BİREYSEL CEZAİ SORUMLULUĞUN GELİŞİMİ: AD HOC MAHKEMELERDEN ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ'NE GEÇİŞ

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 253 - 285, 30.04.2024

Makbule Ezgi Erten

https://doi.org/10.59909/khm.1351448

Öz

İnsanlık açısından utanç kaynağı sayılabilecek iki büyük Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle, devletler artık uluslararası toplumun bir arada nasıl yaşaması gerektiği hususunda bir takım koruyucu tedbirler alma yoluna gitmiş ve uluslararası hukuk bağlamında suçların tanımını yaparak, kapsamını genişletmiştir. Özellikle uluslararası suç işleyen devlet yetkililerinin veya kişilerin de bireysel cezai sorumluluğu kabul edilerek işledikleri uluslararası suçlardan dolayı yargılanmışlardır. Bu yargılamalar, savaşın mağdurlarına bir nebze olsun adaletin yerini bulduğu bir ortam yaratmıştır. Hiç şüphesiz, uluslararası arenada bireysel cezai sorumluluğun gelişimine en büyük katkı sağlayan kurumlar, Nürnberg, Tokyo mahkemeleri ve Ad Hoc mahkemeler olmuştur. Bu özel mahkemelerde geliştirilen içtihat, Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsünün geliştirilmesi için itici bir güç sağlamıştır. Özetle, savaş suçları ve insanlığa karşı işlenen suçların somut faillerinin insanlar olduğu ve bu tür menfur suçları işleyen bireylerin cezalandırılmasının, uluslararası hukukun etkili bir şekilde işlemesi ve hayata geçirilmesi için gerekliliği kabul edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bireysel Cezai Sorumluluk, Nürnberg, Tokyo, Ad Hoc Mahkemeler, Uluslararası Ceza Mahkemesi

THE DEVELOPMENT OF INDIVIDUAL CRIMINAL RESPONSIBILITY: FROM AD HOC TRIBUNALS TO THE INTERNATIONAL CRIMINAL COURT

Öz

By the end of the two major World Wars, which can be considered as a source of shame for huma-nity, states have taken some protective measures in terms of how the international community should live toget-her and have expanded the definition and scope of crimes in the context of international law. In particular, the individual criminal responsibility of state officials or individuals who committed international crimes was accep-ted and they were tried for the international crimes they committed. These trials have created an environment in which the victims of the war have received a modicum of justice. Undoubtedly, the institutions that made the greatest contribution to the development of individual criminal responsibility in the international arena were the Nuremberg and Tokyo tribunals and ad hoc tribunals. The jurisprudence developed in these specialised tribunals provided the impetus for the development of the Rome Statute of the International Criminal Court. In particular, it is recognised that the concrete perpetrators of war crimes and crimes against humanity are human beings and that the punishment of individuals who commit such heinous crimes is necessary for the effective functioning and implementation of international law.

Anahtar Kelimeler

Individual Criminal Responsibility, Nuremberg, Tokyo, Ad Hoc Tribunals, International Criminal Court

DIE ENTWICKLUNG DER INDIVIDUELLEN STRAFRECHTLICHEN VERANTWORTUNG IM INTERNATIONALEN RECHT

Öz

Nach dem Ende der beiden großen Weltkriege, die als Quelle der Schande für die Menschheit angesehen werden können, haben die Staaten einige Schutzmaßnahmen im Hinblick auf das Zusammenleben der internationalen Gemeinschaft ergriffen und die Definition und den Umfang von Verbrechen im Rahmen des Völkerrechts erweitert. Insbesondere wurde die individuelle strafrechtliche Verantwortung von Staatsbeamten oder Einzelpersonen, die internationale Verbrechen begangen haben, anerkannt und sie wurden für die von ihnen begangenen internationalen Verbrechen vor Gericht gestellt. Diese Prozesse haben ein Umfeld geschaffen, in dem die Opfer des Krieges ein gewisses Maß an Gerechtigkeit erfahren haben. Den größten Beitrag zur Entwicklung der individuellen strafrechtlichen Verantwortung auf internationaler Ebene leisteten zweifellos die Gerichtshöfe von Nürnberg und Tokio sowie die Ad-hoc-Tribunale. Die von diesen spezialisierten Gerichten entwickelte Rechtsprechung gab den Anstoß für die Ausarbeitung des Römischen Statuts des Internationalen Strafgerichtshofs. Insbesondere wird anerkannt, dass es sich bei den konkreten Tätern von Kriegsverbrechen und Verbrechen gegen die Menschlichkeit um Menschen handelt und dass die Bestrafung von Personen, die solche abscheulichen Verbrechen begehen, für das wirksame Funktionieren und die Umsetzung des Völkerrechts notwendig ist.

Anahtar Kelimeler

Individuelle strafrechtliche Verantwortung, Nürnberg, Tokio, Ad Hoc Tribunale, Internationaler Strafgerichtshof

Kaynakça

• Adjei, William Edward, “The Development of Individual Criminal Responsibility Under International Law: Lessons from Nuremberg and Tokyo War Crimes Trials”, Journal of Legal Studies, Vol.25, Issue 39, 2020, s.69-97.
• Akande, Dapo ve Antonios, Tzanakopoulos, “The Crime of Aggression in the ICC and State Responsibility”, Harvard International Law Journal, Vol.58, 2017, s.33-36.
• Aksar, Yusuf, “Uluslararası Adalet Divanı’nın Belçika Tutuklama Kararı Davası (Belgian Arrest Warrant Case) (14 Şubat 2002) ve Uluslararası Ceza Hukuku”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.52, S.4, 2003, ss.131-146.
• Aksar, Yusuf, “Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.52, S.2, 2003, ss.125-139.
• Aksar, Yusuf, Temel Metinler ve Davalarla Uluslararası Hukuk, Genişletilmiş ve Güncellenmiş 2.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• Aksar, Yusuf, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk II, Genişletilmiş ve Güncellenmiş 6.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Alashqar, Muath Mohammed, Abdul Rahim, Asmar ve Ahmad Shamsul, Abd Aziz, “War Crimes in Gaza Strip from Year 2008-2021: Individual Criminal Responsibility under the Legal Framework of Rome Statute of The International Criminal Court”, Journaal of International Studies, Vol.19, No.1, 2023, s.61-93.
• Azarkan, Ezeli, “Uluslararası Hukukta İnsanlığa Karşı Suçlar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.52, S.3, 2003, ss.275-297.
• Banketas, Ilias, “Individual Responsibility and the Evolving Legal Status of the Physical Person in International Human Rights Law”, The Sixtieth Anniversary of the Universal Declaration of Human Rights, Ashgate, 2010, s.431-444.
• Batur Yamaner, Melike, A. Emre, Öktem, Bleda, Kurtdarcan ve Mehmet C., Uzun, 12 Ağustos 1949 Tarihli Ce-nevre Sözleşmeleri ve Ek Protokolleri, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları: 42, https://dspace.ceid. org.tr/xmlui/bitstream/handle/1/94/ekutuphane4.1.6.6.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• Cassese, Antonio, “Affirmation of the Principles of International Law recognized by the Charter of the Nürnberg Tribunal”, United Nations Audiovisual Library of International Law, 2009, s.1-9.
• Çakmak, Cenap, Uluslararası Hukuk: Giriş, Teori ve Uygulama, Bir Uluslararası İlişkiler Yaklaşımı, Ekin Basım Yayın-Dağıtım, 2014.
• Çelik, Şener, “Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Tutuklama Kararlarıyla İlgili Bir Değerlendirme: Sudan Devlet Başkanı Ömer El-Beşir Örneği”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, C.7, S.14, 2011, ss.87-100.
• De Wett, Erika, “Jus Cogens and Obligations Erga Omnes”, Dinah Shelton (Ed), The Oxford Handbook on Human Rights, 2013, s.1-23.
• Demirel, Muhammed, Amirin Emri: Amirin Emrini Yerine Getirmenin Ceza Sorumluluğuna Etkisi, İstanbul Ceza Hukuku ve Kriminoloji Arşivi, Oniki Levha Yayıncılık, 2014.
• Erten, Makbule Ezgi, Uluslararası Adalet Divanı’nın Almanya – İtalya Kararı Doğrultusunda Uluslararası Hukukta Devletin Yargı Bağışıklığı, Legem Yayıncılık, Aralık 2016.
• Gallmetzer, Reinhold ve Mark, Klamberg, “Individual Responsibility for Crimes Under International Law: The Un Ad Hoc Tribunals and the International Criminal Court”, The Summer School on International Criminal Law, 2005, s.60-77, https://ssrn.com/abstract=1576024.
• Gergen, Thomas, “The Peace of God and its legal practice in the Eleventh Century”, Cuadernos de Historia del Derecho, Vol.9, 2002, s.11-27, https://core.ac.uk/reader/38811880.
• Goy, Barbara, “Individual Criminal Responsibility before the International Criminal Court A Comparison with the Ad Hoc Tribunals”, International Criminal Law Review, Vol.12, Issue 1, 2012, s.1-70.
• Green Martínez, Sebastián, “Locus Standi Before the International Court of Justice for Violations of the World Heritage Convention”, Transnational Dispute Management, Vol.5, 2013, s.1-10.
• Greppi, Edoardo, “The Evolution of Individual Criminal Responsibility Under International Law”, Internatio-nal Review of the Red Cross, Vol.81, Is.835, 1999, s.531-553.
• Güneysu Gökhan, “Uluslararası Ceza Hukuku Tarihi Açısından Peter Von Hagenbach’ın Yargılanmasının Önemi ve Anlamı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C.25, S.2, Prof. Dr. Ferit Hakan Baykal Armağanı, Aralık 2019, ss.833-849.
• Hladík, Jan, “The 1954 Hague Convention for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict and the Notion of Military Necessity”, International Review of the Red Cross, Vol.81, Is.835, 1999, s.621-635. Hough, Barry, “A Re-examination of The Case for a Locus Standi Rule in Public Law”, Cambrian Law Review, Vol.28, 1997, s.83-104.
• Johnson, Ben, “Prohibition Against Ex Post Facto Laws”, House Research, Short Subjects The Constitution and the Legislature, 2017, https://www.house.mn.gov/hrd/pubs/ss/clssexpost.pdf.
• Karaca, Mustafa, “Waffen SS Propaganda Faaliyetleri”, European Journal of Managerial Research, C.2, S.2, 2018.
• Kaul, Hans Peter, “Kampala June 2010 – A First Review of the ICC Review Conference”, Goettingen Journal of International Law Vol.2, No.2, 2010, s.649-667.
• Khan, Abdus Samad, Anjum, Bibi, Asif, Khan ve Ishaq, Ahmad, “Responsibility of Sexual Violence under International Law”, Journal of Social Sciences Review, Vol.3, No.1, 2023, s.29-41.
• Mysliwiec, Eva, Punishing The Poor: The International Isolation of Kampuchea, Oxford, UK: Oxfam, 1988.
• Nazar, Hussain, Asif, Khan, Liaquat Ali, Chandio ve Sahib, Oad, “Individual Criminal Responsibility for the Crime of Aggression: The Role of the ICC's Leadership Clause”, Pakistan Journal of Humanities and Social Sciences, Vol.11, No.1, 2023, s.223-232.
• Padmanabhan, Vijay, From Rome to Kampala: The U.S. Approach to the 2010 International Criminal Court Review Conference, Council on Foreign Relations Press, 2010.
• Philippe, Kirsch, “The International Criminal Court”, McGill Law Journal, Vol.46, 2000, s.255-261.
• Poyraz, Yasin ve Ömer Vehip, Önen, “Uluslararası Ceza Yargısının Gelişiminde Uluslararası Ceza Mahkemesi-nin Rolü”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Yıl 4, Sayı 2019/1, 2019, ss.187-222.
• Rhea, Harry M., “The First Attempt to Prosecute The Crime of Aggression”, Journal of Transnational, Vol.28, 2018-2019, s.47-76.
• Sarıgüzel, Hacı, “Uluslararası Ceza Hukuku”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S.3, 2013, ss.230-273.
• Sperfeldt, Christoph, “Nationality as Reparation? The Case 002/02 Trial Judgment at the Extraordinary Chambers in the Courts of Cambodia”, Statelessness and Citizenship Review, Vol 5, No.1, 2023, s.118-126.
• Steiner, Henry J. ve Philip Alston, International Human Rights in Context, Oxford, Clarendon Press, 1996.
• Şen, Ersan, Uluslararası Ceza Mahkemesi, Seçkin Yayıncılık, Mart 2009.
• Tabur, Yeter ve Erdi, Şafak, “Küresel İklim Krizi ile Mücadelede Uluslararası Hukukun Rolü ve Ekokırım Suçu”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.13, S.1, Haziran 2023, ss.83-114.
• Tezcan, Durmuş, Mustafa Ruhan, Erdem ve Murat, Önok, Uluslararası Ceza Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Uçar, Mustafa, “1998 Tarihli Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü’nün Konu Bakımından Yargı Yetkisine İlişkin Hükümlerinin Kimyasal Silahlar Açısından Yorumlanması”, Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.5, S.1, 2023, ss.209-248.
• Werle, Gerhard “Individual Criminal Responsibility in Article 25 ICC Statute”, Journal of International Criminal Justice, Vol.5, Is.4, 2007, s.953-975.
• Wonh, Meagan S, “Aggression and State Responsibility at the International Criminal Court”, International and Comparative Law Quarterly, Vol.70, Is.4, 2021, s.961-990.
• Zhaoqi, Cheng, A History of War Crimes Trials in Post 1945 Asia-Pacific, Palgrave Macmillan, Singapore, Springer 2019.