ARŞİV BELGELERİNE GÖRE 1895 TRABZON ERMENİ OLAYLARI

Yıl 2006, Cilt: 1 Sayı: 1, 123 - 140, 15.10.2006

Enis Şahin

Öz

Ermeni Meselesi, Osmanlı devletinin yıkılış dönemindeki en önemli sorunlardan birisi, hatta siyasî sorunların en önemlisidir. Bu meselenin genel karakteri, “zalim Türk – mazlum Ermeni” imajını batı kamuoyunda yerleştirerek, Şark meselesinin sözde son aşamasını yaşamakta olan Osmanlı devletini iyice zor duruma düşürmektir. 1895 Ekim ayının ilk yarısında meydana gelen Trabzon Ermeni olayları, bu “sun’î mesele”nin en çarpıcı örneklerinden birisini teşkil eder. Zira bu olaylar, Ermenilerin % 4 gibi çok az bir yoğunlukta bulundukları Trabzon Vilayeti’nde hak iddia etmek ve seslerini Avrupa devletlerine duyurarak yardımlarına mazhar olmak için birçok Osmanlı vilayet ve sancağında gerçekleştir-dikleri hadiselerden sadece birisidir. İşin çarpıcı yanı ise, Trabzon Vilayeti’nde olduğu gibi, Ermenilerin diğer Türk vilayetlerinde de büyük bir azlık içerisinde olmalarıdır. Onlar bu hareketleriyle, Avrupalı devletlerin dikkatlerini çekmeye çalışmışlar ve bunu da büyük oranda sağlamışlardır. Yani aynı oyunun aynı sahnesi, aynı başrol oyuncuları ve figüranlarla, bu kez farklı bir coğrafyada, Ermenilerin çok az bir nüfus yoğunluğuna sahip oldukları Trabzon’da uygulamaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Trabzon, Trabzon olayları, Ermeni, Ekim 1895, Uzunsokak, Trabzon Valisi Kadri Bey, Sadaret, The Times

Kaynakça

• Bayram Kodaman, “Türk-Ermeni İhtilâfının Başlangıcı (1878-1897)”, Ermeni Macerası, Isparta, 2001.
• Ercüment Kuran, “Ermeni Meselesinin Milletlerarası Boyutu”, Osmanlı’dan Günümüze Ermeni Sorunu, Editör: Hasan Celal Güzel, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2001.