Medya Yetkinliğinin Kuramsal Temelleri

Yıl 2006, Sayı: 7, 10 - 27, 01.04.2006

Füsun Alver

Öz

İletişim bilimcilerin, pedagogların ve eğitim planlamacılarının sık sık kul/andıkları "medya yetkinliği" medya okur-yazarlığı kavramı, ilk bakışta soyut, çok anlamlı ve an/aşılması güç bir kavram olarak görülmektedir. "Medya yetkinliği" kavramı, medyanın erişim alanının geniş/emesiyle önem kazanmaya başlamış, pedagoglar, medyayı çocukların ve gençlerin toplumsallaşma sürecinde tehlikeli olarak gör­müşler, denetim yönelimi içinde olmuşlar ve medyadan kaynaklanan sorunların aşılması için koruma amaçlı pedagoji çalışmalarının geliştirı'lmesini önermişlerdir. Medya yetkinliğinin kuramsal kökenleri yapısalcı yaklaşımın temsilcilerinden ABD'li dilbilimci Noam Chomsky, Frankfurt Okulu'nun en son tem­silcisi olarak kabul edilen Alman iletişim bilimci Jürgen Habermas, kültürel kuramın temsilcilerinden Fransız sosyolog Pierre Bourdieu, sistem kuramcısı Alman sosyolog Niklas Luhmann ve eleştirel medya çalışmaları temsilcilerinden Alman medya pedagogu Dieter Baacke'nin çalışmalarına dayandırılarak açık­/anabilir. Chomsky, birbiriyle ilintili olarak ''performans" ve ''yetkinlik" kavramlarını geliştirmiş; Habermas, yetkinlik kavramını, iletişim kuramı açısından irdelemiş ve "iletişimse/ yetkinlik" kavramını ortaya koy­muştur. Luhmann, iletişimse eylem yetkinliğini ve medyayı sistem kuramı çerçevesinde irdelemiştir. Baacke ise, yetkinlik kavramını medya ile ilişkilendirerek, dört aşamalı bir medya yetkinliği kuramı ortaya koymuştur. Medya yetkinliğinin kuramsal temellerinin irdelenmesini amaçlayan bu çalışmada Chomsky, Habermas, Bourdieu, Luhmann ve Baacke'nin ''yetkinlik''. "dilsel yetkinlik''. "iletişimse/ yetkinlik" ve "medya yetkinliği" ne ilişkin düşünceleri eleştirel olarak incelenecek ve değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

Yetkinlik, dilsel yetkinlik, iletişimse yetkinlik, medya yetkinliği

Theoretical Foundations of Media Competency

Öz

"Media competence" media literacy is a frequently used concept by communication scientists, pedagogues and education planners. At first it could be appeared as it is an abstract, meaningful and abstruse concept. "Media competence" concept has started to gain importance as media's broadcast area extends. Pedagogues evaluate media as .. a dangerous tool for ehi/dren and youths in the their socialization process. Due to this, they tend to control the media and suggest deve/opment of protect aimed pedagogic studies to solve the media-based problems. The theoric roots of "media competence" can be predicated to American linguist Noam Chomsky -member of structural approach-, German communication scientist Jürgen Habermas who is assumed as the ast member of Frankfurt School, French socı:ologist Pierre Bourdieu -member of cultural theory-, German socio/ogist Nik/as Luhmann system theorist- and German media pedagogue Dieter Baacke who is a member of critical media studies. Chomsky developed ''performance" and "competence" concepts relatedly; on the other hand Habermas examined "competence" concept from the perspective of communication theory and ma­nifested the "communicational competence" concept. Luhmann examined "competence of communi­cational action" and media from the perspective of system theory in addition to these, Baacke estab­lished a four-phased "media competence" theory by corraleting media and competence concept. in this study which is aimed to examine the theoretical roots of media competence, the ideas of Chomsky, Habermas, Bourdieu, Luhmann and Baacke's "competence''. "linguistic competence''. "communicati­onal competence" and "media competence" wi/1 be critically ana ysed and evaluated

Anahtar Kelimeler

Competence, /inguistic competence, communicational competence, media competence

Kaynakça

• Baacke, Dieter ( 1980). Kommunikation und Kompetenz. Grundlegung einer Didaktik der Kommunikation und ihrer Medien. München: Juventa.
• Baacke, Dieter (1997). Einführung in die Medienpadagogik. Tübingen: Niemeyer Verlag.
• Bourdieu, Pierre (1970). Die feinen Unterschiede. Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch Verlag.
• Chomsky, Noam (1969). Aspekte der Syntaxtheorie. Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch Verlag.
• Chomsky, Noam ( 1998). Reflexion über die Sprache. Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch Verlag.
• Haber mas, Jürgen ( 1981 ). Theorie des Kommuni.kativen Handelns. Cilt 1. Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch Verlag.
• Luhmann, Niklas (1972). Funktionen und Folgen formaler Organisation. Berlin: Verlag Duncker & Humblot.
• Luhmann, Niklas (1995). Soziologische Aufklaerung. Cilt il. Opladen: Westdeutscher Verlag.
• Luhmann, Niklas ( 1996). Die Realitaet der Massenmedien. Opladen: Westdeutscher Verlag.
• Luhmann, Niklas (1997). Die Gesellschaft der Gesellschaft. Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch Verlag.
• Saussure, Ferdinand ( 1967). Grundfragen Der Allgemeinen Sprachwissenschaften. Berlin: Gruyter Verlag.