Çalışanların Esnek Çalışma Düzenlemelerine Karşı Tutumlarının İşe Adanmışlıklarına Etkisinde Örgütsel Adalet Algısının Aracı Rolü

Yıl 2022, Sayı: 42, 57 - 88, 02.11.2022

Burhan Atalık , Kemal Eroğluer

https://doi.org/10.17134/khosbd.1022273

Cited By: 2

Öz

Örgütler, rekabet ortamında mücadele edebilmek için nitelikli personelinin başka bir örgüt bünyesine geçmesini engellemek amacıyla düzenlemeler yapmaktadır. Bu amaç doğrultusunda örgütler çalışma şartlarında düzenlemeler yapmış, yapılan düzenlemeler ile çalışanların örgüt amaçlarına derinden bağlı olması hedeflenmiştir. Çalışma düzenlerinde yapılan değişikliklerin çalışanlar tarafından nasıl karşılandığı da önemlidir. Örgütlerde yapılan düzenlemelere karşı çalışanların tutumu, tutumlarının işe adanmışlıklarına etki edip etmediği ve çalışanların örgütleri için içlerinde besledikleri adalet algısının bu etkiye katkı sağlayıp sağlamadığı araştırma konusunun temelini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda Ankara ilinde faaliyet gösteren İnsansız Hava Aracı (İHA) üzerinde çalışan Savunma Sanayi Şirketlerinde görev yapmakta olan 1700 personel üzerinde bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklem büyüklüğü 450 olarak belirlenmiştir. Araştırmada veriler anket formları vasıtasıyla toplanmıştır. Savunma Sanayi Sektöründe İnsansız Hava Aracı (İHA) alanında görev yapan 450 personele anket formu internet ortamında ulaştırılmış ve 351 geçerli geri dönüş alınmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21 istatistik paket programında t testi, ANOVA testi, tukey testi, basit regresyon, çoklu regresyon, faktör analizi, geçerlilik ve güvenilirlik analizi ve sobel testi yapılarak test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda çalışanların esnek çalışma düzenlemelerine karşı tutumları ile işe adanmışlıkları arasındaki ilişkinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Örgütsel adalet algısının bu ilişki üzerinde aracı rolünün olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Adalet, Esnek Çalışma, İşe Adanmışlık

Kaynakça

• Kaynakça Adams J Stancy. (1965) "Inequity in social exchange," In Advances in Experimental Social Psychology, Elsevier ss.267-99.
• Akyiğit, E. (1995). İş Hukuku Açısından Ödünç İş İlişkisi. Kamu İş Yayınları, ss. 6-37.
• Albion, M.J. (2004). A Measure of Attitudes Towards Flexible Work Options. Australian Journal of Management, 29(2), ss.275-294.
• Almer E. ve Kaplan S (2000). "Myths and realities of flexible work arrangements," The CPA Journal 70, no. 4.
• Aydemir C ve Endirlik H (2019) "İşe adanmışlığın bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi: bankacılık sektöründe bir araştırma," Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23, no. 3. ss.1097-107.
• Bakker, A.B. & Demerouti, E. (2008). Towards a Model of Work Engagement. Career development international, 13(3), ss.209-223.
• Bakker, Arnold B, Wilmar B Schaufeli, Michael P Leiter & Toon W Taris. "Work Engagement: An Emerging Concept in Occupational Health Psychology." Work & Stress, 22(3), ss.187-200.
• Colquitt J et al.(2001) "Justice at the millennium: a meta-analytic review of 25 years of organizational justice research," Journal of applied psychology 86, no. 3,: ss.437-38.
• Crosby F, (1976) "A model of egoistical relative deprivation," Psychological review 83, no. 2, : s.85.
• Çamlı, L.G. (2010). Esnek çalışma saatleri ve çalışanların esnek çalışma saatleri düzenlemelerine yönelik tutumlarının örgüte bağlılık üzerinde etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, s.94.
• Demirhan M. ve Karaman A. (2015) "Akademisyenlerin Adalet Ve Etik Algılarının Örgütsel Adanmışlıklarına Etkisi." Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8, no. 4 ss.245-66.
• Doğan, A., Bozkurt, S. & Demir, R. (2015). Çalışanların Esnek Çalışmaya İlişkin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma." Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7(14), ss.375-398.
• Durgut A ve Günay G (2020). "Etik Liderlik, İşe Adanmışlık ve Yönetsel Yaratıcılık Arasındaki İlişki: Yapı Malzemeleri Sektöründe Bir Uygulama," Journal of Organizational Behavior Review 2, no. 2 ss.149-71.
• Eigen Z. ve Litwin A, "Justice or just between us? Empirical evidence of the trade-off between procedural and interactional justice in workplace dispute resolution," ILR Review 67, no. 1 (2014): ss.171-201.
• Erdut, T. (1997). Toplumsal Cinsiyet Bakımından Evde Çalışma. World Development, 25(9), ss.1-28.
• Eyrenci, Ö. (1994). Türkiye’de çalışma sürelerinin esnekleştirilmesi. Çalışma Hayatında Esneklik Semineri, ss.27-31.
• Fletcher, L. (2016). Can Flexible Work Arrangements Boost Engagement and Desirable Employee Behaviour? Paper presented at the CIPD Applied Research Conference.
• Fortin M. ve Fellenz M, "Hypocrisies of fairness: Towards a more reflexive ethical base in organizational justice research and practice," Journal of Business Ethics 78, no. 3, (2008): ss.415-433.
• Greenberg J, "A taxonomy of organizational justice theories," Academy of Management review 12, no. 1, (1987): ss.9-22. Günay, M. (2007). Ödünç İş İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, ss. 5-20.
• Hall, D.T. & Parker, V.A. (1993). The Role of Workplace Flexibility in Managing Diversity. Organizational Dynamics, 22(1), ss.5-18.
• Hart, R. A. (2004). The economics of overtime working. Cambridge University Press. ss.5-30.
• Harrison, B. & Kelley, M. R. (1993). Outsourcing and the Search Forflexibility. Work, Employment and Society, 7(2), ss.213-235. Homans G (1961). "Social behaviour London," Homans Social Behaviour, : ss.597-606.
• Huckle, R. J. (2019). The Relationship Between Flexible Working Hours, Organisational Commitment and Employment Engagement at a South African Retailer. Master Thesis, ss.30-60.
• Jessop, B. (2005). Pathways to Industrialization and Regional Development, Chapter: Fordism: a critical reformulation, routledge, s.21.
• Kahn, W.A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of management journal, 33(4), 692-724.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Kitapevi.
• Koçyiğit, Y. (2017). Firmaların örgütsel esnekliği, kullandıkları rekabet stratejileri ve algılanan rekabet üstünlüğü arasındaki etkileşim: Türkiye'nin en büyük 500 sanayi işletmesinde bir uygulama. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, s.33.
• Koruca H ve Boşgelmez G (2018). "İş yaşam dengesi ve esnek çalışma sisteminin çalışan memnuniyetine etkisinin değerlendirilmesi," SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi 9, no. 4 ss.32-36.
• Lerner M, "The justice motive: Some hypotheses as to its origins and forms 1," Journal of personality 45, no. 1, (1977): ss 1-52.
• May, D.R., Gilson, R.L. & Harter, L.M. (2004). The Psychological Conditions of Meaningfulness, Safety and Availability and the Engagement of the Human Spirit at Work. Journal of occupational and organizational psychology, 77(1), ss.11-37.
• Meriç E, Çiftçi D ve Yurtal F (2019). "Algılanan örgütsel destek ve işe adanmışlık arasındaki ilişkinin incelenmesi," Kastamonu Eğitim Dergisi 27, no. 1, ss.65-74.
• Munck, R. & Tekçe, M. (2003). Emeǧin Yeni Dünyası: Küresel Mücadele, Küresel Dayanışma. Kitap Yayınevi, s.94.
• Nadler, J. T. & Cundiff, N.L. (2006). Evaluations of Work Schedule Flexibility: Issues of Methodology, Measurement, and Construct Definition within Flextime Programs. Online: http://www. midwestacademy. ss. 4-24.
• Nemli, E. (1998). Rekabet avantajı kazanmada örgütsel esnekliğin önemi. Amme İdaresi Dergisi, 31(3), ss.75-86. Özden A, (2019). "İş özellikleri ve işe adanmışlığın çalışanın işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi," Journal of Politics Economy and Management 2, no. 2. ss.1-18.
• Özkalp, E. & Meydan, B. (2015). Schaufeli ve Bakker Tarafindan Geliştirilmiş Olan İşe Angaje Olma Ölçeğinin Türkçe’de Güvenilirlik Ve Geçerliliğinin Analizi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(3), ss.1-19.
• Özmen Ö, Arbak Y ve Özer P, (2019). "Değerler ve Adalet," Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi,: ss.161-66.
• Robinson, D., Perryman, S. & Hayday, S. (2004). The Drivers of Employee Engagement. Report-Institute for Employment Studies, ss.1-87.
• Schaufeli, W.B., Salanova, M., González-Romá, V. & Bakker, A.B. (2002). The Measurement of Engagement and Burnout: A Two Sample Confirmatory Factor Analytic Approach. Journal of Happiness Studies, 3(1), ss.71-92.
• Schaufeli, W. & Salanova, M. (2007). Work Engagement. Managing social and ethical issues in organizations, ss. 135- 177.
• Setiyani, A., Djumarno, D., Riyanto, S. & Nawangsari, L. (2019). The Effect of Work Environment on Flexible Working Hours, Employee Engagement and Employee Motivation. International Review of Management and Marketing, 9(3), ss.112-116.
• Seyyar, A. & Öz, C.S. (2007). İnsan kaynakları terimleri:(Ansiklopedik Sözlük); İngilizce-Almanca karşılıklı, Türkçe Açıklamalı Değişim Yayınları. s.111.
• Tarcan, N. (2001). Çağı Yakalama ve Rekabet Edebilirlikte Çalışma Mevzuatının Rolü: Esnek ve Çağdaş İş Kanunu. Mercek Dergisi MES. s.24.
• Thibaut J ve Walker L (1978). "A theory of procedure," Calif. L. Rev. 66, : s.541.
• Tokol, A. (1992). Avrupa Topluluğunda Part-Time Çalışma. Bursa: Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları. s.6. Turgut, T. (2011). Çalışmaya Tutkunluk: İş Yükü, Esnek Çalışma Saatleri, Yönetici Desteği ve İş-Aile Çatışmasi ile İlişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 25(3-4), ss.155-179.
• Tyler T.(1989) "The psychology of procedural justice: a test of the group-value model," Journal of personality and social psychology 57, no. 5: s.830,
• Uyanık S (2019). İşgörenlerin İş Tatmini ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkide Örgütsel Adalet Algısının Aracı Rolü, Yüksek Lisans Tezi, ss.40-120,
• Yavuz, A. (1995). Esnek Çalışma ve Endüstri İlişkilerine Etkisi (Flexible Working and Its Effect on Industrial Relationships. İstanbul: Filiz Basımevi. s.14.
• Yazıcıoğlu, E. & Erdoğan, S. (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Anatolia Akademik Yayıncılık. 1. Baskı.