KAVRAMSAL DEĞİŞİM YAKLAŞIMINA YÖNELİK ÇALIŞMA: GAZLAR KONUSU

Yıl 2017, Cilt: 27 Sayı: 2, 93 - 118, 04.01.2018

Murat Demirel Özgür Anıl

Öz

Bu çalışma, ortaöğretim 10.sınıf öğrencilerinin gazlar konusunda, kavramsal değişimleri ve başarılarının üzerinde, kavramsal değişim yaklaşımına ait kavramsal değişim metinlerinin etkisini araştırmaktır. Bu maksatla çalışma, 2013 – 2014 eğitim öğretim yılı içerisinde bir ortaöğretim kurumunda okuyan 10.sınıf öğrencilerinden toplam 84 öğrenci üzerinde uygulanmıştır. Uygulama aşaması kontrol ve deney grupları olmak üzere toplam 4 şube üzerinde yapılmıştır. Kontrol ve deney grubu (n=42) eşit sayıda öğrenciden oluşmaktadır. Uygulama başlangıcında ve sonunda, deney ve kontrol grubu öğrencilerine Gazlar kavram testi(GKT) ve Kimya tutum ölçeği(KTÖ) ön test ve son test olarak uygulanmıştır. Kontrol grubunda, geleneksel öğretim metoduyla ders işlenirken, deney grubunda ise, gazlar ünitesine göre hazırlanmış kavramsal değişim metinleriyle ders işlenmiştir. Ünite başında ve sonunda, kontrol ve deney gruplarından rastgele seçilmiş 6 öğrenciyle mülakat yapılmıştır. Uygulama neticeleri, SPSS 10 programıyla analiz edilmiştir. Gazlar kavram testi(GKT), ön test ve son test puanlarının analizi sonunda deney grubundan elde edilen anlamlılık değeri 0;p<0,05 bulunmuş, öğrenimde kavramsal değişim metinlerinin anlamlı bir fark yarattığı sonucuna ulaşılmıştır. Kimya tutum ölçeği verileri incelendiğinde, elde edilen anlamlılık değeri 0,04;p<0,05 bulunmuş, deney grubu öğrencilerinin kimya dersine olan ilgilerinin arttığı ve kontrol grubu öğrencilerine göre daha istekli derse geldikleri sonucuna ulaşılmıştır. Mülakat sonuçlarına göre, deney grubu öğrencilerinin sorulara verdikleri cevaplar ile kontrol grubu öğrencilerinin cevapları arasında istatistiksel olarak anlamlılık değeri 0,03;p<0,05 bulunmuş, kontrol grubuna nazaran deney grubu öğrencilerinin konuyu daha iyi öğrendikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu neticeler sonunda, kavramsal değişim yaklaşımı, ders aktivitesi ve kavram öğretimi yönünden, geleneksel öğretime göre daha iyi sonuç verdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gazlar, kavramsal değişim, kavramsal değişim metinleri

Kaynakça

• Akbal, E. (2009).Ortaöğretim kimya eğitiminde mol konusunun öğretiminde kavramsal değişim metinlerinin başarıya etkisi. (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Akbaş, Y. (2008).Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin iklim konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde kavramsal değişim yaklaşımının etkisi. (Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. Akgül, P. (2010). Üstkavramsal faaliyetlerle zenginleştirilmiş kavramsal değişim metinlerinin fen bilgisi öğretmen adaylarının “ısı ve sıcaklık” konusundaki kavramsal anlamalarına etkisi. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Akyürek E., ve Afacan, Ö. (2013). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin “hücre bölünmesi ve kalıtım” ünitesindeki kavram yanılgılarının tespiti ve anoloji ile kavramsal değişim metinleri kullanılarak giderilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 175-193. Armağan, F.Ö. (2011). Kavramsal değişim metinlerinin etkililiği: Meta analiz çalışması. (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Aydın, S. (2007). Geometrik optik konusunda kavram yanılgılarının kavramsal değişim metinleri ile giderilmesi. (Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Bağ H., Kara, İ. ve Uşak, M. (2002). Kimya ve fizik eğitimiyle ilgili makaleler bibliyografyası. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 48-59. Berber, N.C ve Sarı, M. (2009). Kavramsal değişim metinlerinin iş, güç, enerji konusunu anlamaya etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 159-172. Canpolat, N. ve Pınarbaşı, N. (2002). Fen eğitiminde kavramsal değişim yaklaşımı-I: Teorik temelleri. Atatürk Üniversitesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 10(1), 59-66. Çaycı B. (2007). Kavram değiştirme metinlerinin kavram öğrenimi üzerindeki etkisinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 87-102. Çermik, Y. (2008). Van merkez lise 10. sınıfta okuyan öğrencilerin gazlar konusunu kavrama düzeylerini belirlemek. (Yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van. Çetin, S.P. (2009). Effects of conceptual change orıented ınstructıon on understandıng of gases concepts. (Doktora tezi). Middle East Technical University, Ankara. Çetingül İ.,ve Geban, Ö. (2011). Usiang conceptual change text with analogiy for misconceptions in acids and bases. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 112-123. Değirmençay, Ş.A. (2010). Zenginleştirilmiş 5E öğretim modeline dayalı rehber materyallerin kavramsal değişim üzerine etkileri: “Isının yayılması ve genleşme” (Doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,Trabzon. Demir,M. (2010). Üstkavramsal faaliyetlerle zenginleştirilmiş kavramsal değişim metinlerinin fen bilgisi öğretmen adaylarının kuvvet ve hareket konularını anlamalarına etkisi. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Duit, R.(2007). Conceptual change: A Discussion of theoretical, methodological and practical challenges for science educations. Leibniz Institute for Science Education, 2(5), 21-23. George J.,Posner, Kenneth A., Strike, Peter W., Hewson and William A., Gertzog (1982). Acommodation of a scientific conception: Toward a theory of conceptual changes. Depermant of Education,1(1), 213 – 226. Karakethüdaoğlu, N.A. (2010). Kavramsal değişim yaklaşımına dayalı öğretimin kimyasal denge kavramlarını anlamaya ve tutuma etkisi. (Yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak. Köse, S., Ayas, A. ve Uşak M. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarında fotosentez ve bitkilerde solunum konularında görülen kavram yanılgılarının giderilmesinde kavram değişim metinlerinin etkisi. Pamukkale University Internatinal Journal of Environmental and Science Education, 1(1),78-103. Köseoğlu, F.,Tümay,H. ve Kavak N. (2006). Yapılandırıcı öğrenme teorisine dayanan etkili bir öğretim yöntemi – tahmin et – gözle – açıkla – “buz ile su kaynatılabilir mi?. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 55-60. Özmen, H. (2010). Kimya öğretiminde yanlış kavramlar: bir literatür araştırması. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi, 12(2), 23-45. Sevim, S. (2007). Çözeltiler ve kimyasal bağlanma konularına yönelik kavramsal değişim metinleri geliştirilmesi ve uygulanması. (Doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Yılmaz, A.Z. (2010). Kavramsal değişim metinlerinin üniversite öğrencilerinin geometrik optik konusundaki kavram yanılgılarının düzeltilmesi ve fizik tutumlarına karşı etkisinin incelenmesi. (Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.