NÜFUS DEFTERLERİNE GÖRE GİRESUN’DA İÇ GÖÇ (1835-1845)

Yıl 2023, Cilt: 17 Sayı: 34, 347 - 370, 04.05.2023

Ahmet Yadi

https://doi.org/10.18220/kid.1292224

Öz

Osmanlı Devleti’nde ilk nüfus sayımı II. Mahmud zamanında yapılmıştır. Sadece erkeklerin sayıldığı bu sayımda kişilerin eşkâlleri ve yaşları belirtilmiştir. Bunun dışında bazı kişilerin nereye gittikleri veya nereden geldiklerine dair bilgiler de bulunmaktadır. Giresun’a ait ilk nüfus defterleri 1835-1845 yıllarına aittir. Giresun nüfus defterleri incelenerek ortaya çıkarılan iç göç hareketliliği bu çalışmanın temelini oluşturmuştur. Bu doğrultuda sayısal verilerle birlikte Giresun’a ait nüfus defterlerindeki gelen ve gidenlerden bahsedilmeye çalışılmıştır. Giresun ve ona bağlı idari birimlerden gelen nüfusa karşı giden nüfus büyük oranda fazla olmuştur. Gidilen yerler çoğunlukla Giresun’a civar olan yerler olmakla birlikte Osmanlı coğrafyasındaki uzak memleketlere göç edenler dahi olmuştur. İncelenen dönem itibariyle Giresun göç veren bir bölge konumundadır.

Anahtar Kelimeler

Giresun, Göç, Nüfus, Osmanlı Devleti

INTERNAL MIGRATION IN GIRESUN ACCORDING TO THE POPULATION REGISTERS (1835-1845)

Öz

The first census in the Ottoman Empire was made during the reign of Mahmud II. Only male citizens were counted in this census, determining their physical characteristics and age. Apart from this, there is also information about people’s origins and homeland. The first population registers of Giresun belong to the years 1835-1845. Internal migration mobility, revealed in the Giresun population registers, formed the basis of this study. Concerning statistical data, this study discussed the mobility of the people in the Giresun population registers. The study showed that a higher population of Giresun left the region than the incoming one. Although the migration destinations were mostly around Giresun, there were even distant countries in the Ottoman geography. The study concludes that Giresun was a region that gave immigration.

Anahtar Kelimeler

Giresun, Migration, Population, Ottoman Empire.

Kaynakça

• 1. Arşivler Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) Kamil Kepeci Defterler (KK.d) Nüfus Defterleri (NFS.d) Sadaret Divan Kalemi Evrakı (A.DVN) Sadaret Mektubî Kalemi Deavi Evrakı (A.MKT. DV) 2. Kitap, Makale ve Tezler ACUN, Fatma, “Şebinkarahisar”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, C. XXXVIII, İstanbul 2010, ss. 393.395. AKBAYAR, Nuri, Osmanlı Yer Adları Sözlüğü, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2001. BALCI, Sezai, Giresun Rumları ve Gayrimüslim Bir Belediye Başkanı: Kaptan Yorgi Konstantinidi Paşa, Libra Yayınları, İstanbul 2012. BAY, Abdullah, Trabzon Eyaletinde Mütegallibe Hareketleri ve Ayanlık, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum 2007. BOSTAN, M. Hanefi, “XV-XIX. Yüzyıllarda Giresun Kazasının İdârî Taksimatı ve Nüfusu”, Giresun Tarihi Sempozyumu Bildirileri (24-25 Mayıs 1996), İstanbul 1997, ss. 119-136. BOSTAN, M. Hanefi, Arşiv Belgelerine Göre Karadeniz’de Nüfus Hareketleri ve Nüfusun Etnik Yapısı, Nöbetçi Yayınevi, İstanbul 2012. EKİNCİ, İlhan, Tanzimat Devri Ordu Kazası, Gece Kitaplığı Yayınları, Ankara 2016. EMECEN, Feridun, “Giresun”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, C. XIV, İstanbul 1996, ss. 78-84. EMECEN, Feridun, Doğu Karadeniz’de İki Kıyı Kasabasının Tarihi Bulancak – Piraziz, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2005. EMECEN, Feridun-YÜKSEL, Ayhan, Giresun Kazası Nüfus Defteri (1251/1835), Serander Yayınları, Trabzon 2015. EMECEN, Feridun-YÜKSEL, Ayhan, Görele Kazası Nüfus Defteri (1251/1835), Serander Yayınları, Trabzon 2015. FATSA, Mehmet, Geçmişten Günümüze Dereli, Dereli Kaymakamlığı Yayınları, Giresun 2015. HÜROL, Erdal, 1831 Nüfus Sayımına Göre Pazarsuyu ve Akköy Kazaları Nüfusu, Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ordu 2017. KIVRIM, İsmail, Şebinkarahisar Kazası Nüfus Defteri (1251/1835), Giresun İl Özel İdaresi Yayınları, İstanbul 2015. KÜÇÜK, Levent, “Tanzimat Döneminde Görele”, Uluslararası Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu 9-11 Ekim 2008 Bildiriler I, Önder Matbaacılık, Ankara 2009, ss. 562-570. YADİ, Ahmet, Osmanlı Bürokrasisinde Giresunlu Devlet Adamları (1879-1909), Giresun Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Giresun 2014. YÜKSEL, Ayhan, Doğu Karadeniz’de Bir Kıyı Kasabası Keşap, Keşap Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul 2014. YÜKSEL, Ayhan, Giresun Tarihi Yazıları, Kitabevi Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 2007. YÜKSEL, Ayhan, Keşap Kazası Nüfus Defteri (1251/1835), Lord Matbaacılık, İstanbul 2013. YÜKSEL, Ayhan, Tirebolu Kazası Nüfus Defteri (Tirebolu, Espiye, Yağlıdere, Güce Nüfus Kayıtları 1835-1847), Arı Sanat Yayınevi, İstanbul 2013. YÜKSEL, Ayhan ve Sezai Balcı, Harşıt Nahiyesi Nüfus Defteri, Arı Sanat Yayınevi, İstanbul 2014.