"Gazzali Düşüncesinde İnsanın Kemali" Adlı Eserin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 423 - 436, 25.06.2021

Asel Ebrar Dönmez

Öz

Son dönemlerde üzerine konuşulan, yenilikler getirerek canlandırmaya çalışılan meselelerin başında eğitim gelmektedir. Türkiye’nin temel problemlerinden biri olan, insanın en temel hakkı ve ihtiyacı olarak tanımladığımız eğitimde; bilgiye en kolay şekilde ulaşma imkânı tartışmalı da olsa sağlanmaktadır. Ancak günümüzde eğitimin nihai hedeflerinden biri veya en temeli iş imkânı sağlamaktır. Üniversitelerin öğrencilere ilmi düstur vermesinin bir nostalji hâline geldiği bu dönemde elimizdeki eser farklı bir perspektif sunmaktadır. Yapılan tespit ve tanımlamalarla, hem eğitime dair çalışmalar yapan kişiler hem de toplumun faydalanacağı görülmektedir. Eserde , Gazzali’nin eğitimin nihai amacının kişinin kemaline etki etmesi hatta kemalini sağlamalıdır nazariyesi çerçevesinde yapılmaktadır. Bu tespite ulaşmak için Gazzali’nin eserlerinde insanın kemalinin imkânı, sınırı ve elde etme yolları belirlenerek okuyucuya sunulur. Asıl olarak eserde iki dinamik mevcuttur. İlk olarak eğitimin nesne ve öznesi olarak belirlenen insanın tabiatı, ahlakı ele alınmaktadır. Gazzali’nin eğitime dair temel fikri potansiyeli açığa çıkarmak ve kabiliyeti doğrultusunda yönlendirme faaliyeti olarak belirlenmektedir. Bu yönlendirme ve açığa çıkarma faaliyeti sonunda Gazzali’nin insanın marifetullaha ulaşması ve bunun asıl saadet olduğu ele alınır. Bu sebeple ikinci dinamik olarak kemal fikrine yer verilir. Gazzali’nin eserlerinden insanın kemal yolculuğuna dair yöntem ve ilkeler tespit edilir. Son olarak insanın marifetullaha erişerek kemal bulacağı ve bu erişmenin kişiye göre farklılıkların mevcut olduğu anlatılmaktadır. Bu sebeple de eğitim kişinin nefsini yetkinleştirmesine, yaratıcısı ile yakınlık kurmasına hizmet etmesi gerekliliği ifade edilir.

Anahtar Kelimeler

Gazzali, Eğitim, Kemâl, Mizaç, Fıtrat.

Kaynakça

• Ü. Betül Kanburoğlu Ergün, Gazzali Düşüncesinde İnsanın Kemali, İstanbul: İLEM Yayınları, 2020.