Dokunsal (Haptik) İletişim ve Tüketici Davranışları

Yıl 2024, Sayı: 12, 239 - 266, 27.06.2024

Hatice Yılmaz , Sebnem Ozdemir

https://doi.org/10.56676/kiad.1343636

Öz

Dokunma duyusu insanın çevresi ve diğer insanlarla iletişim kurmasını sağlayan en önemli duyulardan biridir. Haptik iletişim, insanlar arasında sarılma, el sıkışma vb. şeklinde bir bağ ya da iletişim kurulmasını sağlar. Aynı zamanda, tüketicilerin satın aldıkları ürün ve hizmetlere dokunarak onları hissetme ihtiyacı da haptik iletişim kapsamında incelenebilir. Bu çalışmanın amacı, haptik iletişimin tüketici davranışları üzerindeki önemini ortaya koymaktır. Türkçe alanyazında tüketici davranışları ile ilgili sayısız çalışma bulunsa da haptik iletişim sıklıkla çalışılmamış bir kavramdır. Araştırma kapsamında, "tüketici davranışlarında haptik iletişim" odaklı bir ölçek oluşturulmuştur. Araştırma evreni Türkiye genelini kapsadığı ve tüm bireylere ulaşabilme imkânının olmaması sebebiyle küme örnekleme tekniğine başvurulmuştur. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda, tüketicilerin dokunarak alışveriş yapma ihtiyacına yönelik 6 faktör bulunmuştur: "fiziksel özellikleri anlama", "algılama ve hissetme", "tatmin olmama", "duygu yükleme", "seçme" ve "iletişim kurma". Ayrıca genel olarak tüketicilerin tekstil, mobilya, gıda ve elektronik ürünlerini dokunarak satın almayı diğer kategorilere göre daha çok önemsedikleri sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları, haptik iletişimin tüketici davranışları üzerinde önemli bir etkisi olduğunu göstermektedir. Tüketiciler, satın almak istedikleri ürünlere dokunarak onları daha iyi anlama ve hissetme fırsatı buldukları için, haptik iletişime dayalı alışveriş deneyimleri daha olumlu ve tatmin edici olmaktadır. Bu nedenle, işletmeler, tüketicilerin haptik iletişim ihtiyacını karşılayarak, satışlarını ve müşteri memnuniyetlerini artırabilirler.

Anahtar Kelimeler

satın alma, tüketici davranışları, haptik iletişim

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Haptic Communication and Consumer Behavior

Öz

The sense of touch is one of the most important senses that enables people to communicate with their environment and other people. Haptic communication establishes a connection or communication between people in the form of hugs, handshakes, etc. The need for consumers to touch and feel the products and services they purchase can also be examined within the scope of haptic communication. The aim of this study is to highlight the importance of haptic communication in consumer behavior. Although there are numerous studies on consumer behavior in Turkish literature, haptic communication is a concept that has not been studied frequently. A scale focusing on "haptic communication in consumer behavior" was created within the framework of the research, As the research population covers Turkey in general and it is not possible to reach all individuals, cluster sampling technique was used. As a result of the statistical analysis, six factors were found for consumers’ need to shop by touch: "understanding physical characteristics", "perception and feeling", "dissatisfaction", "emotional loading", "choosing", and "communication". It was also founded that consumers are generally more interested in buying textiles, furniture, food and electronics by touch than other categories. The research shows that haptic communication has a significant impact on consumer behavior. Since consumers can better understand and feel the products, they want to buy by touching them, shopping experiences based on haptic communication are more positive and satisfying. Therefore, companies can increase their sales and customer satisfaction by meeting the haptic communication needs of consumers.

Anahtar Kelimeler

Purchasing, consumer behavior, haptic communication.

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Alkaya, B. D. ve Devrani, T. (2018). Dokunma ihtiyacı ve yazılı bilginin psikolojik sahiplik üzerindeki etkisi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 11(22), 205-232.
• Asatryan, V. S. ve Oh H. (2008). Psychological ownership theory: an exploratory application in the restaurant industry. Journal of Hospitality and Tourism Research, 32(3), 363-386.
• Babin, B., Darden, W. ve Griffin, M. (1994). Work and/or fun: Measuring hedonic and utilitarian shopping value. Journal of Consumer Research, 20(4), 644-656.
• Bagozzi, R. (1986). Principles of marketing management. Chicago: Science Research Associates.
• Bingel, Z. K. (2009). “Haptik‟in Tasarımı” Tasarım Aşamalarında Haptik Etmenler (Yayımlanmamış doktora tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Brave, S. ve Dahley A. (1997). Intouch: A medium for haptic interpersonal communication. CHI'97 Extended Abstracts on Human Factors in Computing Systems (363-364).
• Chen, C. C., ve Yao, J. Y. (2018). What drives impulse buying behaviors in a mobile auction? The perspective of the Stimulus-Organism-Response model. Telematics and Informatics, 35(5), 1249-1262.
• Citrin, A., Stem, D., Spangenberg, E. ve Clark, M. (2003). Consumer need for tactile input: An internet retailing challenge. Journal of Business Research, 56(11), 915-922.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: Spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Fidell, S., Tabachnick, B., Mestre, V., ve Fidell, L. (2013). Aircraft noise-induced awakenings are more reasonably predicted from relative than from absolute sound exposure levels. The Journal Of The Acoustical Society Of America, 134(5), 3645-3653.
• George, D. ve Mallery, P. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.). Boston: Pearson.
• Holbrook, M. ve Hirschman, E. (1982). The experiential aspects of consumption: consumer fantasies, feelings, and fun. Journal of Consumer Research, 9(2), 132-140.
• Hornik, J. (1992). Tactile stimulation and consumer response. Journal of Consumer Research, 19(3), 449-458.
• Jha, S., Balaji, M. S., Stafford, M. B. R. ve Spears, N. (2020). Haptic ınformation processing and need for touch in product evaluation. Journal of Consumer Marketing, 37(1), 55-64.
• Kartal, M. ve Bardakçı, S. (2018). SPSS ve AMOS uygulamalı örneklerle güvenirlik ve geçerlik analizleri. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Klatzky, R., Lederman, S. ve Metzger, V. (1985). Identifying objects by touch: An “expert system”. Perception & Psychophysics, 37(4), 299- 302.
• Klatzky, R., Lederman, S. Ve Matula D. (1993). Haptic exploration in the presence of vision. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 19(4), 726.
• Kotler, P. (2000). Pazarlama yönetimi. İstanbul: Beta Basım A.Ş..
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28(4), 563-575.
• Lin, S. ve Lo, L. Y. S. (2016). Evoking online consumer ımpulse buying through virtual layout schemes. Behaviour & Information Technology, 35(1), 38-56.
• Lorenzo-Romero, C., Alarcon-del-Amo M. D.C. ve Gómez-Borja M. (2016). Analyzing the user behavior toward electronic commerce stimuli. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 10, 224.
• McCabe, B. ve Nowlis, S. (2003). The effect of examining actual products or product descriptions on consumer preference. Journal of Consumer Psychology, 13(4), 431-439.
• Mehrabian, A. ve Russell, J. (1974). An approach to environmental psychology. Cambridge: The MIT Press.
• Nakip, M. ve Yara, E. (2013). Pazarlamada araştırma teknikleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Noble, S., Griffith, D. ve Weinberger, M. (2005). Consumer derived utilitarian value and channel utilization in a multi-channel retail context. Journal of Business Research, 58(12), 1643-1651.
• Odabaşı, Y. (1996). Tüketici davranışı ve pazarlama stratejisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
• Pasquesi, J. (2021). Exploring the haptic communication spectrum: From wearable haptic interfaces to vibration-defined networking. (Yayımlanmamış doktora tezi). Saint Louis University.
• Paterson, M. (2007). The senses of touch: haptics, affects and technologies. Oxford: Berg Publishers.
• Peck, J. ve Childers, T. (2003). Individual differences in haptic information processing: The “Need For Touch” Scale. Journal of Consumer Research, 30(3), 430-442.
• Peck, J. ve Wiggins, J. (2006). Simplemente sienta bien: Respuesta afectiva al tacto y su ınfluencia en la persuasión. Journal of Marketing, 70, 56-69.
• Peck, J. ve Shu, S. (2009). The effect of mere touch on perceived ownership. Journal of Consumer Research, 36(3), 434-447.
• Priest, J., Carter, S. ve Statt, D. (2013). Consumer behavior. Edinburgh Business School, Heriot–Watt University, UK.
• Sherry, J., Mcgrath, M. ve Levy, S. (1993). The dark side of the gift. Journal of Business Research, 28(3), 225-244.
• Sheldon, R., ve Arens, E. (1932). Consumer engineering: a new technique for prosperity. New York: Harper & Brothers.
• Shu, S. ve Peck, J. (2007). To hold me is to love me: The role of touch in the endowment effect. Advances in Consumer Research, 34, 513–515.
• Süer, İ. (2014). Pazarlama İlkeleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Şahin, İ. (2020). Haptik kavramının Merleau-Ponty Felsefesi ile yeniden tanımlanması. Phainomena, 3, 35-67.
• Yu, U. J., Lee, H. H. ve Damhorst, M. L. (2012). Exploring multidimensions of product performance risk in the online apparel shopping context: Visual, tactile, and trial risks. Clothing and Textiles Research Journal, 30(4), 251-266.
• Zhu, L., Li H, Wang, F. K., He, W. Ve Tian, Z. (2020). How online reviews affect purchase intention: A new model based on The Stimulus-Organism-Response (SOR) Framework. Aslib Journal of Information Management, 72(4), 463-488.