İklim Değişikliği İle Mücadelede Uygulanan Kamu Politikaları Bakımından Türkiye’nin Avrupa Birliği İçindeki Durumunun Analizi

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 30, 173 - 185, 30.05.2024

Zeynep Aydın , Melike Atay Polat

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1443743

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, iklim değişikliği ile mücadelede uygulanan kamu politikaları bakımından Türkiye ve AB ülkelerinin performanslarını karşılaştırmalı olarak tespit etmektir.
Tasarım/Yöntem: Bu çalışmada iklim değişikliği ile mücadelede uygulanan kamu politikaları göstergeleri bakımından Türkiye’nin hangi AB ülkeleri ile benzer gelişme seviyesine sahip olduğunu belirlemek amacıyla hiyerarşik kümeleme analizinden yararlanılmıştır.
Bulgular: Hiyerarşik kümeleme analizi sonuçlarına göre, Türkiye kamu politikaları göstergeleri bakımından İspanya ile aynı grupta yer almıştır.
Sınırlılıklar: Çalışmanın yöntem açısından sınırı, kümeleme analizidir. Mekan açısından sınırı 27 AB ülkesi ve Türkiye’dir. Zaman açısından ise 2019 ve 2020 yılları ile sınırlıdır.
Özgünlük/Değer: Literatürde iklim değişikliği ile mücadelede kamu politikalarının etkinliğini inceleyen birçok çalışma bulunmakla birlikte bu hususta kümeleme analizini kullanan çalışmaya rastlanılmaması çalışmamızı özgün değerini oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler: İklim Değişikliği, Kamu Politikaları, Kümeleme Analizi

Anahtar Kelimeler

İklim değişikliği, kamu politikaları, kümeleme analizi

Kaynakça

• Alola, A. A., Muoneke, O. B., Okere, K. I. & Obekpa, H. O. (2023). Analysing the co-benefit of environmental tax amidst clean energy development in Europe's largest agrarian economies. Journal of Environmental Management, 326, 116748. https://doi.org./10.1016/j.jenvman.2022.116748
• Akın, G. (2006). Küresel ısınma, nedenleri ve sonuçları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 46(2), 29-43. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dtcfdergisi/issue/66772/1044205
• Atay Polat, M. (2014). Sürdürülebilir kalkınmada elektrik tüketimi ve büyüme ilişkisi. (Yayın No. 356778) [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkez. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=us6cKNgpEZ7tGJteKpEAZw&no=alUNEsDyLjOKaTcWd3Q40g
• Başoğlu, A. & Telatar, O. M. (2013). İklim değişikliğinin etkileri: tarım sektörü üzerine ekonometrik bir uygulama. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 7-25. https://webmail.ktu.edu.tr/dosyalar/sbedergisi_e88c5.pdf
• Broniewicz, E. (2011). Environmental protection expenditure in European Union. Environmental Management in Practice, 21(36), 2-28. https://doi.org/10.5772/18110
• Can, F. (2016). Çevre politikasının ekonomik araçları. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 59-73. https://dergipark.org.tr/tr/pub/niguiibfd/issue/24557/260071
• Çetin, M. & Seker, F. (2014). Ekonomik büyüme ve dış ticaretin çevre kirliliği üzerindeki etkisi: Türkiye için bir ARDL sınır testi yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 213-230. https://doi.org/10.18657/yecbu.48366
• Dağdemir, Ö. (2015). Çevre sorunlarına ekonomik yaklaşımlar ve optimal politika arayışları. Gazi Kitapevi.
• Dam, M. & Karakaya, E. (2014). Çevre kirliliğinin makroekonomik değişkenlerle ilişkisi: Panel veri analizi.2. Uluslararası Davraz Kongresi Bildiriler Kitabı, Isparta. https://www.researchgate.net/publication/301347612_Cevre_Kirliliginin_Makroekonomik_Degiskenlerle_Iliskisi_Panel_Veri_Analizi
• Demir, A. (2017). Türkiye’de çevre vergileri uygulaması, ekonomik etkileri ve dünya uygulamaları ile karşılaştırması. TC. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Mali Hizmetler Uzmanlığı Uzmanlık Tezi. Ankara. https://webdosya.csb.gov.tr/db/strateji/icerikler/aykut-demir-turkiyede-cevre-vergileri-uygulamasi-20180228151032.pdf
• Ertekin, Ş. & Dam, M. (2020). Türkiye’de çevre vergilerinin çevresel etkileri üzerine bir değerlendirme. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 15, 66-87. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1036152 EUROSTAT. https://ec.europa.eu/eurostat/data/database.
• Ferhatoğlu, E. (2003). Avrupa Birliği’nde ortak çevre politikası çerçevesinde çevre vergileri. E-Yaklaşım, 3, 1-7. http://emrahferhatoglu.net/wp-content/uploads/2017/11/eferhatoglu_Avrupa_Birliginde_Ortak_Cevre_Politikasi.pdf
• Hotunluoğlu, H. & Tekeli, R. (2007). Karbon vergisinin ekonomik analizi ve etkileri: Karbon vergisinin emisyon azaltıcı etkisi var mı?. Sosyoekonomi, 6(6), 107-126. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosyoekonomi/issue/21066/226821
• IPCC (2001). Climate Change 2001: The Scientific Basis: Contribution Of Working Group I To The Third Assessment Report Of The Intergovernmental Panel on Climate Change. In J. T. Houghton, Y. D. J. G.Ding, D. J. Griggs, M. Noguer, P. J. van der Linden, X. Dai, K. Maskell & C. A. Johnson (Eds.), Cambridge University Press. https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/51255267/CLIMATECHANGE_202001_20-_20The_20Scientific_20Basis-libre.pdf?1483941899=&response-content-disposition=inline%3B+filename%3DClimate_change_2001_the_Scientific_basis.pdf&Expires=1716400017&Signature=Jl1WU4mFshAruex4SaQEuvT~~AIvXuCi8jBiJdMstz1-jv-yAoSUeRrW2oZSTZTrHEvI65ijk7OjG7MXdZWmkV-JghmgNpu1yhlPU3LFqCGnyzJLDZZrfOS4m7frfPV3k1QlkNzM860DyHee7lON59S5yrfpqzkwdv03n1ArcwPtt5oWYR1BepfuY~Em-GBHrW3uM5wiV~1yo5IlUbLZmtw-rl--miZKrelow21Od-jTKuk2PXB6OSsgyrVf7fTOCQT7Icbq50UylK1Df13Vb6RaS7Wm7mJPjuh~6FDmPkIDg9mKBoyYwlr86~gUbmsOTWIR0L02Q4ELW5tSQZMY3w__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA
• Hussain, Z., Kaleem Khan, M. & Xia, Z. (2022). Investigating the role of green transport, environmental taxes and expenditures in mitigating the transport CO2 emissions. Transportation Letters, 15(5), 439-449. https://doi.org/10.1080/19427867.2022.2065592
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayınevi. 5. baskı.
• Kanat, Z. & Keskin, A. (2018). İklim değişikliği üzerine yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 49(1), 67-78. DOI:10.17097/ataunizfd.343085
• Karaca, C. (2012). Ekonomik kalkınma ve çevre kirliliği ilişkisi: Gelişmekte olan ülkeler üzerine ampirik bir analiz. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 139-156. https://dergipark.org.tr/en/pub/cusosbil/issue/4391/60383
• Kaypak, Ş. (2014). Çevre sorunlarının çözümünde küresel çevre politikaları. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 31, 17-34. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/216104
• Kete, H., Aydın, M. S. & Kaya, H. (2017). Çevre sorunları ile mücadelede maliye politikaları. Journal of Life Economics, 4(2), 168-191. https://www.acarindex.com/pdfler/1649-4281.pdf
• King, P.N. & Mori, H. (2007). Researching environmental policy in Asia and the Pacific: Lessons from the RISPO good practices inventory. International Review for Environmental Strategies, 7(1), 7 – 16. https://www.iges.or.jp/en/publication_documents/pub/peer/en/522/IRES_Vol.7-1_39.pdf
• Polat, E., Eren, M. V. & Aydın, H. İ. (2017). Sürdürülebilir Kalkınmada İklim Değişikliğinin Sağlık Üzerindeki Etkisinin Ampirik Analizi. In H. Atik (Ed.). Küresel Isınma, İklim Değişikliği ve Sosyo Ekonomik Etkileri. Nobel Yayınevi.
• Orhan, G. (2013). Türkiye’de çevre politikaları: Değişen söylemler, değişmeyen öncelikler. Memleket Siyaset Yönetim- Kamu Politikaları Özel Sayısı. 19-20, 1-24. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2965271 Seydioğulları, H. S. (2013). Sürdürülebilir kalkınma için yenilenebilir enerji. Planlama, 23(1), 19-25. https://jag.journalagent.com/planlama/pdfs/PLAN_23_1_19_25.pdf
• Şahin, D. (2017). Ekonomik özgürlükler bakımından Türkiye’nin Avrupa Birliği ülkeleri arasındaki yeri: İstatistiksel bir analiz. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(33), 156-174. https://www.proquest.com/docview/1908297952?sourcetype=Scholarly%20Journals
• Tekin, B. (2018). Ward, K-ortalamalar ve iki adımlı kümeleme analizi yöntemleri ile finansal göstergeler temelinde hisse senedi tercihi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 401-436. https://doi.org/10.31795/baunsobed.492464
• TÜİK. https://www.tuik.gov.tr/
• Uğur, S. (2014). Sera gazı emisyonlarının azaltımında karbon-enerji vergilerinin rolü. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (3), 341-358. https://dergi.fsm.edu.tr/index.php/ia/article/view/621
• Yalçın, A. Z. & Gök, M. (2015). Avrupa Birliği ve Türkiye’de kamu çevre koruma harcamalarının analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(25), 65-89. https://dspace.balikesir.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12462/4048
• Yang, G., Zhang, Q., Zhao, Z. & Zhou, C. (2023). How does the “zerowaste city” strategy contribute to carbon footprint reduction in China?. Waste Management, 156, 227-235. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2022.11.032
• Zanbak, M., Ekinci, M. E. & Atvur, S. (2020). Çevre dostu büyüme mümkün mü? Yükselen piyasalara yönelik ampirik bir analiz. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(2), 453-478. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.661247
• Zhang, D., Zheng, M., Feng, G. F. & Chang, C. P. (2022). Does an environmental policy bring to green innovation in renewable energy ?. Renewable Energy, 195, 1113-1124. https://doi.org/10.1016/j.renene.2022.06.074