MAARİF MÜFETTİŞİ MUSTAFA ZİHNİ’NİN 11 MART 1331/24 MART 1915 TARİHLİ TEFTİŞ RAPORU BAĞLAMINDA CANİK SANCAĞI'NDA EĞİTİM-ÖĞRETİM
Öz
Yönetimin temel fonksiyonlarından biri olan teftiş, her zaman ve her zeminde yerine getirilmesi gereken mühim bir faaliyettir. Osmanlıda Tanzimat’la birlikte devlet kurumlarının daha iyi hizmet verebilmesini sağlamak amacıyla kurulan teftiş birimlerinden en önemlisi maarifin teftişine ilişkin olanıdır. Başta Müslüman ahali olmak üzere imparatorluk coğrafyasının dört bir yanına dağılmış farklı ırk, din ve mezhebe mensup toplulukların eğitim gördüğü mekteplerin tamamının teftişi, güç olduğu kadar devletin bekası adına da ihmal edilemez bir görevdir.
Bu çalışma, Birinci Dünya Savaşı’nın devam ettiği süreçte, Maarif Müfettişi Mustafa Zihni tarafından Canik Sancağına bağlı Çarşamba, Terme, Ünye ve Fatsa kaza merkezlerinde gerçekleştirilmiş olan denetimler sonucunda tanzim edilen teftiş raporunu konu edinmektedir. Bahse konu teftiş raporu, mezkur kaza merkezlerinin ilkokul düzeyindeki eğitim-öğretim durumunu ortaya koyarken aynı zamanda dönemin teftiş yaklaşımına dair çıkarımlarda bulunulmasına da katkı sağlamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Canik Sancağı Eğitim Denetimi Maarif Müfettişi Teftiş Raporu.
Kaynakça
- Türkiye Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı (BOA)
- BOA, Dahiliye (DH). Emniyet-i Umûmiye Müdiriyeti (EUM) 2.Şb., Dosya no:73, Gömlek sıra no:53-2.
- BOA, Maârif Nezareti(MF), Heyet-i Teftişiyye Fonu (HTF), Dosya No:1, Gömlek sıra no:31.
- BOA, MF-HTF, 1/31.
- BOA, MF-HTF, 1/79.
- BOA, MF-HTF, 2/51.
- BOA, MF-HTF, 8/104.
- ALKAN, Mehmet Ö, Tanzimattan Cumhuriyete Modernleşme Sürecinde Eğitim İstatistikleri 1839-1924, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara 2000.
- KEVORKIAN Raymond H., PABOUDJIAN, Paul B., 1915 Öncesinde Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeniler, Aras Yay., İstanbul 2012.
- KÖKER, Osman, Orlando Carlo Calumeno Koleksiyonu’ndan Kartpostallarla 100 Yıl Önce Türkiye’de Ermeniler, Birzamanlar Yay., İstanbul 2005.
- 332 Senesi İstatistik Cedveli, İBB Atatürk Kitaplığı, by., ty., s.11. (Basım yeri ve tarihi bulunmayan yazma bir eserdir.)
- Maârif-i Umûmiyye Nezâreti, Tedrisât-ı İbtidâiyye Kânûn-ı Muvakkatı, Matbaa-ı Âmire, İstanbul 1329.
- Maârif-i Umûmiyye Nezâreti İhsâiyât Kalemi, 1329-1330 Senesine Mahsus Maârif-i Umûmiyye İhsâiyât Mecmuâsı, Haritalı ikinci baskı, Matbaa-ı Âmire, Dârülhilâfetilaliyye, 1336.
- Maârif-i Umûmiye Nezâreti, Vilayet Maârif Müfettişlerinin Vezâifine Dâir Talimatnâme, Matbaa-ı Âmire 1330.
- Salnâme-i Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye, 1326 Sene-i Mâliye, 65’inci sene, Selânik Matbası, ty.
- MİSTEPE, M. Ufuk, Çarşı Hamamı Ya da Ermeni Surp Minas Kilisesi-I,http://unyetv.net/icerik/kose-yazilari/carsi-hamami-ya-da-ermeni-surp-minas-kilisesi-i/. (erişim: 10/08/2017).
- MİSTEPE, M. Ufuk, Feyziye Mektebi’nden Ünye Anafarta Okulu’na–III,http://unyetv.net/ icerik/kose-yazilari/feyziye-mektebinden-unye-anafarta-okuluna-iii/. (erişim:27.10.2017)
- MİSTEPE, M. Ufuk, Eğitim Duayenlerimiz Leman & Kadim Korkmaz İnönü İlkokulu Ve Ünye, http://unyezile.com/korkmaz.html. (erişim:27.10.2017)
- Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni,http://www.tuik.gov.tr/PreHaber Bultenleri. do?id=24643, (erişim:02.02.2018).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Nisan 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 15 Sayı: 30 |
