OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE OYUN VE RESİMLE KODLAMA: TRABZON İLİ ORTAHİSAR MERKEZ İLÇE PİLOT ÇALIŞMASI

Yıl 2025, Cilt: 19 Sayı: 39, 293 - 318, 06.11.2025

İsmail Köse , Asiye Köse

https://doi.org/10.18220/kid.1819001

Öz

Okuryazarlığın, matematiksel işlemlerin, karmaşık bilgilerin öğretilebildiği dönem olan ilkokul eğitimi öncesi çocukların okuryazarlık öğretilmeden gerek ilkokul eğitimine hazırlanması gerekse de erken yaşta öğretilebilecek bilgilerle donatılması okul öncesi eğitimle mümkündür. Okul öncesi eğitimin önemi modern anlamda 19. yüzyıl başından itibaren kurumsallaşmaya başlamış, Osmanlı Devleti bu sürece zamanında ve gerektiği biçimde adapte olamamıştır. Benzer şekilde Cumhuriyet döneminde de okul öncesi eğitim alanında istenilen reformlar gerektiği şekilde yürürlüğe konulamamış, söz konusu eğitim son dönemde kurumsallaşabilmiştir. Günümüz bilgi çağında öğrencilerin okul öncesi eğitimden başlamak üzere bilgiyi, sorgulamayı, kritik düşünmeyi öğrenmeleri ilerleyen yaşamlarında teknoloji üretimine ve teknolojik gelişmelere uyumda yaşamsal rol oynayabileceği bilinmektedir. Okur yazar olmayan ve okur yazarlık öğretilmeyen erken yaş çocukların eğitiminde kullanılabilecek materyal ve metotlar sınırlıdır. Söz konusu kısıtlılığa rağmen bu dönemde çocuklara işlemsel/hesaplamalı düşünme yeteneğiyle algoritmik zihin kullanma becerisi dahil bütün bu ve benzeri uygulamaları bir araya toplayan materyal, resim benzeri araçlara ek olarak oyunla kodlama yöntemiyle öğretilebilir. Modern eğitimde kodlama disiplininin erken yaş döneminde okul öncesi çocuklara kazandırılmasına yönelik pratikler uygulamaya konulmakla birlikte ülkemiz okul öncesi eğitim kurumlarında kodlamanın önemi gerektiği düzeyde henüz anlaşılabilmiş değildir. Bu çalışmada Trabzon İli Ortahisar Merkez İlçesi Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı okul öncesi eğitim kurumlarında kodlama eğitiminin ve eğiticilerin söz konusu eğitime yaklaşımlarının mevcut durumu tespit edilerek okul öncesi eğitimde resimle ve oyunla kodlamanın önemi hakkında farkındalık yaratılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Resim , Oyun , Kodlama , Okul Öncesi , Algoritma

CODING THROUGH GAMES AND DRAWINGS AT KINDERGARTEN: PILOT PRACTICE IN TRABZON PROVINCE ORTAHISAR SUBDISTRICT

Öz

The period prior to primary education, during which literacy, mathematical operations, and complex information can be taught, represents a crucial stage in preparing children for formal schooling and equipping them with knowledge that can be imparted at an early age. Such preparation is made possible through preschool education, even before the teaching of literacy itself. The significance of preschool education began to be institutionalized in the modern sense in the early 19th century; however, the Ottoman Empire failed to adapt to this process in a timely and adequate manner. Similarly, during the Republican period, the desired reforms in the field of preschool education could not be effectively implemented, and this form of education became institutionalized only in recent times. In today’s information age, it is widely recognized that enabling students—starting from preschool education—to acquire the skills of knowledge acquisition, inquiry, and critical thinking plays a vital role in their ability to adapt to technological advancements and participate in technology production in later life. Educational materials and methods available for the instruction of non-literate children or those who have not yet been taught literacy are inherently limited. Despite such constraints, during this period, it is possible to teach children computational thinking skills, the use of algorithmic reasoning, and other similar practices through materials and tools such as visual aids and, notably, game-based coding methods. Although practices aimed at introducing the discipline of coding to preschool children have begun to be implemented in modern education, the importance of coding has not yet been sufficiently recognized in preschool institutions in Türkiye. The purpose of this study is to identify the current state of coding education and educators’ approaches to this training in preschool institutions affiliated with the Ministry of National Education in the Ortahisar central district of Trabzon Province, and to raise awareness regarding the importance of visual and game-based coding in preschool education.

Anahtar Kelimeler

Drawing , Game , Coding , Kindergarten , Algorithm

Kaynakça

• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi BOA, DH.TMIK.M.00128.00013.001 (H) 15 Rabiulahir 1320 [22/07/1902]. BOA, İ.HR.00200 (H) 07 Zilhicce 1279 [26/05/1863].
• Baptist Missionary Magazine, “The World Field”, 1875, 55:4.
• Mümeyyiz, 15 Ekim 1869: 1-2
• Sadakat, 11 Nisan 1875: 2.
• Hazine-i Etfal, 11 Nisan 1875: 1.
• AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali vd., Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasi Düşünceler, Ed. Mehmet Ali Ağaoğulları, İletişim Yayınları, İstanbul 2011.
• ARTUT, Kazım, “Okul Öncesi Resim Eğitiminde Çocukların Çizgisel Gelişim Düzeylerine İlişkin Bir İnceleme”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C: 13, S: 1, 2004, ss. 223-234.
• ATABAY, Elif-ALBAYRAK, Mehmet, “Okul Öncesi Dönem Çocuklarına Oyunlaştırma ile Algoritma Eğitimi Verilmesi”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, C: 8, S: 3, 2020, ss. 856-868.
• BALCI, Ali, “Eğitimsel Araştırmanın Eğitimsel Sorunların Çözümüne Uygulanması”, Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 22 (1), 2019, ss. 411-420. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000868.
• FRİERSON, Patrick R., “Maria Montessori’s Philosophy of Experimental Psychology”, The Journal of the International Society for the History of Philosophy of Science, C: 5 S: 29, Fall 2015, pp. 240-268.
• FRÖBEL, Karl, “The Kindergarten”, The Massachusetts Teacher (1858-1871), C. 20, S. 3, March, 1867. s. 78-82.
• KAVAK, Şule-COŞKUN, Hasan, “Erken Çocukluk Eğitiminde Eğitici Materyal Geliştirmenin Önemi”, Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, C: 2, S: 2, 2017, ss. 11-23.
• Kocabaşoğlu, Uygur, Anadolu’daki Amerika, Kendi Belgeleriyle 19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Amerikan Misyoner Okulları, İmge Kitabevi, İstanbul 2000.
• Kodlamanın Gücü Adına Projesi Merkez İlçe Eğitimi Ön Test ve Son Test Uygulaması, 25-27 Mart 2024. Data Set.
• KÖSE, İsmail, “ABD’li Misyonerlerin 1830-1917 Yılları Arasında Osmanlı Topraklarındaki Faaliyetleri ve bu Faaliyetlerin Iki Ülke Diplomatik İlişkilerine Etkisine Genel Bir Bakış”, Tarihte Türkler ve Ermeniler, Ed. M. Metin Hülagu vd., Türk Tarih Kurumu, Ankara 2014. s. 153.
• KÖSE, İsmail, Davetsiz Misafirler, Osmanlı Çökerken Amerikan Misyonerleri, Kronik Yayınları, İstanbul 2025.
• KÜÇÜKKARA, Muhammet Fatih-AKSÜT, Pelin, “Okul Öncesi Dönemde Bilgisayarsız Kodlama Eğitimine Bir Örnek: Problem Çözme Becerileri İçin Etkinlik Temelli Algoritma”, Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED), C: 11, S: 2, 2021, ss. 81-91.
• OKAY, Cüneyd, Eski Harfli Çocuk Dergileri, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1999.
• ÖLÇER, Sevinç, “4-7 Yaş Çocuklarının Çizdikleri Resimler ve Bu Resimlere Yönelik Sözel Dışa Vurumları Yoluyla Zihinsel ve Görsel Gerçeklik Durumlarının İncelenmesi”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, C: 23, S: 1, 2019, ss. 221-252.
• SULLİVAN, Amanda vd., “The Wheels on the Bot go Round and Round: Robotics Curriculum in Pre-Kindergarten”, Journal of Information Technology Education: Innovations in Practice, C: 12, 2013, pp. 203-219.
• ÜLTAY, Eser, vd., “Sosyal Bilimlerde Betimsel İçerik Analizi”, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi (10), 2021, ss. 188-201. https://doi.org/10.21733/ibad.871703.
• Okul Öncesi Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli 2024, https://tymm.meb.gov.tr/upload/program/2024programokuloncesiOnayli.pdf (02 Nisan 2025 tarihinde erişildi).
• For the Power of Coding, https://school-education.ec.europa.eu/hy/etwinning/ projects/kodlamanin-gucu-adina-power-coding/twinspace (20 Mart 2025 tarihinde erişildi).
• Kodlamanın Gücü Adına” Projesi̇ Kuramsal ve Li̇teratür Bi̇lgi̇lendi̇rme Toplantısı Yapıldı, https://cukurcayiranaokulu.meb.k12.tr/icerikler/kodlamanin-gucu-adina-projesi-kuramsal-ve-literatur-bilgilendirme-toplantisi-yapildi_15025653.html (20 Mart 2025 tarihinde erişildi)
• Trabzon'da "Kodlamanın Gücü Adına" Etkinliği Düzenlendi, https://www. haberturk.com/trabzon-haberleri/34794933-trabzonda-kodlamanin-gucu-adina-etkinligi-duzenlendi (20 Mart 2025 tarihinde erişildi).
• Trabzon'da "Kodlamanın Gücü Adına" Etkinliği Düzenlendi, https://akcaabatgazetesi.com.tr/haber/trabzonda-kodlamanin-gucu-adina-etkinligi-duzenlendi-33078.html%20 (20 Mart 2025 tarihinde erişildi).