İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Gözüyle Kelâm’a Bakış (Kocaeli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 175 - 208, 25.06.2022

Recai Çetres

Öz

İslâmiyet, doğuşundan günümüze kadar geçen süre içerisinde insanlığın üzerinde yoğunlaşıp ilgi ve alakalarının olumlu veya olumsuz yönde arttığı bir din olduğunu müşahede etmekteyiz. Daha İslâmiyet’in doğuşunu izleyen ilk asırdan itibaren yakından ve uzaktan farklı inanç ve kültürlere mensup toplumlar tarafından çeşitli yönleriyle incelenmeye alındığını görürüz. İslâmiyet’in fetihler sonucu hızlı bir şekilde yayılması, Müslümanların farklı dinlere mensup toplumlarla karşılaşması, farklı kültür ve ekonomik durumlarda dahil olmak üzere beklenmedik bir durumla karşılaştıkları bilinen bir gerçektir. Son din olan İslâm dininin bütün yönleriyle ele alınıp, farklı din ve inançlara karşı yerini ve konumunu belirleyip bunlar karşısında kendi bütünlüğünü koruma ihtiyacı hasıl olmuştur. Böylece bir yandan kendi müntesiplerinin inançlarını pekiştirirken diğer yandan karşı tarafın yanlışlarını ortaya koyarak bir sistem oluşturmuştur. Bu sistemi oluşturup İslâm dininin diğer inançlar karşısında yeri ve konumunu belirleyip sağlamlaştıran Akāid ve Kelâm ilmi olmuştur. Günümüzde İslâm inanç sistemine aykırı birçok düşüncenin oluştuğunu bunun asırlardan beri süre gelen tahribatının giderek arttığına şahit olmaktayız. Bugün farklı toplumlar tarafından kabul edilen Ateizm, Deizm, Pozitivizm, Rasyonalizm, Materyalizm, Nihilizm, Agnostisizm, Evrimcilik ve Darvinizm, Panteizm, Panenteizm ve Freud Psikanalizm gibi farklı düşüncelerle beslenen bu akımlarla mücadele zaruretinin hasıl olduğu izahtan varestedir.

Anahtar Kelimeler

Kelam, Akaid, İlahiyat Fakültesi Öğrencileri, Kocaeli İlahiyat, Müfredat

A Perspective on Kalâm from the Eyes of the Faculty of Theology Students (Case of Kocaeli Unıversıty Faculty of Theology)

Öz

We observe that Islam is a religion on which humanity has concentrated and their interest has increased in a positive or negative way, from its birth to the present. Since the first century following the birth of Islam, we see that it has been examined in various aspects by societies belonging to different beliefs and cultures from close and distant. It is a known fact that with the rapid spread of Islam as a result of the conquests, Muslims encountered societies belonging to different religions, and encountered unexpected situations, including different cultures and economic situations. The need to deal with all aspects of the last religion, Islam, to determine its place and position against different religions and beliefs, and to protect its integrity against them has emerged. Thus, while reinforcing the beliefs of his followers, on the other hand, he created a system by revealing the mistakes of the other party. It was the science of Akāid and Kalām that established this system and determined and consolidated the place and position of the religion of Islam against other beliefs. Today, we are witnessing the emergence of many thoughts contrary to the Islamic belief system and the increasing destruction of this fact that has been going on for centuries. It is beyond the explanation that there is a necessity to struggle with these currents that are fed with different ideas such as Atheism, Deism, Positivism, Rationalism, Materialism, Nihilism, Agnosticism, Evolutionism and Darwinism, Pantheism, Panentheism and Freud Psychoanalysis, which are accepted by different societies today.

Kaynakça

• Altıntaş, Ramazan. Sana İtikattan Soruyorlar, Kitaparası Yayınları, İstanbul 2018.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Açıklamalı İlm-i Kelâm Dersleri Muvazzah İlm-i Kelâm, Semerkand Yayınları, İstanbul 2015.
• Demirci, Osman. Osmanlıda Kelam Eğitimi, Türkiye Araştırmaları Dergisi, 2016 .
• Demirci, Osman. İmâm-ı A’zam, Fıkhu’l-Ekber, tercüme ve şerh, Abdülvehhab Öztürk, Şamil Yayınevi, İstanbul 2016.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin. “Dârül-fünun”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, TDV Yayınları, İstanbul 1993.
• Genç, Muhammed Fatih – Ayhan. Mehmet, “İLİTAM Bölümü Öğrencilerinin Hadis Dersine Yönelik Tutumları”, Mîzânü’l-Hak İslami İlimler Dergisi 12, 2021.
• Hüseyin, Ali Muhammed, “İlahiyat Fakültelerinde Kelam Eğitimi”, Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2016.
• Karadaş, Cağfer ‘’Günümüz Türkiye’sinde Kelam İlmi’’ Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 2(1): 129-151, 2009.
• Kavtelek, Doğan S, Hayat Boyu Öğrenme Kurum Yöneticilerinin Hayat Boyu Öğrenme Kavramına İlişkin Görüşleri. Hayat Boyu Öğrenme İçin Bir Metafor Analizi’’ Yüksek Öğretim Ve Bilim Dergisi, 2015.
• Kesgin. “İlahiyat Fakültelerinde Hadis Eğitiminin Dünü, Bugünü ve Yarını”, Tespit ve Tenkitler”, araştırma soruları. Mağnisavî. Şerhu Fıkhı’l-ekber, İsmailağa Yayınevi, İstanbul 2018.
• Mehmedoğlu, Yurdagül, Tanzimat sonrasında okullarda din eğitimi 1838-1920, İstanbul Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları (İFAV), İstanbul 2001.
• Topaloğlu, Bekir. Kelâm İlmi Giriş, Damla Yayınevi, İstanbul 1988.
• Topaloğlu, Bekir. Kelâm Araştırmaları Üzerine Düşünceler, M.Ü İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul 2004.
• Yavuz, Yusuf Şevki , “Kelâm”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, TDV Yayınları, İstanbul 2002.
• Yazıcı Nesimi. “Osmanlı Son Dönemi Taşra Medreseleri Üzerine Bazı Düşünceler, Osmanlı Dünyasında Bilim ve Eğitim: Milletlerarası Kongresi” 12-15 Nisan, 1999/2001.
• Yazıcıoğlu, Mustafa Said, “XV ve XVI Yüzyıllarda Osmanlı Medreselerinde İlm-i Kelâm Öğretimi ve Genel Eğitim İçindeki Yeri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam İlimleri Enstitüsü Yayınları, sayı-4, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1980.
• Yüksel, Emrullah “Âmidî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, TDV Yayınları, İstanbul 1991.