SİYASAL İLETİŞİM VE DİJİTAL HALKLA İLİŞKİLER TEMELİNDE ARİSTOTELES’İN RETORİK YAKLAŞIMI: SİYASİ LİDERLER ÜZERİNDEN BİR ANALİZ

Yıl 2022, Sayı: 20, 92 - 120, 15.12.2022

Engincan Doğmuş

Öz

İletişim teknolojilerinin gelişmesi, internet ve temel anlamda dijitalleşme, halkla ilişkiler ve siyasal iletişim süreçlerinin dijital bir alana doğru kanalize olmasına sebebiyet vermiştir. Yeni iletişim teknolojileriyle siyasal iletişim süreçleri, dijital yapıyla bütünleşmiş bir biçimde hareket ederken; halkla ilişkiler de dijital halkla ilişkiler şeklinde yeni bir yaklaşım edinmiştir. Siyasal aktörler ise hedef kitlenin algılarını kendi düşünce sistemi doğrultusunda tarafsız, meşru ve kabul edilebilir olarak değiştirmek istemektedir. Bu doğrultuda dijital halkla ilişkiler ve siyasal iletişim, siyasi aktörlerin istediği yapıyı inşa etmede önemli bir ilişki ağı oluştururken; mesajların nasıl kurgulanacağı ve hedef kitlenin nasıl ikna edileceği noktasında Aristoteles’in retorik yaklaşımı bir kılavuz işlevi görmektedir.

Araştırma dijital halkla ilişkiler ile siyasal iletişim ilişkisi çerçevesinde Aristoteles’in retorik yaklaşımının ortaya konulmasını, güncel olarak siyasi aktörler tarafından kullanıp kullanılmadığını ve kullanım boyutunun tespit edilmesini amaçlamaktadır. Bu kapsamda Türkiye’deki siyasi parti liderlerinin Twitter’da paylaştıkları mesajlar, dijital halkla ilişkiler ve siyasal iletişim ilişkisi doğrultusunda Aristoteles’in retorik yaklaşımı çerçevesinde değerlendirilmiştir. 1 Kasım 2021 ve 31 Ocak 2022 tarihleri arasında toplanan bu veriler, içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma ile bütün liderlerin güncel olarak dijital halkla ilişkiler ve siyasal iletişim faaliyetleri doğrultusunda Aristoteles’in yaklaşımını mesajlarında kullandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Siyasal İletişim, Retorik, Aristoteles, Dijital Halkla İlişkiler.

Kaynakça

• Akdal, T. ve Gezgin, S. (2018). Dijital Siyaset ile Siyasal Katılımın Değişen Kimliği ve Dili. Political Communication in Theory and Practice: Non-Western Approaches içinde (ss. 89-103). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
• Aldemir, S. (2021). 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçiminde Sosyal Hakların Yeri: Cumhurbaşkanı Adaylarının Twitter İletileri Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Atatürk İletişim Dergisi, (21), 93-120.
• Aristoteles. (2020). Retorik (Çev. A. Çokona). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Aziz, A. (2020). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. Ankara: Mobel Yayınları.
• Aziz, A. (2021). Siyasal İletişim. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Baba, Ç. (2018). Retorikte Ethosun Yeri. Felsefe Dünyası Dergisi, (67), 203-219.
• Babacan, M. (2019). 24 Haziran 2018 “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” Seçimlerinde Başkan Adaylarının Sosyal Medya Kullanım Pratikleri: Twitter Örneği (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Evren ve Örneklem. S. Baştürk (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (ss. 129-159). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Canöz, K. ve Canöz, N. (2020). Halkla İlişkiler. Konya: Palet Yayınları.
• Castells, M. (2013). Ağ Toplumunun Yükselişi-Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür (Çev. E. Kılıç). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Çalışkan, O. (2020). Ethos Yönelimli Siyasi Retorik: Siyasal İttifaklar ve Liderlerin Sosyal Medyadaki Seçim Söylemleri Üzerine Bir Analiz. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 84-104.
• Çam, M. S. (2015). Türkiye’de Basın Reklamlarının Retoriği: Otohaber Dergisinde 1992 ve 2012 Yıllarında Yayınlanan Otomobil İlanlarının Karşılaştırmalı İçerik Analizi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çodur, G. (2017). Siyasal Reklamcılık Retoriği: 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde Sosyal Medyada Yayınlanan Reklamların İçerik Analizi (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, M. İ. (2018). Siyasal İletişim: Kavramsal Bir Derleme. Uluslararası Sanat Kültür ve İletişim Dergisi, 1(1), 79-104.
• Foucault, M. (2019). Doğruyu Söylemek (Çev. K. Eksen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gezer, E. E. (2020). Görsel Retoriğin Reklamlarda Kullanımı ve Basılı Reklam Örnekleri. Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 2(2), 150-172.
• Gifford, J. (2010). Digital Public Relations: E-Marketing’s Big Secret. Continuing Higher Education Review, (74), 62-72.
• Grunig, J. E. ve Hunt, T. (1984). Managing Public Relations. New York: Rinehart And Winston Holt.
• Güzel, G. G. (2020). Siyasal İletişim Aracı Olarak Sosyal Medyada Retorik Kullanımı: 24 Haziran Genel Seçimleri Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.
• Herbert, E. G. (2005). Digital Public Relations: A New Strategy in Corporate Management. Nsukka Journal of the Humanities, (15), 135-143.
• Holtz, S. (2002). Public Relations on the Net: Winning Strategies to Inform, & Influence the Media, the Investment Community, the Government, the Public & More. New York: American Management Association.
• Hutchinson, J. (2016). An Introduction to Digital Media Research Methods: How to Research and the Implications of New Media Data. Communication Research and Practice, 2(1), 1-6.
• İşler, S. (2018). Eğitim Yöneticilerinin İletişim ve Retorik Becerilerine İlişkin Öğretmen Görüşleri: Bir Durum Çalışması (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Kaplan, A. (1943). Content Analysis and the Theory of Signs. Philosophy of Science, 10(4), 230-247.
• Kentel, F. (1991). Demokrasi, Kamuoyu ve Siyasal İletişime Dair. Birikim Dergisi, (30), 39-44.
• Kılıç, M. (2017). Münif Paşa’nın İlm-i Belâgat-La Rhêtorique İsimli Eseri ve Mebâni’l-İnşâ ile Karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kılıç, S. (2015). Kappa Testi. Journal Of Mood Disorders, 5(3), 142-144.
• Koçak, A. ve Arun, Ö. (2006). İçerik Analizi Çalışmalarında Örneklem Sorunu. Selçuk İletişim Dergisi, 4(3), 21-28.
• Kömürcü, K. (2014). Antik Yunan’da Retorik Algısı. Felsefe Dünyası Dergisi, 1(59), 113-131.
• Krippendorff, K. (2004). Content Analysis An Introduction to Its Methodology. London: Sage Publications.
• Kursak, B., Altuntaş, E. Y. ve Demren, G. S. (2018). Stratejik İletişim Yönetiminde Dijital Kanalların Önemi: Halkla İlişkiler Uygulayıcılarının Dijital Kanal Kullanımlarına Yönelik Niteliksel Bir Araştırma. Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları E-Dergisi, 1(1), 6-17.
• Kurtuluş, S. B. (2018). Siyasal İletişimde Yeni Medyanın Kullanımı ve Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Landis, J. R. ve Koch, G. G. (1997). The Measurement of Observer Agreement for Categorical Data. Biometrics, 33(1), 159-174.
• Lilleker, D. G. (2006). Key Concepts in Political Communication. London: Sage Publications.
• Meyer, M. (2009). Retorik (Çev. İ. Yerguz). Dost Kitabevi.
• Mooney, A., Evans, B., Peccei, J. S., LaBelle, S., Henrikson, B., Eppler, E. ve Irwin, A. (2015). Language, Society and Power. London: Routledge.
• Mutlu, E. (2016). İletişim Sözlüğü. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Neuendorf, K. A. (2017). The Content Analysis Guidebook. Los Angeles: Sage Publicians.
• Neuman, W. R. (2018). Dijital Fark Gündelik Hayatta Dijitalleşme ve Medya Etkileri Kuramı (Çev. G. Metin). İstanbul: The Kitap Yayınları.
• Okay, A. ve Okay, A. (2018). Halkla İlişkiler Kavram Stratejileri ve Uygulamaları. İstanbul: DR Yayınları.
• Okmeydan, S. B. (2018). Siyasal Halkla İlişkiler ve Siyasi Partilerin Sosyal Medya Kullanımı: 24 Haziran 2018 Seçimleri Üzerine Bir Araştırma. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(30), 4222-4240.
• Oktay, M. (2002). Politikada Halkla İlişkiler. İstanbul: Derin Yayınları.
• Özgen, E. (2009). Hedef Kitlenin Dijital Dönüşümü. E. B. Sarıoğlu (Ed.), Dijital Halkla İlişkiler içinde (ss. 15-28). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Sade, Ö. (2020). Özel Müzelerde Dijital Halkla İlişkiler Araçlarının Kullanıma Yönelik Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Lisanüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Seyitoğlu, Z. (2019). Türkiye’de Dijital Halkla İlişkilerde Değişen Müşteri Deneyimi: Chatbot Uygulamaları (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Soncu, A. G. (2018). Siyasal Halkla İlişkiler Açısından Analoji. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 9(33), 209-220.
• Şahin, E. G. (2021). Dijitalleşme Çağında Aktivist Halkla İlişkiler: Uluslararası Literatür Üzerine Bir Analiz. MEDIAJ, 4(2), 108-138.
• Şirzad, N. ve Turancı, E. (2019). Dijital Halkla İlişkiler ve Müşteri İlişkileri Yönetimi Bağlamında Müşteri Memnuniyet Unsurlarının İncelemesi. Akdeniz İletişim Dergisi, (31), 421-443.
• Tarhan, A. ve Fidan, Z. (2016). Siyasal İletişimde Sosyal Medyanın Kullanımı “7 Haziran-1 Kasım 2015 Genel Seçimleri Twitter Örneği”. Ş. Balcı (Ed.), 7 Haziran’dan 1 Kasım’a Türkiye’de Siyasal İletişim Uygulamaları içinde (ss. 401-440). Konya: Literatürk Akademi Yayınları.
• Toprak, M., Bayraktar, Y., Yorgun, S. ve Özyılmaz, A. (2021). Dijital Dönüşüm, Araştırma Üniversitesi ve Yükseköğrenimde Yeniden Yapılanma: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi için Bir Model Önerisi. Journal of Economy Culture and Society, (63), 67-92.
• Toy, M. E. (2019). Bir Siyasal İletişim Aracı Olarak Sosyal Medya: 31 Mart 2019 Yerel Seçimlerinde Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı’nın Twitter Kullanımı (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Türk, E. ve Bayram, A. (2020). Halkla İlişkiler ve Kurumsal Yönetişim Bağlamında Sosyal Medyanın Kullanımı: Türkiye’deki Siyasi Partilerin Facebook ve Twitter Kullanımı Üzerine Bir Araştırma. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (33), 106-128.
• Yaşar, H. İ. (2020). Kurumsal Web Sayfalarının Halkla İlişkiler Amaçlı Kullanımı: Siyasal Partiler Üzerine Bir İnceleme. Selçuk İletişim Dergisi, 13(3), 1149-1175.
• Zafer, S. B. (2017). 2000 Yılı Sonrasında Dergilerde Yayınlanan Axe Reklamların Görsel Retorik ve Figüratif Dil Kullanımının Karşılaştırılmalı İçerik Analizi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zeybek, B. (2020). Mitinglerde Siyasal Retoriğin Kullanımı: 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri. Intermedia International e-Journal, Spring, 7(12), 191-203. İnternet Kaynakları
• Akşener, M. [@meral_aksener]. (t.y.). Tweetler [Twitter profili]. Twitter. Erişim: 31.01.2022, https://twitter.com/meral_aksener.
• Bahçeli, D. [@dbdevletbahceli]. (t.y.). Tweetler [Twitter profili]. Twitter. Erişim: 31.01.2022 https://twitter.com/dbdevletbahceli.
• Buldan, P. [@PervinBuldan]. (t.y.). Tweetler [Twitter profili]. Twitter. Erişim: 31.01.2022 https://twitter.com/PervinBuldan.
• Erdoğan, R. T. [@RTErdogan]. (t.y). Tweetler [Twitter Profili]. Twitter. Erişim: 31.01.2022 https://twitter.com/RTErdogan.
• Kılıçdaroğlu, K. [@kilicdarogluk]. (t.y). Tweetler [Twitter Profili]. Twitter. Erişim: 31.01.2022 https://twitter.com/kilicdarogluk.
• Sancar, M. [@mithatsancarr]. (t.y.). Tweetler [Twitter Profili]. Twitter. Erişim: 31.01.2022 https://twitter.com/mithatsancarr.