OF TARİHİNE DAİR BAZI GÖZLEMLER

Yıl 2015, Cilt: 9 Sayı: 18, 93 - 112, 04.11.2015

İbrahim Tellioğlu

https://doi.org/10.18220/kid.28416

Cited By: 1

Öz

Of, XIX. yüzyılda ortaya çıkmış bir sahil kasabasıdır. Bölge tarih boyunca pek çok devletin hâkimiyeti altında kalmıştır. Aynı şekilde yörede çeşitli toplulukların yaşadığına dair izler mevcuttur. Ancak bu gelişmeler hep çevredeki sahada olmuştur. Bugünkü Of’un olduğu yerde XIX. yüzyıla kadar bir yerleşim yeri yoktur. Daha önce Solaklı deresinin denize ulaştığı yerdeki Moroz iskelesi etrafındaki ticaret merkezinden ibaret olan bu yörede XVIII. yüzyılda cami yapılması ile yoğunluk artmaya başlamıştır. Çevredeki köylerden bir gün önceden Cuma namazı kılmak için gelen ahali alışverişini yaptıktan sonra Pazar günü geri dönmekteydi. Bu da onların barınabileceği yer ihtiyacını ortaya çıkardı. Böylece Of kasabasının oluşumu başladı. İskelenin yanı sıra pazar ve mahkeme kurulma-sıyla idare yeri haline gelen Of, Osmanlı fethinden sonra özellikle Karamanoğlu, Dulkadiroğlu ve Akkoyunlu hâkimiyetindeki bölge-lerden gelen Türkmen unsurlarla kısa sürede İslamlaşmaya başladı. Gürcistan’dan göç eden Kıpçak toplulukları da bölgedeki Türk nüfusu güçlendirdi. Bu gelişmeler sonucunda küçük bir azınlık haline gelen Rum Ortodoksların son temsilcileri mübadeleyle bölgeden ayrılınca, Of’un bugünkü nüfus yapısı ortaya çıkmış oldu.

Anahtar Kelimeler

Of, yerleşim tarihi, kültürel yapı, Rumlar

SOME OBSERVATIONS REGARDING THE HISTORY OF OF

Öz

“Of” is a coastal town emerged in the 19th century. Throughout history, the town remained under the control of various states. Similarly, there were signs to indicate that, within same region, several communities existed. However, these developments occured only in the same region. There were no settlements in the present location of Of till the 19th century. Previously, in this region solely consisting of a commercial center of Moroz quay where Solaklı reached the sea, the density of population began to increase with the establishment of a mosque in the 18th century. The local people from the neighbouring villages used to come earlier to join Friday prayers and then turn back to their villages after trading. This eventually led to the satisfaction of the need of accomodations. Thus the story of the establishment of Of commenced. The town then turned into a spot of administration with the formation of a quay, a market and a court, and began to be islamised with the arrivals of the Turkish tribes migrating from the regions under the domination of Karaman, Dulkadir and Akkoyun. The Kipchak people that came from Georgia strenghtened the Turkish population as well. As a result of these changes, when the last represantatives of the Greek Orthodoxes that decreased to minority left the region due to the exchange of population, the current structure of the town Of came out

Anahtar Kelimeler

Of, the history of settlement, cultural structure, the

Kaynakça

• ALBAYRAK, Haşim, Tarih Boyunca Doğu Karadeniz’de Etnik Yapılanmalar ve Pontus, İstanbul 2003.
• Arrianus’un Karadeniz Seyahati (nşr. M. Arslan), İstanbul 2005.
• BIJIŞKYAN, P. Minas, Karadeniz Kıyıları Tarih ve Coğrafyası, Nşr. H. D. Andreasyan, İstanbul 1969.
• BİLGİN, Mehmet, Doğu Karadeniz, Trabzon 2000.
• ----------, Sarıalizadeler (Sarallar), Trabzon 2006.
• BOSTAN, M. Hanefi, Arşiv Belgelerine Göre Karadeniz’de Nüfus Hareketleri ve Nüfusun Etnik Yapısı, İstanbul 2012.
• ----------, XV-XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadî Hayat, Ankara 2002.
• BRYER, Anthony, David Winfield, The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos, I, Washington 1985.
• BRYER, Anthony, “The Treatment of Byzantine Place-Names”, Byzantine and Modern Greek Studies, IX (1984-1985), s. 209-214.
• EMECEN, Feridun M., “Of Kasabasının Ortaya Çıkışı Üzerine Notlar”, Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, C: 1 (Güz 2006), s. 45-53.
• FALLMERAYER, Jakop Philipp Trabzon İmparatorluğu’nun Tarihi, Nşr. A. C. Eren, Ankara 2011.
• GEORGACAS, Demetrius J., The Names for the Asia Minor Peninsula, Heidelberg 1971.
• GİBBON, Edward, Bizans, I , Nşr. A. Baltacıgil, İstanbul 1994.
• GOLOĞLU, Mahmut, Anadolu’nun Milli Devleti Pontos, Ankara 1973.
• GÖKBİLGİN, M. Tayyip, “XVI. Yüzyıl Başlarında Trabzon Livası ve Doğu Karadeniz Bölgesi”, Belleten, XXVI/102 (Nisan 1962), s. 293-337.
• HALAÇOĞLU, Yusuf, Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar, C: I-VI, İstanbul 2011.
• KSENOPHON, Anabasis, Nşr. T. Gökçöl, İstanbul 1984.
• LORDKİPANİDZE, Mariam, Georgia in the XI-XII. Centuries, Tbilisi 1987.
• NAKRAKAS, Georgios, Anadolu ve Rum Göçmenlerin Kökeni, Nşr. İ. Onsunoğlu, İstanbul 2003.
• SHUKUROV, Rustam, “Eastern Ethnic Elements in the Empire of Trebizond”, Acts XVIII th International Congress of Byzantine Studies (Moscow 1991) II, Shepherdstown 1996, s. 75-81.
• TELLİOĞLU, İbrahim, “Doğu Karadeniz Bölgesindeki Rum Varlığına Dair Görüşler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. XX, S. 60 (Kasım 2004), s. 785-797.
• ----------------, Komnenosların Karadeniz Hâkimiyeti: Trabzon Rum Devleti, Trabzon 2009.
• ----------------, “Orta ve Doğu Karadeniz Tarihi Araştırmalarının Dünü, Bugünü ve Geleceği Hakkında Bir Değerlendirme”, Orta Karadeniz Kültürü, Ankara 2005, s. 67-80.
• ---------------, XI-XIII. Yüzyıllarda Türk Gürcü İlişkileri, Trabzon 2009.
• ----------------,Osmanlı Hakimiyetine Kadar Doğu Karadeniz’de Türkler, Trabzon 2004.
• TURSUN, Mehmet, Of’un Sosyo-Kültürel ve Dini Yapısı Üzerine Bir İnceleme, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas 1998.
• TÜRKAY, Cevdet, Başbakanlık Arşivi Belgeleri’ne Göre Osmanlı İmparatorluğu’nda Oymak, Aşiret ve Cemaâtlar, İstanbul 1979.
• UMUR, Hasan, Of Tarihi, İstanbul 1951.
• ---------, Of Tarihine Ek, İstanbul 1956.
• WİTTEK, Paul, "Bizanslılardan Türklere Geçen Yer Adları" (nşr. M. Eren), Selçuklu Araştırmaları Dergisi, I, (1970), s. 193-240.
• ZEHİROĞLU, Ahmet Mican, Antik Çağlarda Doğu Karadeniz, İstanbul 2000.