Manipulation of Audience Needs in Television Programs: MasterChef Turkey Analysis

Yıl 2024, Sayı: 24, 61 - 79, 30.09.2024

Yalçın Yılmaz , Mehmet Furkan Tatoğlu

Öz

Media tools have to produce programs that can attract people's attention, entertain them, inform them and make them a priority for the audience. The media industry, which is shaped by the use and satisfaction of the audience, affects the consumption habits of individuals with various strategies they produce. While the manipulation of needs thesis explains how the media and advertising industries manipulate audiences as consumers, it also touches upon the role of consumption in the reproduction of the capitalist system. Focusing on manipulation strategies that have the power to change the habits of the audience, the theory explains that the artificial needs created in the minds of consumers through broadcasts strengthen their wants and desires, making them need things that are not necessary. Television programs and advertisements, which are instrumentalized by the use and gratification approach, ensure their continuity within the framework of many criteria such as ratings, broadcast generation, target audience and program concept. Artificial needs in the decision-making mechanism of the viewer create an active viewer-centered structure. In this study, the 197th and 198th episodes of the 7th season of the popular television competition program "MasterChef Turkey" were taken as a sample. The program was analyzed in the context of audience target audience/consumer/advertising relationship. In the research, content analysis method was applied to obtain systematic data, and the data obtained were interpreted in the context of the theoretical approach of the study. According to the results of the research, various types of advertisements come to the fore in the programs by considering the needs of the audience in terms of consumption. When analyzed in the context of manipulation of audience needs, it was concluded that the most common type of advertisement used was the tape advertisement.

Anahtar Kelimeler

television, advertising, manipulation of needs, uses and gratifications, MasterChef program

Televizyon Programlarında İzleyici İhtiyaçlarının Manipülasyonu: MasterChef Türkiye Analizi

Öz

Medya araçları, insanların ilgisini çekebilecek, eğlendirebilecek, bilgilendirilmesini sağlayabilecek ve izler kitle için öncelik haline getirilebilecek programlar üretmek zorundadır. İzleyici kitlenin kullanımı ve doyumu üzerinden şekillenen medya endüstrisi, üretmiş oldukları çeşitli stratejilerle birlikte bireylerin tüketim alışkanlıklarını etkilemektedir. İhtiyaçların manipülasyonu tezi de medya ve reklamcılık endüstrilerinin, izleyicileri tüketici olarak nasıl manipüle ettiğini açıklarken, aynı zamanda tüketimin kapitalist sistemin yeniden üretimindeki rolüne değinmektedir. İzleyicinin alışkanlıklarını değiştirme gücüne sahip manipülasyon stratejileri üzerinde duran kuram, yayınlar yoluyla zihinlerde yaratılan yapay ihtiyaçların, tüketicilerin istek ve arzularını güçlendirerek gerekli olmayan şeylere ihtiyaç duyar hale getirdiğini açıklamaktadır. Kullanım ve doyumlar yaklaşımıyla araçsallaştırılan televizyon programları ve reklamlar, reyting oranları, yayın kuşağı, hedef kitlesi ve program konsepti gibi birçok kriter çerçevesinde devamlılığını sağlamaktadır. İzleyicinin karar mekanizmasında yer alan yapay ihtiyaçlar, aktif izleyici merkezli bir yapı ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmada, popüler olan televizyon yarışma programı “MasterChef Türkiye”nin 7. sezonun 197. ve 198. bölümleri örneklem olarak alınmıştır. Program izleyici hedef kitlesi/tüketici/reklam ilişkisi bağlamında incelenmiştir. Araştırma da sistematik verilerin elde edilebilmesi için içerik analizi yöntemi uygulanmış, elde edilen veriler çalışmanın kuramsal yaklaşımı bağlamında yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, programlarda tüketim açısından izleyici ihtiyaçları gözetilerek çeşitli reklam türleri ön plana çıkmaktadır. İzleyici ihtiyaçlarının manipülasyonu bağlamında incelendiğinde en fazla bant reklam türü kullanıldığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

televizyon, reklam, ihtiyaçların manipülasyon, kullanımlar ve doyumlar, MasterChef programı

Kaynakça

• Atabek, Ü. (2013). Yeni medya ve yeni iletişim düzeni. Mülkiye Dergisi, 37(3), 175-182.
• Aziz, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri (5. Basım). Nobel.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274. https://dergipark.org.tr/en/pub/bitlissos/issue/38061/399955#article_cite
• Baudrillard, J. (2013). Tüketim toplumu: Söylenceleri/Yapıları (H. Deliçaylı ve F. Keskin, Çev.; 6.Basım). Ayrıntı Yayınları.
• Binark, F., Güngör, N. (1993). TV ve basında haberler: karşılaştırmalı içerik çözümlemesi. Amme İdaresi Dergisi, 6(3), 125-152. Bocock, R. (1997). Tüketim (İ. Kutluk, Çev.). Dost Yayınları. Borda, D., Thomas, M. R., Langsrud, S., Rychli K., Jordan, K., Roest, J. and Nicolau, A. I. (2014). Food safety practices in European TV cooking shows. British Food Journal, 116(10), 1652-1666. https://doi.org/10.1108/BFJ-12-2013-0367
• Dağtaş, E., Yıldız, M.E. (2015). Türkiye’de “izleyicinin metalaşması”: Televizyon dizilerinin sosyal reyting ölçümlerinin eleştirel ekonomi politik çözümlemesi. Global Media Journal: Turkish Edition, 5(10), 120-142
• De Solier, I. (2005). TV dinners: Culinary television, education and distinction. Continuum: Journal of Media & Cultural Studies, 19(4), 465-481. https://doi.org/10.1080/10304310500322727
• Erdoğan İ., Budak, L. (2016). Anglo-Amerikan eğlence endüstrisinde televizyon programı formatları (1. Baskı). Kalkedon Yayıncılık
• Erdoğan, İ. (2011). İletişimi anlamak (4.Basım). Pozitif Matbaacılık.
• Fraser, I. (2008). Hegel ve Marks, İhtiyaç kavramı (1.Basım). Dost Kitabevi.
• Görkem, O., Ertopcu, İ. (2019). TV yemek programlarının gastronomi eğitimine yansımaları. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(4), 1501-1513. https://tutad.org/index.php/tutad/article/view/146 Illich, I. (2000). Tüketim köleliği (M. Karaşahan, Çev.; 2. Basım). Pınar Yayınları.
• Lodziak, C. (2003). İhtiyaçların manipülasyonu: Kapitalizm ve kültür (B. Kurt, Çev.). Çitlembik Yayınları. Matwick, K., & Matwick, K. (2014). Storytelling and synthetic personalization in television cooking shows. Journal of pragmatics, 71, 151-159. https://doi.org/10.1016/j.pragma.2014.08.005
• Mutlu, E. (2004). İletişim sözlüğü, (4. Baskı). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Özçetin, B. (2019). Kitle iletişim kuramları: Kavramlar, okullar ve modeller (3. Baskı). İletişim Yayınları. Özkan, A (2014). Reklam yönetimi. İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Özsoy, A. (2011). Televizyon ve izleyici (1. Baskı). Ütopya Yayınevi.
• Reklam ve Pazarlama İletişim Derneği-REPİD. (2023). Reklamların Türkiye ekonomisine katkısı raporu. https://rd.org.tr/haber/reklamin-turkiye-ekonomisine-katkisi23-raporu-aciklandi
• RTÜK. (2014). Program türleri kod kitapçığı. https://www.rtuk.gov.tr/program-turleri-kod-kitapcigi/3832 Savaşır, K. (2023). MasterChef, içinde, Online Türkiye Turizm Ansiklopedisi (N. Kozak, Ed.). https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/masterchef
• Sucu, İ. (2014). Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı açısından sosyal medya sanal dünya oyunu olarak Second Life örneği, [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Süar, A. (2017). Sosyal medyanın geleneksel reklam araçlarına göre hedef kitle belirlemedeki avantajları. AJIT-e: Academic Journal of Information Technology, 8(28), 21-44. https://doi.org/10.5824/1309-1581.2017.3.002.x
• The University of Twente, (2024). Communication Science (Bsc/Msc) Programmes, www.utwente.nl/communication-theories
• TV8. (2023-2024). MasterChef Türkiye yarışma programı 7. Sezon 197. ve 198. Bölümler [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=ag5qDa9DzTM
• Yaylagül, L. (2006). Kitle iletişim kuramları (1. Basım). Dipnot Yayınları.
• Yılmaz, E. G. (2013). Tüketim ve meta fetişizminin televizyon aracılığıyla şekillendirilmesi: Pişirme şovları. (M. Tuna, ed.). VII. Ulusal Sosyoloji Kongresi-Yeni Toplumsal Yapılanlar: Geçişler, Kesişmeler, Sapmalar Bildiri Kitabı içinde (ss. 525-548). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.