İş Yapma Kolaylığı Açısından Ülkelerin Performanslarının Karşılaştırılması: Türkiye ve Vişegrad Örneği

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 27, 411 - 422, 29.11.2022

Osman Pala

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1147201

Öz

Amaç: Günümüzde ülkelerin iktisadi gelişimlerinde yabancı yatırımların rolü artmaktadır. Yatırım ortamının elverişli olması yatırım akışını sağlayan önemli unsurlardan biri olarak tanımlanmaktadır. Çalışmada Türkiye’nin yatırım çekme konusunda rakipleri olarak değerlendirilen ve Vişegrad ülkeleri olarak tanımlanan Çekya, Macaristan, Slovakya ve Polonya ile yatırım ortamlarının birlikte değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Tasarım/Yöntem: Çalışma kapsamında çok kriterli karar verme tekniklerinden olan MEREC ve TRUST metotları beraber kullanılmıştır. Dünya Bankası tarafından yayınlanan iş yapma kolaylığı endeks verilerine göre yapılan analiz 2020 yılı verileri kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: Analiz sonucunda, 2020 yılı için Türkiye beş ülke arasında dördüncü sırada yer almıştır. Türkiye’nin yabancı yatırım konusundaki güncel rakipleri olan Vişegrad ülkelerini yatırım ortamının elverişliliği konusunda geçebilmesi için iş yapma kolaylığı endeksi altında yer alan on adet faktörden iflas hallerinin sonuçlanması konusunda reform gerçekleştirmesi gerektiği sonucuna varılırken, yapılabilecekler hususunda öneriler getirilmiştir.
Sınırlılıklar: Çalışmanın sınırlılığı olarak Türkiye ve seçilen Vişegrad ülkelerine analizin uygulanması gösterilebilir.
Özgünlük/Değer: Çalışmanın özgünlüğü yatırım çekme konusunda Türkiye ve günümüz rakipleri olan Visegrad ülkelerinin yatırım ortamlarının birlikte ele alınması ve karşılaştırılmasıdır. Diğer taraftan Türkçe alan yazında az sayıda çalışmada yer alan MEREC tekniği ve ilk defa Türkçe literatürde kullanılan TRUST metodunun ÇKKV metodolojisine aktarılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İş Yapma Kolaylığı, ÇKKV, MEREC, TRUST

Kaynakça

• Acar, Ö. F., & Çetinceli, K. (2020). Uluslararası Ticarette Taşıma Türlerinin Türkiye'nin Lojistik Performans Endeksine Etkisi Ve İş Yapma Kolaylığı Endeksi İlişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 887-905. https://doi.org/10.30798/makuiibf.796320
• Akın, H. B. (2010). Türkiye’de iş yapma ortamının girişimcilik ve ekonomik özgürlükler açısından değerlendirilmesi. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 55, 21-49.
• Arı, Y. O. (2021). Uluslararası sosyal, politik ve ekonomik endeksler ışığında vişegrad grubu ülkeleri ve Türkiye analizi. Pearson Journal International Conference on Social Sciences & Humanities s. 161-177.
• Bingöl, U., & Çömez, G. (2019). İş Yapma Kolaylığı Ve Doğrudan Yabancı Yatırım İlişkisi: Türkiye-Seçilmiş Sahraaltı Afrika Ülkeleri Panel Veri Analizi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 14(56), 460-467.
• Çalışkan, Z. D. (2019). Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve İş Yapma Kolaylığı: Türkiye Örneği. Politik Ekonomik Kuram, 3(1), 105-112. https://doi.org/10.30586/pek.554551
• Dibo M., & Aytaç, D. (2018). Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve İş Yapabilme Kolaylığı İlişkisi Üzerine Ampirik Bir İnceleme. Maliye Araştırmaları Dergisi, 4(1), 27-38.
• Ermenek, İ., & Ener, M. A (2022). Ödeme Aczinin Çözümlenmesi Ve İş Yapma Kolaylığı Hakkında Dünya Bankası’nın 2019-2020 Türkiye Raporu’na İlişkin Tespit Ve Değerlendirmeler. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(1), 29-47. https://doi.org/10.21492/inuhfd.1031008
• Goswami, S. S., Mohanty, S. K., & Behera, D. K. (2022). Selection of a green renewable energy source in India with the help of MEREC integrated PIV MCDM tool. Materials today: proceedings, 52, 1153-1160. https://doi.org/10.1016/j.matpr.2021.11.019
• Hezam, I. M., Mishra, A. R., Rani, P., Cavallaro, F., Saha, A., Ali, J., Strielkowski, W & Štreimikienė, D. (2022). A Hybrid Intuitionistic Fuzzy-MEREC-RS-DNMA Method for Assessing the Alternative Fuel Vehicles with Sustainability Perspectives. Sustainability, 14(9), 5463. https://doi.org/10.3390/su14095463
• Kangal, N., Eroğlu, İ., & Çoban, M. N. (2018). İş Yapma Kolaylığı Kapsamında Mınt Ülkeleri Üzerine Bir Değerlendirme. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 21-48.
• Keshavarz-Ghorabaee, M., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Antucheviciene, J. (2021). Determination of objective weights using a new method based on the removal effects of criteria (MEREC). Symmetry, 13(4), 525. https://doi.org/10.3390/sym13040525
• Kılıç, F., & Şenkardeşler, R. A. (2020). İş Yapma Kolaylığı Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Beykoz Akademi Dergisi, 8(2), 170-179. https://doi.org/10.14514/byk.m.26515393.2020.8/2.170-179
• Koç, E., Kaya, K., & Şenel, M. C. (2017). Dünyada ve Türkiye’de Ekonomik Göstergeler-İş Yapma/İş Kurma Kolaylığı Endeksi. Engineer & the Machinery Magazine, 58(685).
• Mishra, A. R., Saha, A., Rani, P., Hezam, I. M., Shrivastava, R., & Smarandache, F. (2022). An integrated decision support framework using single-valued-MEREC-MULTIMOORA for low carbon tourism strategy assessment. IEEE Access, 10, 24411-24432. 10.1109/ACCESS.2022.3155171
• Önalmış, Ç., Ulucan, A., & Atıcı, K. B. (2019). OECD Ülkelerinin İş Yapma Kolayliği Açısından Çok Kriterli Karar Analizi İle Sıralanması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37(2), 341-363. https://doi.org/10.17065/huniibf.378541
• Rani, P., Mishra, A. R., Saha, A., Hezam, I. M., & Pamucar, D. (2022). Fermatean fuzzy Heronian mean operators and MEREC‐based additive ratio assessment method: An application to food waste treatment technology selection. International Journal of Intelligent Systems, 37(3), 2612-2647. https://doi.org/10.1002/int.22787
• Rençber, Ö. F., & Yücekaya, P. (2021). Girişimcilerin Yabancı Ülkelere Yatırım Kararları Açısından İş Yapma Kolaylığını Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. EUropean Journal of Managerial Research (EUJMR), 5(Özel Sayı 1), 206-220.
• Shanmugasundar, G., Sapkota, G., Čep, R., & Kalita, K. (2022). Application of MEREC in Multi-Criteria Selection of Optimal Spray-Painting Robot. Processes, 10(6), 1172. https://doi.org/10.3390/pr10061172
• Torkayesh, A. E., & Deveci, M. (2021). A mulTi-noRmalization mUlti-distance aSsessmenT (TRUST) approach for locating a battery swapping station for electric scooters. Sustainable Cities and Society, 74, 103243. https://doi.org/10.1016/j.scs.2021.103243
• Toslak, M., Aktürk, B., & Ulutaş, A. (2022). MEREC ve WEDBA Yöntemleri ile Bir Lojistik Firmasının Yıllara Göre Performansının Değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (33), 363-372. https://doi.org/10.31590/ejosat.1041106
• Ulutaş, A., Stanujkic, D., Karabasevic, D., Popovic, G., & Novaković, S. (2022). Pallet truck selection with MEREC and WISP-S methods. Strategic Management-International Journal of Strategic Management and Decision Support Systems in Strategic Management. Online first.
• World Bank (2020), “Doing Business 2020”, Washington: The World Bank Publications.
• Yaşar, E., & Yaşar, M. (2017). İş Yapma Kolaylıkları: Farklı Gelir Gruplarındaki Ülkeler Arasında Bir Karşılaştırma. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 2(4), 101-112.