Historiography in the Indian Subcontinent

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 709 - 731, 15.12.2024

Abdulkadir Macit

Öz

In addition to their own originality in historiography, Muslims inherited the accumulated knowledge of ancient civilizations such as Hijaz, Syria, Egypt, Maghrib, Andalusia, Iraq, Iran, Sindh, and Māverānaynehir. They made historiography more systematic and methodical, and created a wide variety of genres. Combining originality and inheritance harmoniously, Muslims' history writing between 7th and 10th centuries was in close contact with the Indian Subcontinent during this period. However, its real impact and contribution to the continent has shown from the 11th to 18th centuries, when it continued its development in historiography. During this period, the Ghaznavid, Delhi Sultanate and Baburid states established political dominance in India. These states developed a methodology and transferred Muslim historiography, which had completed its development, to the region and brought historiographical activities in India into a new era. Because Indian historiography, which is cyclical, mystical, mythological, based on corruption and mystification, has changed and developed with the methodology developed and the model created by Muslims. In this context, they created a great linguistic wealth on the continent with the Arabic and Persian languages and they provided diversity through four main types which are siyar and maghazi, general and special histories, city and regional histories, and established a close relationship between administrations and historians. As a result, historiography in the Indian subcontinent has evolved greatly due to the strong contribution and influence of Muslims in historiography. This study deals with the historiography process of Muslims in the Indian Subcontinent in depth. These issues were discussed through more than four hundred historical sources, taking into account three great dynasties, nine local sultanates, and especially the activities of the British, which started with the East India Company but continued as a state colony. The main importance of this study is that it takes the step to fully reveal the strong contribution and influence of Muslims in historiography in the Indian Subcontinent, especially until the 19th century. The aim of this study is to further strengthen the interest in the studies of the Indian Subcontinent, which is constantly developing in our country, and to attempt to unearth the huge heritage in the field of historiography.

Anahtar Kelimeler

History, Turkish Islamic States, Indian Subcontinent, Historiography, Ghaznavids, Delhi Sultanate, Baburids

Hint Alt Kıtası’nda Tarih Yazıcılığı

Öz

Müslümanlar, tarih yazıcılığında kendi özgünlüklerinin yanı sıra Hicaz, Suriye, Mısır, Mağrib, Endülüs, Irak, İran, Sind ve Mâverâünnehir gibi kadim medeniyet havzalarında var olan birikimi tevarüs etmişlerdir. Tarih yazıcılığını daha sistemli ve metodolojik bir hale getirmişler ve çok çeşitli türler oluşturmuşlardır. Özgünlük ve tevarüsü ahenkli bir şekilde birleştiren Müslümanların VII.-X. asırlarda teşekkül eden tarih yazıcılığı bu süre zarfında Hint Alt Kıtası ile sıkı bir irtibat halinde olmuştur. Ancak kıtaya asıl etkisini ve katkısını, tarih yazıcılığında gelişimini sürdürdüğü XI.-XVIII. asırlarda göstermiştir. Söz konusu dönemde Gazneli, Delhi Sultanlığı ve Bâbürlü devletleri Hindistan’da siyasî hâkimiyet kurmuşlardır. Zikredilen devletler bir metodoloji geliştirmiş ve gelişimini tamamlamış Müslüman tarih yazıcılığını bölgeye aktararak Hindistan’da tarihyazımı faaliyetlerine çağ atlatmışlardır. Zira Hindistan’a özgü döngüsel, mistik, mitolojik, bozulmaya ve mistifikasyona dayalı olan tarih yazıcılığı, Müslümanların geliştirdiği metodoloji ve oluşturduğu model ile değişmiş ve gelişmiştir. Bu bağlamda Arap ve Fars lisanları ile kıtada büyük bir lisanî zenginlik oluşturmuşlar; siyer, megâzî, genel ve özel tarihler, şehir ve bölge tarihleri şeklinde dört ana tür üzerinden çeşitlilik sağlamışlardır. Netice itibariyle Hint Alt Kıtası’ndaki tarih yazıcılığı Müslümanların tarih yazıcılığındaki güçlü katkısı ve etkisi ile büyük bir gelişim göstermiştir. Bu çalışma Hint Alt Kıtası’nda Müslümanların tarih yazıcılığı sürecini derinlikli bir şekilde ele almaktadır. Bu konular üç büyük hanedanlık, dokuz yerel sultanlık ve özellikle İngilizlerin Doğu Hindistan Şirketi ile başlayan ancak devlet sömürgesi olarak devam eden faaliyetleri dikkate alınarak dört yüzü aşan tarih kaynağı üzerinden müzakere edilmiştir. Çalışmanın temel önemi Hint Alt Kıtası’nda tarih yazıcılığında Müslümanların özellikle XIX. asra kadar gelişim gösteren güçlü katkısını ve etkisini bütünlüklü bir şekilde ortaya koyma adımını atmasıdır. Çalışmanın amacı ise ülkemizde sürekli gelişim gösteren Hint Alt Kıtası çalışmalarına yönelik ilgiyi daha da güçlendirmek ve tarih yazıcılığı alanındaki devasa mirası gün yüzüne çıkarma girişiminde bulunmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Tarih, Türk İslam Devletleri, Hint Alt Kıtası, Tarih yazıcılığı, Gazneliler, Delhi Sultanlığı, Bâbürlüler

Kaynakça

• Abbasi, Muhammed. “Dekken’de Âdilşâhîler (1489-1685), Kutubşâhîler (1512-1686), Âsafcâhîler Haydarâbâd Nizamlığı (1724-1947) Dönemi Tarih Kaynakları ve Farsça Tarihyazımı”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 389-412. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Abedin, Minhazul. “Evrengzîb Dönemi (1658-1707) ve Ardılı Tarih Kaynakları ve Tarihyazıcılığı”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 329-354. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Afacan, Serhan vd. (ed.). İran’da Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. İstanbul: İLEM Yayınları, 2020.
• Akhmedov, B. A. “The “Bahr al-Asrar” of Mahmud B. Vali And Its Study in the Ussr And Elsewhere”. Journal of Asian History 25/2 (1991), sayfa aralığı.
• Alam, Muzaffar. Hindistan’da İslam: Siyasi Dil ve Siyaset Kültürünün İnşası. çev. İhsan Durdu. İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları, 2022.
• Alam, Muzaffar - Subrahmanyam, Sanjay. Keşifler Çağında Hint-İran Seyahatleri 1400-1800. çev. Nihan Aksoy. İstanbul: Albaraka Yayınları, 2021.
• Alpargu, Mehmet. “Ana Hatlarıyla 16. Yüzyılda Bâbürlü Tarihinin Kaynakları (Hatırat ve Kronikler)”. Hindistan’da Türk-İslam Devletlerinin Tarihi Kaynakları. ed. Cihan Oruç. 261-288. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2022.
• Anjum, Faraz. “European Travel Writing and Western Perception of Indo-Muslim Civilization in India in the Seventeenth Century”. Journal of the Research Society of Pakistan. 44, no. 02 (2007), 128-144.
• Ansari, A. S. Bazmee. “Badāʾūnī, ʿabd-Al-Qāder”. Encyclopaedia Iranica (Elr). 3/364-365. London and New York: Routledge&Kegan Paul, 1989.
• Asif, Manan Ahmed. The Loos of Hindustan the Invention of India. Cambridge and London: Harvard University Press, 2020.
• Atmaca, Metin. “Imperial Power of the Mughal Court in Chronicles of Seydi Ali Reis and Mutribi Samarqandi”. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi 6/14 (2019), sayfa aralığı.
• Aydın, Ahmet. “Hint-İslam Kültürünün ve İlim Geleneğinin Kaynaklarından Biri Olarak Seyahatnameler”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 511-572. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Bâbür, Zahîrüddîn Muhammed. Bâbürnâme (Bâbur’un Hatıratı). 3 Cilt. çev. Reşit Rahmeti Arat. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1970.
• Balabanlilar, Lisa. The Emperor Jahangir: Power and Kingship in Mughal India. London: I.B. Tauris, 2021.
• el-Bîrûnî, Ebû Reyhân Muhammed b. Ahmed. Tahkîku mâ li’l-Hind. çev. Kıvameddin Burslan, haz. Ali İhsan Yitik. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2015.
• Çıkılı, Deniz. 1857 Hint Ayaklanmasında Ulemânın Rolü. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Çıkılı, Deniz. Kayıp Kıtanın Keşfi Hindistan Yazıları. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2023.
• Demir, Hami. “Bâbürlü Devleti’ne Dair Seyahatnâmeler”. Hindistan’da Türk-İslam Devletlerinin Tarihi Kaynakları. ed. Cihan Oruç. 383-432. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2022.
• Demirci, Mustafa. “Medeniyetlerin Zaman Tasavvuru ve İslam Medeniyetinin Devirleri Meselesi”. Medeniyet Tartışmaları Yüceltme ve Reddiye Arasında Medeniyet’i Anlamak Sempzoyum Metinleri. ed. Süleyman Güder - Yunus Çolak. 133-156. İstanbul: İhlas Gazetecilik, 2013.
• Deniz, Şefaattin vd. (ed.). Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Dîneverî, Ebû Hanîfe Ahmed b. Dâvûd. Ahbâru’t-Tıvâl. çev. Zekeriya Akman vd. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
• Duğlat, Mirza Haydar. Tarih-i Reşidi, Geride Bıraktıklarımızın Tarihi. çev: Osman Karatay. İstanbul: Selenge Yayınevi, 2006.
• Farooqi, Naimur Rahman. Bâbürlü-Osmanlı İlişkileri: Bâbürlü Hindistanı ile Osmanlı İmparatorluğu Arasındaki Politik Ve Diplomatik İlişkiler Üzerine Bir İnceleme (1556-1748). çev. Mehmet Akif Erdoğdu. İstanbul: Selenge Yayınları, 2023.
• Farooqi, Naimur Rahman. Bâbürlü-Osmanlı İlişkileri: Bâbürlü Hindistanı ile Osmanlı İmparatorluğu Arasındaki Politik ve Diplomatik İlişkiler Üzerine Bir İnceleme (1556-1748). çev. Mehmet Akif Erdoğdu. İstanbul: Selenge Yayınları, 2023.
• Fisher, Michael H. Bâbürlüler: Hindistan’da Bir Türk İmparatorluğu. çev. M. Fatih Çalışır. İstanbul: Kronik Yayıncılık, 2020.
• Gorjy, Zohair Siyamian. “Hicri 3. yy. Erken Dönem Arap-İslam Tarihçiliğinde Hindistan”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 43-66. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Göksoy, İsmail Hakkı. “İbn Battûta’ya Göre Güneydoğu Asya Ülkeleri”. Dinî Araştırmalar 4/12 (2002), 49-70.
• Göksu, Erkan. “Gazneliler Tarihinin Kaynakları”. Hindistan’da Türk-İslam Devletlerinin Tarihi Kaynakları. ed. Cihan Oruç. 43-84. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2022.
• Grenard, Fernand. Bâbür. haz. Orhan Yüksel. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1971.
• Gülbeden. Hümayunnâme. çev: Abdürrab Yelgar. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1987.
• Hamdi, Şirvanlı Ahmed. Seyahatnâme Hindistan, Svat ve Afganistan. haz. Fatma Rezan Hürmen. İstanbul: Arma Yayınları, 1995.
• el-Hârizmî, Muhammed b. Mûsâ. Sûretü’l-arz. nşr. Fuat Sezgin. Frankfurt: Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften, 1992.
• İbn Haldûn. Mukaddime. çev. Zakir Kadiri Ugan. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1991.
• İbn Rüste. Kitâbu’l-A‘lâki’n-Nefîse. Leiden: E.J. Brill, 1967.
• İbnü’n-Nedîm, Muhammed b. İshak. el-Fihrist. thk. Doktor Eyman Fuad Seyyid. Londra: Müessetü’l-Furkan li’t-Türasi’l-İslami, 2009.
• İzgi, Mahmut Cihat. “Britanya Hindistanı’nı Yaratmak: İngiliz Doğu Hindistan Şirketi’nin Hizmetkarları ve Hint Alt Kıtası’nda Tarihyazımı”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 481-508. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• İzzetbegoviç, Aliya. Doğu Batı Arasında İslam. çev. Salih Şaban, İstanbul: Klasik Yayınları, 2015.
• Kansoy, Umut. Delhi Sultanlığı’nda Ordu (1206-1414). İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Kansoy, Umut. “Delhi Sultanlığı Devri (1206-1526) Kaynakları ve Tedkikler”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 67-212. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Kaşgarlı Mahmut. Divanü Lûġat-it-Türk Tercümesi. çev. Besim Atalay. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1998.
• Koç, Bilal. “Delhi’de Kurulan Türk ve İslâm Devletlerinin Tarihi Kaynakları”, Hindistan’da Türk-İslam Devletlerinin Tarihi Kaynakları. ed. Cihan Oruç. 115-168. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2022.
• Konukçu, Enver. “Bâbürlüler: Hindistan’daki Temürlüler”. Türkler Ansiklopedisi. ed. Hasan Celal Güzel vd. 8/744-760. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002.
• Lane-Poole, Stanley. Dönemin Kaynaklarından Orta Çağ Hindistanı (Arapça ve Farsça Kroniklerden ve Avrupalı Seyyahlardan Metinler). çev. İlhan Aslan. İstanbul: Post Yayınları, 2024.
• Macit, Abdulkadir. “Müslümanlarda Tarih Yazıcılığının Teşekkül Dönemi (M. 7.-10. Yüzyıllar)”. Trabzon İlahiyat Dergisi 11/1 (Haziran 2024), 95-120. https://doi.org/10.33718/tid.1448396.
• Macit, Abdulkadir. “Şeybânîler ve Bâbürlüler Rekabetinin (1500-1599) Meydana Getirdiği Jeo-Politik Parçalanma”. Kadim Akademi SBD 8/1 (Temmuz 2024), 33-57. https://doi.org/10.55805/kadimsbd.1476330.
• Macit, Abdulkadir. “Şeybânîler Ve Safevîlerin Kuruluş Dönemi (1500-1524) Rekabetlerinin Meydana Getirdiği Jeo-Politik Parçalanma”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/2 (Eylül 2024), 666-688. https://doi.org/10.51702/esoguifd.1463288.
• Makdisî, Şemseddin Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed. Ahsenü’t-Tekâsim fî Ma‘rifeti’l-Ekâlîm (İslam Coğrafyası). çev. Ahsen Batur. İstanbul: Selenge Yayınları, 2015.
• al-Mamun, Abdullah. “Bâbürlü Altın Çağı’nın Tarihi, Tarihçileri ve Tarihyazımı: Cihângîr Şah (1605-1627) ve Şah Cihân Dönemi (1628-1658)”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 281-328. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• al-Mamun, Abdullah. 19. Yüzyılda İngiltere'nin Hint-Bengal Medrese Sistemine Etkisi: Lord Macaulay Eğitim Politikası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Mes‘ûdî, Ebü’l-Hasen Alî b. el-Hüseyn b. Alî. Mürûcü’z-Zeheb ve Me‘âdinü’l-Cevher. çev. Ahsen Batur. İstanbul: Selenge Yayınları, 2005.
• Metcalf, Barbara D. - Metcalf, Thomas R. Modern Hindistan’ın Kısa Tarihi. çev. Zeynep Hale Akman. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2018.
• Mîr Âlem, Ebu’l-Kâsım Raziyüddîn b. Nûreddîn. Hutût-i Mîr Âlem (Bâg-ı Bahâr). thk. Refîk Fâtımâ. Haydarabad-Dekken: Kitâbhâne ve İdâre-i Tahkîk-i Mahtûtât-ı Şarkî, 1998.
• Nakavî, Ali Rızâ. Tezkirenivîsî-yi Fârsî Der Hindistân ve Pâkistân. Tahran: İntişârât-ı İlmî, 1343.
• Oruç, Cihan (ed.). Hindistan’da Türk-İslam Devletlerinin Tarihi Kaynakları. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2022.
• Oruç, Cihan. “Behmenî Sultanlığı Bakiyesi Üzerine Kurulan Dekken Sultanlıkları Tarihi Kaynakları”. Hindistan’da Türk-İslam Devletlerinin Tarihi Kaynakları. ed. Cihan Oruç. 229-260. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2022.
• Racib, Muhammad Samsuzzaman. “Antik Çağdan Günümüze Müslüman Bengal’ın Tarihyazımı ve Esasları”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 451-480. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Richards, John F. Bâbür Türk İmparatorluğu: Tarih, Kültür, Teşkilat. çev. Yasin Tekin. İstanbul: Selenge Yayınları, 2021.
• Ruka’ât-ı Âlemgîrî: Bâbürlü Padişahı Âlemgîr Evrengzîb’in Mektupları. çev. H. Hilal Şahin - Vedat Meral. İstanbul: Selange Yayınlar, 2024.
• Sâidî-yi Şîrâzî, Mîrzâ Nizâmeddîn Ahmed. Hadîkatü’s-selâtîn. thk. Ali Asgar Bilgrâmî. Haydarabad-Dekken: Silsile-i Matbûât-ı İdâre-i Edebiyât-ı Urdû, 1961.
• Saraç, Sena. Bir Orta Çağ İmparatorluğunun Doğuşu Gurlular: Coğrafya-Tarih-Dış Politika. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık, 2024.
• Satpathy, Binod Bihari. Indian Historiography. Bhubaneswar: Utkal University, 2018.
• Savaş, Müslüme Melis. “Ak Hunlar Tarihinin Kaynakları”. Hindistan’da Türk-İslam Devletlerinin Tarihi Kaynakları. ed. Cihan Oruç. 11-42. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2022.
• Seydi Ali Reis. Mir’atü’l-Memâlik. haz. Ömer Tellioğlu. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2021.
• Story, C. A. "The beginnings of Persian printing in India". Oriental Studies in honour of Cursetji Erachji Pavry. ed. Jal Dastur Cursetji Pavry. Sayfa aralığı London: Oxford University Press, 1933.
• Sunar, Lütfi. “Dünya Tarihinin Ekseni ve Zemini Olarak İslam Medeniyeti”. İslam Düşünce Atlası. ed. İbrahim Halil Üçer. 1/68-75. Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları: 360.
• Şahin, H. Hilal. “Ekber Şah Dönemi’nde (1542-1605) Tarih Kaynakları ve Tarihyazıcılığı”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 251- 280. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Şahin, H. Hilal. “Hindistan ve Bâbürlüler Döneminde (Bâbür Şah (1526-1530) ve Hümâyûn Şah (1508-1556) Dönemi) Tarih Kaynakları ve Tarihyazıcılığı”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 215-250. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Şahin, H. Hilal. Hindistan’da Türk Rönesans’ı Ekber Şah ve Dîn-i İlâhî’si. İstanbul: Selenge Yayınları, 2020.
• Şeşen, Ramazan. Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı. İstanbul: İstanbul Tarih, Sanat ve Kültürünü Araştırma Vakfı Yayınları, 1998.
• Şirazi, Said. “Bopal Nevvâblığı’nda (Bhopal) (1707-1952) Tarihyazımı”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 413-430. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Şirazi, Said. “Hindistan’da Afgan Kökenli Gurlular Yönetiminde Lûdîler (1451-1526), Sûrîler (1540-1564) ve Kararanîler (1564-1576) Dönemi Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 377-388. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• et-Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî el-Bağdâdî. Târîhu’l-ümem ve’l-mülûk. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm. Kâhire: Dâru’l-Me‘ârif bi-Mısr, 1960.
• et-Tâcir, Süleyman. Doğu’nun Kalbine Seyahat. çev. Ramazan Şeşen. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2018.
• Tavassoli, Mohammad Mehdi. “Keşmir’de Farsça Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 431-450. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Tekin, Yasin. “Delhi Türk Sultanlığı’nın Hint Dillerindeki Tarihi Kaynakları”. Hindistan’da Türk-İslam Devletlerinin Tarihi Kaynakları. ed. Cihan Oruç. 169-198. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2022.
• Truschke, Audrey. Aurangzeb: The Life and Legacy of India’s Most Controversial King. Stanford: Stanford University Press, 2017.
• Truschke, Audrey. Aurangzeb: The Man and the Myth. India: Penguin Random House, 2017.
• Truschke, Audrey. “Decolonizing”. Indians Through Hindutva Ideological Control. Erişim 8 Temmuz 2024. https://shuddhashar.com/decolonizing-indians-through-hindutva-ideological-control
• Uddin, Nur. “Hint Alt Kıtası’nda Kur’an Çalışmaları ve İngiliz Sömürgeciliği: Tarih Yazımsal Bir İnceleme”. Hint Alt Kıtası’nda Tarih Kaynakları ve Tarihyazımı. ed. Şefaattin Deniz vd. 573-598. İstanbul: Fikir Kitap, 2024.
• Yezdî, Ülfetî. Revâyih-i Gülşen-i Kutubşâhî: Der Şerh-i Ahvâl-i Kutubşâh ve Evlâd u İhtisâsât-ı Û. nr. 2136. Tahran: Kitâbhâne-i Meclis-i Şûrâ-yı İslâmî, 1996.