8-2017-0005_EN. html?redirect.
• Awad, Mariette ve Rahul Khanna. Efficient Learning Machines, Theories, Concepts and Applications for Engineers and System Designers, Kaliforniya-Berkeley: Apress open, 2015. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2F978-1-4302-5990-9.pdf. (erişim: 24.05.2020).
• Bak, Başak. “Medeni Hukuk Açısından Yapay Zekanın Hukuki Statüsü ve Yapay Zeka Kullanımından Doğan Hukuki Sorumluluk”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 35 (2018): (s. 211-232), https://dergipark.org.tr/tr/pub/taad/issue/52647/693619. (erişim: 24.05.2020).
• Bayamlıoğlu, Emre. “Akıllı Yazılımlar ve Hukuki Statüsü: Yapay Zeka ve Kişilik Üzerine Bir Deneme”, Uğur Alacakaptan’a Armağan, Der., Mehmet Murat İnceoğlu. Cilt 2. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 1. B, 2008, (s. 131-140).
• Bellican, Cüneyt. “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Açısından “Hususiyet” Kavramı”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7/1(2008): (s. 67-90). https://www.jurix.com.tr/article/3923. (erişim: 23.03.2021).
• Bilge, Necip. Hukuk Başlangıcı, Hukukun Temel Kavram ve Kurumları. Ankara: Turhan Kitapevi, 28. B., 2010.
• Birdy, Annemarie. “Coding Creativity: Copyright and the Artificially Intelligent Authors”, Stanford Technology Law Review, 5 (2012): (s. 1-28). https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1888622. (erişim: 31.01.2021).
• Bozgeyik, Hayri. “Fikir ve Sanat Eserlerinde Hususiyet”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 25/3(2009): (s. 170-222). https://www.jurix.com.tr/article/6638. (erişim: 23.03.2021).
• Bozkurt Yüksel Armağan Ebru. Yapay Zeka Endüstri 4.0 ve Robot Üreticiler-Hukuki Bakış. İstanbul: Aristo Yayınları, 1. B, 2019.
• Bozkurt Yüksel, Armağan Ebru. Buluşçu Yapay Zeka ve Patent Hukuku. İstanbul: Aristo Yayınevi, 1. B, 2020.
• Calo, Ryan ve Ivan Evtimov. Earlence Fernandes, Tadayoshi Kohno, David O’Hair, “Is Tricking a Robot Hacking?”, University of Washington School of Law Legal Studies Research Paper. 2018: (s. 1-18). https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_ id=3150530. (erişim: 19.02.2021).
• Cohn, Gabe. The Newyork Times. Ekim 25, 2018. https://www.nytimes.com/2018/10/25/arts/design/ai-art-soldchristies.html/.
• Dalyan, Şener. Bilgisayar Programlarının Fikri Hukukta Korunması. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 1. B, 2009.