Çınar Ağacı 2011, Handan İpekçi Filminde ‘Modernlik Nostaljisi’

Yıl 2018, Sayı: 1, 101 - 118, 31.12.2018

Sezen Gürüf Başekim

Öz

Bu makalenin amacı, Çınar Ağacı filminde, Cumhuriyet dönemi ve Atatürk nostaljisinin incelenmesidir. Antropolog Esra Özyürek’in 2000’lerde Cumhuriyet dönemi ve Atatürk nostaljisinin ifade biçimlerindeki dönüşümü inceleyen çalışmasında ifade ettiği ‘modernlik nostaljisi’ kavramı üzerinden değerlendirilen filmde, nostaljinin ifade edilme biçimi, Niyazi Berkes’in Atatürkçülük anlayışı ve özellikle ‘kutsallaştırılmış gelenek’ kavramı çerçevesinde eleştirilmiştir. Çalışmada nostalji toplumsal değişme bağlamında tanımlanmıştır. Makalenin araştırma tasarımı, tarihsel-toplumsal yaklaşımın sayıltılarından hareketle oluşturulmuştur. Filmin analizinde, anlatı, karakter, mizansen, diyalog ve semboller incelenmiş, yanı sıra yapısalcı ve ideolojik film çözümlemesi yaklaşımlarından da yararlanılmıştır

Anahtar Kelimeler

Nostalji, Çağdaşlaşma, Modernlik Nostaljisi

Nostalgia for the Modern in Handan İpekçi’s The Plane Tree 2011

Öz

The aim of this paper is to examine nostalgia for Republican Era and Atatürk in Handan İpekçi’s film The Plane Tree. In the film analysed in terms of nostalgia for the modern that antropologist Esra Özyürek stated in her study which examined the transformation in the form of expression of the Republican era and nostalgia for the Atatürk in the 2000’s. The form of expression of nostalgia has been criticised within the framework of Kemalism and especially “sanctified tradition” concept of Niyazi Berkes.In this work, nostalgia has been defined related to social change. Therefore research design has been formed according to the assumptions of historical-sociological approach. In the analysis of the film, narrative, character, mise en scene, dialogue and symbols have been examined. Also structural and ideological film analysis methods have been used

Anahtar Kelimeler

Nostalgia, Secularism, Nostalgia for the Modern

Kaynakça

• Alkuş, Mücahit, (2016). Handan İpekçi Sineması’nda Temsil, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erişim Tarihi: 05 Eylül 2018.
• Berkes, Niyazi, (1982). Atatürk ve Devrimler, İstanbul: Adam Yayınları.
• Berkes, Niyazi, (1997). Teokrasi ve Laiklik, İstanbul: Adam Yayınları.
• Berkes, Niyazi, (2004). Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Corrigan, Timothy, (2008). Film Eleştirisi El Kitabı, A. Gürata (çev.), Ankara: Dipnot Yayınları.
• Ertaylan, Arzu, (2015). “1990 Sonrası Türk Sinemasında Yaşlılık Temsilleri” The Turkish Online Journal of Design, Art of Communication (TOJDAC). Cilt 6, Sayı:1, 1-20. www.tojdac.org/tojdac/VOLUME6-ISSUE1-files/tojdac_v06i4101.pdf Erişim Tarihi: 05 Eylül 2018.
• Ersöz, C., ve Kurçenli, Y., (1994). “Önsöz”, Çözülmeler, 12 Eylül’ün Savurduğu İnsanlar, İstanbul: Tekin Yayınevi, s.5-8.
• İpekçi, Handan, (2011). “Çınar Ağacı’nın Gizli Kahramanı”, http://hurarsiv. hurriyet.com.tr/göster/ShowNew.aspx?id=17443284. Erişim Tarihi: 26 Eylül 2013
• İpekçi, Handan. (Yönetmen). (2011). Çınar Ağacı [Film]. Türkiye: Beşiktaş Kültür Merkezi.
• Kara, Mesut, (2012). Sinema ve 12 Eylül, İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Kayalı, Kurtuluş, (2009). “Bir Yalnız Adam: Niyazi Berkes”, Türk Düşünce Dünyasında Yol İzleri, s.131-137. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kolker, Robert P., (1998). “The Film Text and The Film Form”, J. Hill& P.C. Gibson (ed.), The Oxford Guide to Film Studies, Great Britain: Oxford University Press. s.11-23.
• Ryan, M., ve Lenos, M., (2014). Film Çözümlemesine Giriş, E. S. Onat (çev.), Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.
• Ökten, Nazlı, (2012). “Ölümsüz Bir Ölüm, Sonsuz Bir Yas: Türkiye’de 10 Kasım” E. Özyürek (der.) Hatırladıklarıyla ve Unuttuklarıyla Türkiye’nin Toplumsal Hafızası, İstanbul: İletişim Yayınları s.325-348.
• Özyürek, Esra, (2011). Modernlik Nostaljisi, Kemalizm, Laiklik ve Gündelik Hayat. F. B. Aydar (çev.) İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Süar Oral, S. ve Çetin Erus, Z., (2018). “Sinemada Dönüşen Aile Kavramı Üzerinden Kolektif Belleğin Kurucusu Olarak Kadın ve Erkek: Çınar Ağacı Filmi Örneği” İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergi sayı:1, Cilt 3 içinde, s.213-233. Erişim Adresi: dergipark.gov.tr/download/article-file/488689 Erişim Tarihi: 05 Eylül 2018.
• Urgan, Mina, (1998). Bir Dinozorun Anıları, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.