Evaluation of the Outcomes of the Secondary School Elective Qur'an Course within the Scope of the Revised Bloom’s Taxonomy

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 380 - 394, 15.12.2022

Zehra Dursun Eyüp Şimşek

https://doi.org/10.52637/kiid.1162534

Cited By: 1

Öz

On 25.06.2012, the Qur'an course lessons took its place in the formal education systems with the expression for the elective courses in the law numbered 6287. In this direction, the Qur'an course has started to be taught as an elective course in schools as of the 2012-2013 academic year. It is possible to come across various studies in the literature about the Qur'an course, which has been taught in secondary schools since this date. In this context, there are various studies that examine the Qur'an course curriculum in line with the views of teachers and students. In addition, studies examining the reasons for choosing the Qur'an course and their attitudes towards the course in terms of various variables were also brought to the literature by the researchers. However, when we look at the literature, no research has been found that evaluates or classifies the achievements or objectives of the course from a taxonomic point of view. In this sense, it is thought that examining the acquisitions of the Qur’an course, which is an elective in the secondary school curriculum, will contribute to the field. As a matter of fact, objectives have a guiding feature in reaching the general objectives of any course and in deciding what-how to teach. In addition, at the stage of measurement-evaluation/testing situations, objectives appear as an important curriculum element. At the point of determining the targets, it should be noted that taxonomies also play an essential role. As a matter of fact, there are various taxonomies used in determining the targets. Among these taxonomies is the Revised Bloom’s Taxonomy, which is used to classify targets cognitively. When the literature is examined, it is stated that the Revised Bloom’s Taxonomy is the most comprehensive study among the cognitive domain classifications. Therefore, based on what has been tried to be expressed so far, this study focuses on the acquisition of the Qur'an, which is taught as an elective at the secondary school level. In this context, it has been determined that 57 acquisitions of the Qur'an course express which step or steps in the knowledge and cognitive process dimension of the Revised Bloom’s Taxonomy. In order to determine the place of the achievements according to the determined taxonomy, the opinions of experts in the fields of measurement-evaluation, program development and religious education were taken with the form prepared by the researcher. Within the framework of these aims, which are tried to be expressed, the study was carried out on the basis of the qualitative research method. In the research, document analysis was preferred as the data collection method, since it was tried to determine which steps of the Revised Bloom’s Taxonomy correspond to the outcome statements in the Qur'an course curriculum. The document of the research is the secondary school elective Qur’an course curriculum. The data collection process continued with the expert opinion form. In line with the expert opinions, it was determined that the learning outcomes of the course were prepared for the conceptual, factual, understanding and remembering steps. Based on these findings, conceptual, factual, understanding and remembering steps are at the forefront at each grade level (5, 6, 7 and 8) and should be seen as a point that needs to be revised or strengthened in the curriculum of the Qur'an course. In addition, when the acquisitions are mostly prepared for the cognitive domain (53 acquisitions) and the lower stages of the cognitive domain, considering the content and general objectives of the course, the fact that only four acquisitions are included in the affective field is also a shortcoming of the curriculum. Another point that needs to be mentioned here is that the acquisition statements for the cognitive domain should not be considered as a completely negative situation for the Qur'an course. However, it is an important issue that should not be forgotten that bringing the cognitive domain to the fore and leaving the affective domain in the background will create a problem or deficiency in achieving the general objectives of the course. Therefore, it would not be wrong to consider the general objectives and content of the relevant course as a correct step in determining or preparing the learning outcomes.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Elective Qur’an Course, Curriculum, Outcomes, Revised Bloom’s Taxonomy., Religious Education, Elective Qur’an Course, Curriculum, Outcomes, Revised Bloom’s Taxonomy.

Yenilenmiş Bloom Taksonomisi Kapsamında Ortaokul Seçmeli Kur’an-ı Kerim Dersi Kazanımlarının Değerlendirilmesi

Öz

25.06.2012 tarihinde, 6287 sayılı kanunda yer alan seçmeli derslere yönelik ifade ile birlikte Kur’an-ı Kerim dersi örgün eğitim sistemleri içerisindeki yerini almıştır. Bu doğrultuda Kur’an-ı Kerim dersi 2012-2013 eğitim-öğretim yılı itibariyle okullarda seçmeli ders olarak okutulmaya başlanmıştır. Bu tarihten itibaren ortaokullarda okutulmaya başlanan Kur’an-ı Kerim dersi ile ilgili alanyazında çeşitli araştırmalara rastlamak mümkündür. Bu kapsamda Kur’an-ı Kerim dersi öğretim programını öğretmen ve öğrenci görüşleri doğrultusunda inceleyen çeşitli araştırmalarla karşılaşılmaktadır. Ayrıca öğrencilerin Kur’an-ı Kerim dersini seçme nedenleri ve derse yönelik tutumlarını çeşitli değişkenler açısından inceleyen araştırmalar da araştırmacılar tarafından literatüre kazandırılmıştır. Ancak alanyazına bakıldığı zaman dersin kazanımlarını veya hedeflerini taksonomik açıdan değerlendiren ya da sınıflandıran herhangi bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu anlamda ortaokul müfredatında seçmeli olarak yer alan Kur’an-ı Kerim dersi kazanımlarının ayrıca ele alınarak incelenmesinin alana katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Nitekim herhangi bir dersin genel amaçlarına ulaşmada, neyin-nasıl öğretileceğine dair karar verme noktasında hedefler yol gösterici bir özelliğe sahiptir. Ayrıca ölçme-değerlendirme/sınama durumları aşamasında da hedefler önemli bir öğretim programı ögesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Hedeflerin belirlenmesi noktasında ise sınıflandırmaların da yani taksonomilerin de önemli bir role sahip olduğunu belirtmek gerekmektedir. Nitekim hedefleri belirlemede kullanılan çeşitli taksonomiler bulunmaktadır. Bu taksonomiler arasında hedefleri bilişsel olarak sınıflandırmada kullanılan Yenilenmiş Bloom Taksonomisi de yer almaktadır. Literatüre bakıldığı zaman Yenilenmiş Bloom Taksonomisinin bilişsel alan sınıflandırmaları içerisinde en kapsamlı çalışma olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla buraya kadar ifade edilmeye çalışılanlardan yola çıkarak bu çalışmada, ortaokul seviyesinde seçmeli olarak okutulan Kur’an-ı Kerim dersi kazanımlarına odaklanılmıştır. Bu bağlamda Kur’an-ı Kerim dersine ait 57 kazanımın, Yenilenmiş Bloom Taksonomisinin bilgi ve bilişsel süreç boyutunda hangi basamak veya basamakları ifade ettikleri tespit edilmiştir. Kazanımların belirlenen taksonomiye göre yerlerini tespit etmek için araştırmacının hazırlamış olduğu form ile ölçme-değerlendirme, program geliştirme ve din eğitimi alanlarındaki uzman kişilerin görüşleri alınmıştır. İfade edilmeye çalışılan bu amaçlar çerçevesinde çalışma nitel araştırma yöntemi esas alınarak sürdürülmüştür. Araştırmada Kur’an-ı Kerim dersi öğretim programında yer alan kazanım ifadelerinin Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’nin hangi basamaklarına karşılık geldiği tespit edilmeye çalışıldığı için veri toplama yöntemi olarak doküman inceleme tercih edilmiştir. Araştırmanın dokümanı ortaokul seçmeli Kur’an-ı Kerim dersi öğretim programıdır. Veri toplama süreci, uzman görüşü alma formu ile devam etmiştir. Uzman görüşleri doğrultusunda derse ait kazanımların kavramsal, olgusal, anlama ve hatırlama basamaklarına yönelik hazırlandıkları tespit edilmiştir. Sonuç olarak elde edilen bu bulgulardan hareketle, her sınıf düzeyinde (5, 6, 7 ve 8) kavramsal, olgusal, anlama ve hatırlama basamaklarının ön planda olması, Kur’an-ı Kerim dersine ait öğretim programının gözden geçirilmesi veya güçlendirilmesi gereken bir noktası olarak görülmelidir. Ayrıca kazanımların çoğunlukla bilişsel alana (53 kazanım) ve bilişsel alanın daha alt basamaklarına yönelik hazırlanması, dersin içeriği ve genel amaçları göz önünde bulundurulduğu zaman, duyuşsal alana yönelik sadece dört kazanıma yer verilmesi de öğretim programının bir eksikliği olarak karşımıza çıkmaktadır. Burada belirtilmesi gereken bir diğer nokta, bilişsel alana yönelik kazanım ifadelerinin programda olması Kur’an-ı Kerim dersi için tamamen olumsuz bir durum olarak değerlendirilmemelidir. Ancak bilişsel alanın ön plana çıkarılarak, duyuşsal alanın arka planda kalmasının, dersin genel amaçlarına ulaşmada bir problem veya eksiklik oluşturacağı unutulmaması gereken önemli bir konudur. Dolayısıyla kazanımların belirlenmesinde ya da hazırlanmasında ilgili dersin genel amaçları ve içeriğinin dikkate alınmasını doğru bir adım olarak değerlendirmek yanlış olmayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Seçmeli Kur’an-ı Kerim Dersi, Öğretim Programı, Kazanım, Yenilenmiş Bloom Taksonomisi, Din Eğitimi, Seçmeli Kur’an-ı Kerim Dersi, Öğretim Programı, Kazanım, Yenilenmiş Bloom Taksonomisi

Kaynakça

• Altun, Mukadder. Öğretmen Görüşlerine Göre Seçmeli Kur’an Dersleri- Nitel Bir Araştırma-. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Anderson, Lorin W. (ed.). Öğrenme Öğretim ve Değerlendirme İle İlgili Bir Sınıflama: Bloom’ un Eğitimin Hedefleri İle İlgili Sınıflamasının Güncelleştirilmiş Biçimi. çev. Durmuş Ali Özçelik. Ankara: Pegem Yayıncılık, 2010.
• Anderson, Lorin W. (ed.). A Taxonomy For Learning, Teaching and Assensing: A Revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives, New York: Longman, 2001.
• Arı, Asım. “Bilişsel Alan Sınıflamasında Yenilenmiş Bloom, SOLO, Fink, Dettmer Taksonomileri ve Uluslararası Alanda Tanınma Durumları”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/2 (2013), 259-290.
• Ayvacı, Hakan Şevki-Türkdoğan, Ali. “Yeniden Yapılandırılan Bloom Taksonomisine Göre Fen ve Teknoloji Dersi Yazılı Sorularının İncelenmesi”. Türk Fen Eğitimi Dergisi 7/1 (Mart 2010), 13-25.
• Bozkurt, Sema Nur. Ortaokul-İmam Hatip Ortaokulu Kur’an’ı Kerim Dersi Öğretim Programının İncelenmesi (Afyonkarahisar Örneği). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Bümen, Nilay T. “Program Geliştirmede Bir Dönüm Noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi”. Eğitim ve Bilim 31/142 (2006), 3-14.
• Çakmak, Fatih. “Ortaokul Seçmeli Peygamberimizin Hayatı Dersi Öğretim Programı Hedefleri Üzerine Bir Analiz”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 2 (2) (Aralık 2019), 116-143.
• Demirel, Özcan. Eğitimde Program Geliştirme Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Yayıncılık, 27. Baskı, 2020.
• Demirel, Özcan-Kaya, Zeki (ed.). Eğitime Giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık, 17. Baskı, 2019.
• Durmuş, Burak. “4. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Bloom ve Revize Edilmiş Bloom Taksonomilerine Göre Değerlendirilmesi”. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 11(21) (2017), 44-58.
• Ertürk, Selahattin. Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Meteksan Matbacılık, 9. Baskı, 1997.
• Günel, Eyüp. Ortaokul Öğrencilerinin Seçmeli Kur’an-ı Kerim Dersine Yönelik Tutumları (Erzurum İli Örneği). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Milli Eğitim Bakanlığı. Ortaokul–İmam Hatip Ortaokulu Kur’an-ı Kerim Dersi (5-8. Sınıflar) Öğretim Programı, 2012.
• Özçelik, Durmuş Ali. Eğitim Programları ve Öğretim. Ankara: Pegem Yayıncılık, 2. Baskı, 2010.
• Özmen, Haluk–Karamustafaoğlu, Orhan (ed.). Eğitimde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 1. Baskı, 2019.
• Uğur, Muhammed Ali. Ortaöğretim Okullarında Seçmeli Kur’an-ı Kerim Dersiyle İlgili Öğrencilerin Görüşleri (Bucak Örneği). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yelken, Tuğba Yanpar (ed.). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık, 5. Baskı, 2019.
• Yıldırım, Ali-Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 12. Baskı, 2021.
• Yıldız, Mehmet. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (4-8) Öğretim Programı’ndaki Bilişsel Kazanımların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Cilt:19 (Haziran 2021), 307-342.
• Yüksel, Sedat. “Bilişsel Alanın Sınıflamasında (Taksonomi) Yeni Gelişmeler ve Sınıflamalar”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 5/3 (2007), 479-509.
• Zorluoğlu, Seraceddin Levent vd. “2013 Yılı Fen Bilimleri Öğretim Programı Kazanımlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Analizi ve Değerlendirilmesi”. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 6/1 (Şubat 2017),1-15.