İŞGÜCÜ PİYASASINDA YAŞA DAYALI AYRIMCILIK SORUNU VE YAŞA DAYALI AYRIMCILIKLA MÜCADELE: ABD VE AB UYGULAMALARI ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE İÇİN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 18, 72 - 89, 30.05.2018

Banu Metin

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.428611

Öz

Ayrımcılık, en
yalın anlamıyla, bireysel farklılıklardan ziyade sadece algılanan grup
özelliklerine dayalı olarak bir grup içerisindeki insanlara bir başka gruptaki
insanlardan farklı muamele etmektir. Diğer temellerdeki ayrımcılıktan farklı
olarak, yaşa dayalı ayrımcılık özellikle son birkaç on yılda işgücü piyasalarında
önemli bir sorun alanı olarak dikkati çekmektedir. Yaşın bireyler arasındaki
farklılıkların hemen göze çarpmadığı göreli bir süreç olmasının bu durumda
önemli rolü bulunmaktadır. Yaşa dayalı ayrımcılık, hem kavramsal olarak hem de
uygulamada sadece yaşlılara yönelik ayrımcılığa işaret etmemekte, genç yaş
gruplarını da etkilemektedir. Bununla birlikte, günümüzde demografik alanda
yaşanan eğilimler ve yaşlanan işgücü bağlamında sorunun yaşlılar nezdindeki
önemi giderek artmaktadır. Bu çalışma, işgücü piyasasında yaşa dayalı
ayrımcılık sorununu ve bu sorunla mücadelede öne çıkan uygulamaları ABD ve AB
örneklerinde inceleyerek, konuyu Türkiye işgücü piyasası açısından
değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında görece
genç nüfus yapısına sahip olan Türkiye’de, demografik eğilimler 40 yaş ve
üzerindeki kesimlerin işgücündeki payının yükseleceğini ortaya koymaktadır. Bu
durum, işgücü piyasasında görece yaşlı yaş gruplarına yönelik ayrımcılık
sorununun öneminin artacağına işaret etmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Ayrımcılık, yaşa dayalı ayrımcılık, toplumsal yaşamda yaşın değişen anlamı, yaşa dayalı ayrımcılıkla mücadele

Kaynakça

• ADAMS, S. J. (2004). “Age Discrimination Legislation and the Employment of Older Workers”, Labour Economics, (11): 219-241.
• BAYBORA, D. (2010). “Çalışma Yaşamında Yaş Ayrımcılığı ve Amerika Birleşik Devletleri’nde Yaş Ayrımcılığı Düzenlemesi Üzerine”, Çalışma ve Toplum (1): 33-57.
• BUTLER, R. N. (1980). “Ageism: A Forward”, Journal of Social Issues, 36(2): 8-11.
• BUTLER, R. N. (1969). “Age-ism: Another form of bigotry”, Gerontologist. 9(4): 243-246.
• EUROFUND (2007). Fourth European Working Conditions Survey 2005. Luxembourg. EUROPEAN COMMISSION (2015). Eurobarometer on Discrimination 2015: General Perceptions, Opinions on Policy Measures and Awareness of Rights. Factsheet. October.
• GHOSHEH, N. (2008). Age Discrimination and Older Workers: Theory and Legislation in Comparative Context. ILO: Conditions of Work and Employment Series No:20.
• GÜL, İ. I.ve KARAN, U. (2011). Ayrımcılık Yasağı: Kavram, Hukuk, İzleme ve Belgeleme, (Ed.) Yeşiladalı, B. ve Ayata, G., Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• HERVEY, T. K. (1992). Justifications for Sex Discrimination in Employment. Thesis submitted for the degree of PhD University of Sheffield, Faculty of Law. http://etheses.whiterose.ac.uk/2957/1/DX200453.pdf. 20.09.2017, (9.11.2017).
• İŞTAR, E. (2012). “Gazetelerdeki İş İlanlarında Ayrımcılık”, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi. Sayı:28: 1-13.
• LAHEY, J. N. (2007). Does Health Insurance Affect The Employment of Older Workers?. The Center on Ageing & Work. Issue Brief 08.
• LAHEY, J. N. (2006). How Do Age Discrimination Laws Affect Older Workers, Work Opportunities for Older Americans. Series 5.
• LAHEY, J. N. (2005). Do Older Workers Face Discrimination? An Issue in Brief Center for Retirement Research at Boston College. No.33.
• LEE, R. D. and REHER, D. S. (2011). “Introduction: The Landscape of Demographic Transition and Its Aftermath”, Population and Development Review. 37. (SUPPLEMENT): 1-7.
• LEVY, S. R. and MACDONALD, J. L. (2016), “Progress on Understanding Ageism”, Journal of Social Issues, 72(1):5-25.
• MACNICOL, J. (2010). Ageism and Age Discrimination: Some Analytical Issues, ILC-UK.
• MACNICOL, J. (2006). Age Discrimination: An Historical and Contemporary Analysis, Cambridge University Press, New York.
• MANAV, E. (2013). “2000/43, 2000/78, 2006/54 Sayılı AB Direktifleri Çerçevesinde İş Hukukunda Ayrımcılıkla Mücadele ve Türkiye’deki Uygulamalar”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt.15, Özel Sayı: 731-779.
• METİN, B. (2016). Dünyada ve Türkiye’de Yaşlanma Sorunu Yaşlanan Toplum ve Aktif Yaşlanma, Gazi Kitabevi, Ankara.
• NEUGARTEN, B. L. and NEUGARTEN, D. A. (1987), “The Changing Meanings of Age”, Psychology Today, Vol.21: 1-4.
• NEUGARTEN, B. L. (1981). “Age Distinctions and Their Social Functions”, Chicago-Kent Law Review, 57(49):809-825.
• NEUMARK, D. (2008). Reassessing the Age Discrimination in Employment Act. AARP Research Report. AARP Public Policy Institute, Washington.
• ONARAN Y. M. (2000). Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk İş Hukukunda Kadın-Erkek Eşitliği, Beta Yayınları, İstanbul.
• ROTHENBERG, J.Z. and GARDNER, D. S. (2011). “Protecting Older Workers: The Failure of the Age Discrimination in Employment Act of 1967”, The Journal of Sociology & Social Welfare. 38(1):9-30.
• SONNET, A.; OLSEN, H.; MANFREDI, T. (2014). “Towards More Inclusive Ageing and Employment Policies: The Lessons from France, The Netherlands, Norvey and Switzerland”, De Economist, (162): 315-319.
• SÜZEK, S. (2017). İş Hukuku, Yenilenmiş 14. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• TUFAN, İ. (2014). Türkiye’de Yaşlılığın Yapısal Değişimi, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• UNITED NATIONS (2017). World Population Prospects: The 2017 Revision, Volume 1: Comprehensive Tables, New York.
• ÜNAL, C. (2017). “Yaş Ayrımcılığı Yasağı Kapsamında İş Sözleşmesinin Sona Ermesinde Yaş ve Emekliliğin Değerlendirilmesi”, (Ed.) DOĞAN YENİSEY, K., ERGÜNEŞ EMRAĞ, S., İş Hukukunda Yeni Yaklaşımlar, Beta Yayınları, İstanbul.
• YILDIZ, G. B. (2008). İşverenin Eşit İşlem Yapma Borcu, Yetkin Yayınları, Ankara.