The Regional State and the Case of Italy

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 751 - 778, 30.10.2025

Levent Çağlancı

https://doi.org/10.59909/khm.05.02.011

Öz

Among the various forms through which political authority is organized across a nation, the unitary and federal state models are the most prominent and widely adopted structures globally. These classifications, based on the institutional arrangements of the legislative, executive, and judicial branches, primarily aim to preserve political unity. However, in response to the unique historical backgrounds, sociocultural characteristics, and ethnic compositions of certain societies, a third model—the regional state—has emerged as an alternative. Unlike the federal system, the regional state does not comprise multiple sovereign entities; rather, it allows greater autonomy in specific domains than the unitary model. The scope of political autonomy granted to regions is defined by the constitution and legal framework of the overarching state. Regional authorities are typically empowered to legislate and govern in designated areas, with the extent and nature of these powers clearly delineated in the national constitution and the founding statutes of the regions.
Italy serves as a notable example of a regional state. The vast territorial expansion of the Roman Empire, the urban governance structures established during that period, the rise of feudal systems following the empire’s decline, and the subsequent cultural and linguistic diversification across European communities hindered the effective implementation of a strictly unitary system. In response, the regional state model was adopted to both maintain political cohesion and accommodate societal diversity by enabling localized self-governance.

Anahtar Kelimeler

Regional State , Unitary State , Federal State , Italy , Authority

BÖLGELİ DEVLET VE İTALYA ÖRNEĞİ

Öz

Siyasal iktidarın ülke genelinde teşkilatlanma biçimleri olarak belirtilebilecek devlet şekilleri arasında ilk akla gelen üniter devlet ve federal devlet yapılanmalarıdır. Dünya genelinde de en yaygın görülen devlet türleri de yine ikisidir. Yasama, yürütme ve yargı organlarının teşkilatlanma biçimine göre adlandırılan sistemlerin temel amacı siyasal olarak birliğin korunmasıdır. Söz konusu amaca yönelik olarak bazı toplumların karakteristik yapılarına, tarihine, etnik ve kültürel değerlerine uygun olması amacıyla üçüncü bir devlet şekli olarak bölgeli devlet modeli ortaya çıkmıştır. Bölgeli devlet modelinde federal yapıda olduğu gibi ayrı devlet yapılanması yoktur. Bölgeli devlet, üniter devlet modeline göre ise bazı konularda daha serbest yapılanmış durumdadır. Bölgelere siyasal olarak verilen özerkliğin sınırını yine bölgelerin bağlı bulunduğu devlet ve anayasası belirlemektedir. Yasama ve yürütme alanlarında kendi kendilerine düzenleme yetkileri bulunan bölgelerin hangi alanlarda ne kadar yetkiye sahip oldukları devletin anayasasında ve bölge devletlerin kuruluş kanunlarında belirtilmiştir.
Bölgeli devlet şeklinin görüldüğü yerlerden birisi İtalya’dır. Roma İmparatorluğu’nun sınırlarının çok genişlemesi, bu dönemde oluşturulan kent yapılanmaları, imparatorluğun dağılmasından sonra oluşan feodal yapılanmalar ve Avrupa’daki toplulukların kültürel ve dilsel olarak farklılaşması gibi nedenler dolayısıyla üniter devlet yapılanması tam olarak benimsenememiş, devletin yapılanması farklılıkların giderilmesini sağlayamamıştır. Bu nedenle yeni bir model olarak bölgeli devlet modeli kabul edilmiş ve bu şekilde hem siyasi birliğin sağlanması hem de farklılıkların gözetilerek her toplumun kendi kendini yönetmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bölgeli Devlet , Üniter Devlet , Federal Devlet , İtalya , Yetki

Kaynakça

• Aksoy Alper, ‘İtalya’da Kuzey Bölgeselciliği ve Kuzey Ligi Harekatı’, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/69535, erişim:28/01/2025.
• Atay Ender Ethem, Anayasa Hukuku, Turhan Kitapevi, Ankara 2022.
• Burglione Enrico, ‘Regional Finance in İtaly; Past and Future’ Italian Regionalism: Between Unitary Traditions and federal Process, Ed. Stelio Mangiameli, London 2013.
• Benevolo Leonardo, Avrupa Tarihinde Kentler, Çeviren: Nirven Nuri, İstanbul 1995.
• Çapan Fatma ve Güvenç Baran, ‘Kavimler Göçü ve Batı Roma İmparatorluğu’nun Çöküşü’, (21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, C.6, S. 18).
• Çavuşoğlu Naz, ‘Bölgeli Devlet’de Egemenlik/Yetki Paylaşımı’, http://www.e-akademi.org/makaleler/ncavusoglu-1.htm, erişim:02/01/2025
• Demirdal Balkan, ‘Üniter Devlet Kavramı Üzerine Tartışmalar’, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3174322 erişim:18/08/2025.
• Dursun Selim, ‘Bölgesel Devlet ve Özerklik Kavramları Bağlamında Gürcistan ve Acara Özerk Yönetimi’, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Ekinci Necdet, ‘Orta Çağdan Aydınla Çağına İletişim ve Siyaset’, Ankara 2018.
• Fendoğlu Hasan Tahsin, Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, 7. Baskı, 2019.
• Frutos María Victoria Gálvez, ‘İspanya ve İtalya'da Bölgesel Yönetimlerin Avrupa Birliği'ne Giriş İle Yaşadıkları Siyasî Ve İdari Değişimler’, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Uluslararası Ilişkiler Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2015.
• Gözler Kemal, Devletler Genel Teorisi, 7. Baskı, Bursa 2011.
• Gözler Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku, Ekin Kitapevi, Bursa 2018.
• Gözübüyük A. Şeref, Anayasa Hukuku, Turhan Kitapevi, 17. Baskı, Ankara, 2010.
• İba Şeref, Anayasa Dersleri, Turhan Kitapevi, 5. Baskı, Ankara, 2024.
• İplikçioğlu Bülent, ‘Helen ve Roma Tarihinin Anahtarları’, http://www.academia.edu/4691543/B%C3%BClent_%C4%B0plik%C3%A7io%C4%9Flu_-_Hellen_ve_Roma_Tarihinin_Anahatlar%C4%B1, erişim:28/01/2025.
• Kansu Akasya, ‘Kuzey İtalya Sorunu (Bölgesel İtalya Açısından)’, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2013.
• Kılıçbay Mehmet Ali, Şehirler ve Kentler, Ankara 1993.
• Mosca Gaetano, ‘Roma ve Ortaçağ-Siyasi Müessese ve Doktrinler-‘(Çeviren: Özyörük Mukbil, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/239/2109.pdf, erişim:28/01/2025).
• Muratoğlu Tahir, ‘Almanya Federal Cumhuriyeti’nde Devlet Yapılanması’, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/789173 erişim:18/08/2025.
• Nalbant Atilla, Üniter Devlet Bölgeselleşmeden Küreselleşmeye, On İki Levha Yayınları, İstanbul 1997.
• Özbudun Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, 19. Baskı.
• Pazarcı Hüseyin, Uluslararası Hukuk, Turhan Yayınları, Ankara 2004.
• Pustu Yusuf, ‘Küreselleşme Sürecinde Kent Antik Siteden Dünya Kentine’, (Sayıştay Dergisi, S. 60).
• Tanör Bülent ve Yüzbaşıoğlu Necmi, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 17. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul 2018.
• Teziç Erdoğan, Anayasa Hukuku, Beta Basımevi, İstanbul 2013.
• Toksöz Fikret, Özgür Ali Ercan, Uluçay Öykü, Koç Levent, Atar Gülay ve Akalın Nülifer, Yerel Yönetimlerde Türkiye ve Fransa, İspanya, İtalya, Polanya, Çek Cumhuriyeti, İstanbul 2009.
• Uygun Oktay, Devlet Teorisi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2014.
• Tosun, Seyfullah, Bölgeli Devlet İspanta, İtalya ve Birleşik Krallık Örnekler, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018.
• Tunç Hasan, Anayasa Hukuku Genel Esaslar, Gazi Kitapevi, Ankara 2018.
• Ülgen Pınar, ‘Ortaçağ Avrupasında Feodal Sisteme Genel Bakış’, http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423909249.pdf, erişim:28/01/2025.
• Yetkin Çetin, Siyasi Düşünceler Tarihi, İstanbul 2008.
• Metin Yüksel ve Erece Burak, ‘Bölgeli Devlet Ve Federal Devlet Mukayesesi: İspanya Ve Federal Almanya Örneği’, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/229922, erişim:07/01/2025.
• http://harpmecmuasi.com/cumhuriyet-oncesi-italyada-etrusk-hellen-latin-mucadelesi-ve-remus-romulus-efsanesi-roma-imparatorlugu-1-bolum, erişim:28/01/2025.
• https://www.senado.es/web/conocersenado/normas/constitucion/detalleconstitucioncompleta/index.html#tpreliminar, erişim: 11.08.2025.
• https://www.senato.it/sites/default/files/repository/Costituzione_INGLESE.pdf, erişim: 11.08.2025,