Tarımsal Üretimin Faizsiz Finansmanı ve Tarımsal Büyüme Arasındaki İlişkinin Güncel Ekonometrik Yöntemlerle Analizi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 72 - 86

Ömer Keskin , Burak Çıkıryel

Öz

Türk bankacılık sektöründe faizsiz bankacılık prensibiyle faaliyet gösteren katılım bankaları tarım bankacılığında giderek uzmanlaşmaktadırlar. Tarım bankacılığı, tarım işletmelerine mali durumlarını yönetmeleri, üretim faaliyetlerini sürdürmeleri ve işlerini daha da büyütmeleri konusunda yardımcı olmak için finansal hizmetler sağlayan bankacılık sektörünün uzmanlaşmış bir ihtisas alanıdır. Tarım bankacılığı kapsamında finansal hizmetlerin verilmesindeki temel amaçlardan biri, bankalardan elde edilen finansal kazanımların yanı sıra tarım işletmelerinin birim alandan yüksek verim elde etmelerini sağlayarak tarım sektörünün büyümesine daha önemli katkı sağlamaktır. Dolayısıyla katılım bankaları da diğer bankalar gibi bu amaca ulaşmak için çok çeşitli hizmetler sunmaktadırlar. Katılım bankalarının hizmetlerinin etkilerinin araştırılması, dikkate değer bir araştırma konusudur. Bu çalışma, Türkiye’deki katılım bankalarının tarım sektörüne sağladıkları finansmanın tarımsal gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) üzerindeki etkisini zaman serisi analiziyle incelemektedir. Analizde kullanılan veri setleri, katılım bankalarının sağladıkları tarımsal finansman ve tarımsal GSYİH değerlerini içermektedir. İncelenen dönem, 2005Q1 ve 2023Q4 arasını kapsamaktadır. Analizde uygulanan yöntemler arasında Fourier Artırılmış Dickey-Fuller (FADF) birim kök testi, Fourier Otoregresif Gecikmesi Dağıtılmış (FADL) eşbütünleşme testi, Hata Terimleriyle Genişletilmiş En Küçük Kareler (RALS-FADL) eşbütünleşme testi ve Fourier Toda-Yamamoto (FTY) nedensellik testi yer almaktadır. Eşbütünleşme testlerine göre katılım bankaları tarafından sağlanan tarımsal finansmandaki %1’lik yükseliş, tarımsal GSYİH'nin uzun vadede %0,80, kısa vadede ise %0,15 yükselmesine neden olmaktadır. Eşbütünleşme test sonuçları, nedensellik testinden elde edilen bulgularla da desteklenmektedir. Sonuç olarak, Türkiye'deki katılım bankalarının tarım sektörüne tahsis ettikleri fonlardaki artışın tarımsal GSYİH'deki artışı tetiklediği ortadadır. Bu bağlamda, tarım sektörünün sürdürülebilir bir şekilde büyüyebilmesi için başta Hazine desteğini alan kamusal sermayeli Ziraat Katılım Bankası A.Ş. olmak üzere diğer tüm katılım bankalarının tarım sektörüne yönelik verdikleri mali desteği her yıl artırarak sürdürmeleri önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Finans, İslami Finans, Katılım Bankacılığı, Tarımsal Finansman, Tarımsal Büyüme

An Analysis of the Relationship Between Interest-Free Financing of Agricultural Production and Agricultural Growth Using Contemporary Econometric Methods

Öz

Participation banks, operating on the principle of interest-free banking in the Turkish banking sector, have increasingly specialized in agricultural banking. Agricultural banking is a specialized sector of the banking industry that provides financial services to agricultural enterprises to help them manage their financial status, sustain their production activities, and further grow their businesses. Besides the financial gains accrued by banks, one of the primary objectives of providing financial services under agricultural banking is to enable agricultural enterprises to achieve high productivity per unit area, thereby contributing more significantly to growth in the agricultural sector. Hence, participation banks, similar to other banks, offer a diverse range of services to achieve this goal. Investigating the effects of participation banks' services is a noteworthy research topic. By employing time series analysis, this study examines the impact of participation banks' financing of the agricultural sector on agricultural gross domestic product (GDP) in Türkiye. The data sets used in the analysis include the agricultural financing supplied by participation banks and the agricultural GDP values. The period examined spans from 2005Q1 to 2023Q4. The methods applied in the analysis include the Fourier Augmented Dickey-Fuller (FADF) unit root test, the Fourier Autoregressive Distributive Lag (FADL) cointegration test, the Residual Augmented Least Squares-Fourier Autoregressive Distributive Lag (RALS-FADL) cointegration test, and the Fourier Toda-Yamamoto (FTY) causality test. According to the cointegration tests, a 1% increase in the agricultural financing provided by participation banks leads to a rise in agricultural GDP by 0.80% in the long-run and 0.15% in the short run. The results of the cointegration test are further supported by the findings of the causality test. Consequently, it is evident that the growth in funding allocated to the agricultural sector by participation banks in Türkiye triggers a surge in agricultural GDP. In this regard, it is recommended that all participation banks, particularly the publicly funded Ziraat Katılım Bankası A.Ş., which receives support from the Treasury, continue to increase their financial support to the agricultural sector annually to ensure its sustainable growth.

Anahtar Kelimeler

Finance, Islamic Finance, Participation Banking, Agricultural Financing, Agricultural Growth

Kaynakça

• Abubakar, Abdulsalam - Kassim, Salina. “Sectoral Impact of Bank Credit in Malaysia: ARDL Modelling Approach”. Pertanika J. Soc. Sci. & Hum 24 (2016), 205-211.
• Alam, Azhar et al. “The Determinant of Shariah Financing in the Agricultural Sector: Evidence from Indonesia”. Journal of Asian Finance 9/4 (2022), 287-298. https://doi.org/10.13106/jafeb.2022.vol9.no4.0287
• Banerjee, Piyali et al. “Fourier ADL Cointegration Test to Approximate Smooth Breaks with New Evidence from Crude Oil Market”. Economic Modelling 67 (2017), 114-124. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2016.11.004
• BRSA, Banking Regulation and Supervision Agency. “Banks”. Access 10 May 2024a. https://www.bddk.org.tr/Kurulus/Liste/77
• BRSA, Banking Regulation and Supervision Agency. “Sektörel Kredi Dağılımı-Katılım, Kalkınma ve Yatırım, Mevduat (Tarım, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık)”. Access 11 May 2024b. https://www.bddk.org.tr/BultenAylik
• Çinko, Levent - Balcı, Ahmet. “Bankaların Kredi Büyümesinin GSYİH’ye Olan Etkisinin Sektör Bazlı İncelenmesi: Türkiye İçin Ekonometrik Bir Analiz”. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi 4/1 (2022), 16-33. https://doi.org/10.38009/ekimad.1066835
• Denizbank. Faaliyet Raporu 2022. Denizbank A.Ş., 2023. https://www.denizbank.com/medium/document-file-7615.vsf
• Enders, Walter - Lee, Junsoo. “The Flexible Fourier Form and Dickey-Fuller Type Unit Root Tests”. Economics Letters 117/1 (2012), 196-199. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2012.04.081
• Ersöz, Mislina - Bingöl, Esra. “İktisatın Unutulmuş Çocuğu: Tarım Sektörü ve Tarımın Orta Doğu’daki Geleceği”. Tarım Ekonomisi Dergisi 28/1 (2022), 123-139. https://doi.org/10.24181/tarekoder.864692
• FAO, Food and Agriculture Organization. “Glossary”. Access 11 May 2024. https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/f14f3e3c-b707-42fc-b781-56234b7773f5/content/state-of-food-and-agriculture-2023/glossary.html
• Hassan, Muhammad Taimoor et al. “Role of Islamic Banking in Agriculture Development in Bahawalpur, Pakistan”. International Journal of Learning and Development 2/3 (2012), 123-138. https://doi.org/10.5296/ijld.v2i3.1817
• Kandemir, Tuğrul et al. “Sektörel Krediler ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Katılım Bankaları Örneği”. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 10/2 (2018), 19-30.
• Karacan, Ali Rıza. Tarım İşletmelerinin Finansmanı ve Tarımsal Kredi. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, 1991.
• Kredi Kayıt Bürosu. Türkiye Tarımsal Görünüm Saha Araştırması-2022. Kredi Kayıt Bürosu, 2022. https://www.kkb.com.tr/Resources/ContentFile/KKB_2022_TARIMSAL_GORUNUM_SAHA_ARASTIRMA_KASIM_2022.pdf
• Kur’an-ı Kerim ve Karşılıklı Muhtasar Meali, trans. Hayrat Neşriyat Meal Heyeti. İstanbul: Hayrat Neşriyat, 2017.
• Lestari, Tari. “Analysis of Islamic Bank Influence on Agricultural Financing Sector Period 2014-2016”. Journal of Islamic Economic Laws 2/1 (2019), 88-119. https://doi.org/10.23917/jisel.v2i1.7706
• Mubarok, Faizul. “Acceleration of Islamic Bank Financing in Indonesian Agriculture Sector”. Shirkah: Journal of Economics and Business 6/2 (2021), 185-204. https://doi.org/10.22515/shirkah.v6i2.341
• Nazlıoğlu, Şaban et al. “Oil Prices and Real Estate Investment Trusts (REITs): Gradual-Shift Causality and Volatility Transmission Analysis”. Energy Economics 60 (2016), 168-175. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2016.09.009
• Nur, Muhammad Alan et al. “Agricultural Financing Risk and Ib Agricultural Financing: A Long Relationship”. Journal of Islamic Finance and Accounting 5/2 (2023), 75-88. https://doi.org/10.22515/jifa.v5i2.5518
• Setiawan, Iwan. “The Role of Islamic Banking in the Development of Economic Sectors in Indonesia”. International Journal of Applied Business Research 1/2 (2019), 88-99. https://doi.org/10.35313/ijabr.v0i0.70
• Seyyedkolaee, Mohammad Abdi - Hoseinzadeh, Fereshte. “Investigating the Impact of Islamic Contracts Credits on the Value Added of Agricultural Sector in Iran”. The Second National Conference on Iran Economy. 1-16. Mazandaran: University of Mazandaran, 2018.
• Sudarsono, Heri et al. “Analysis of Factors Affecting the Financing with Islamic Banks in Agriculture Sectors”. Asian Journal of Islamic Management 1/2 (2019), 116-126. https://doi.org/10.1108/AJIM.vol1.iss2.art6
• TKBB, Türkiye Katılım Bankaları Birliği. “Banka ve Sektör Bilgileri”. Access 11 May 2024. https://www.tkbb.org.tr/veripetegi
• TURKSTAT, Turkish Statistical Institute. “Dönemsel Gayri Safi Yurt İçi Hasıla, IV. Çeyrek: Ekim-Aralık ve Yıllık, 2023”. Access 11 May 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Donemsel-Gayrisafi-Yurt-Ici-Hasila-IV.-Ceyrek:-Ekim-Aralik-ve-Yillik,-2023-53756
• TZOB, Türkiye Ziraat Odaları Birliği. “2023 Yılı Değerlendirmesi ve 2024 Yılı Beklentileri Raporu”. Access 10 May 2024. https://www.tzob.org.tr/basin-odasi/haberler/tzob-2023degerlendirme
• Utama, Satria et al. “The Role of Islamic Banking in Agriculture Financing (Case Study of Indonesian Agriculture Sector)”. Humanities & Social Sciences Reviews 7/2 (2019), 261-269.
• Uygur, Esra - Kaya, Emine Öner. “Tarım Kredileri ile Tarımsal Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği”. 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi 57/3 (2022), 2004-2022. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1929
• Wicaksono, Satrio Arif - Fitriyani, Yeny. “Analysis of Factor Affecting Islamic Commercial Bank Financing for the Agricultural Sector in Indonesia”. Asian Journal of Islamic Management 2/2 (2020), 123-137. https://doi.org/10.1108/AJIM.vol2.iss2.art5
• Yasmin, Sadia - Ayaz, Mohammad. “Nexus between Islamic Bank Cecomposed Financing and Agriculture Output Growth in Pakistan”. Journal of Islamic Business and Management 13/2 (2023), 211-232. https://doi.org/10.26501/jibm/2023.1302-005
• Yılancı, Veli et al. “The Role of Affluence, Urbanization, and Human Capital for Sustainable Forest Management in China: Robust Findings from A New Method of Fourier Cointegration”. Sustainable Development 31/2 (2023), 812-824. https://doi.org/10.1002/sd.2421