Characteristics of Countertrade, Its Place in Reducing the Foreign Trade Deficit and Its Application Area in Turkey

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 31, 578 - 588, 28.11.2024

Metin Ketboğa

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1508682

Öz

Purpose: The aim of this study is to examine the development of countertrade in Turkey in the last decade and the entire foreign trade area of Turkey by examining countertrade and its characteristics, which is one of the important ways to reduce the chronic foreign trade deficit in Turkiye.
Design/Methodology: In the research, the place of countertrade in Turkey's foreign trade was tried to be determined by using the last 10 years of TÜİK data between 2014-2023.
Findings: As a result of the investigations, when the data of TUIK is examined, it is seen that the average coverage of exports to imports in Turkey in the last ten years is 73.8%. In other words, while 73.8 USD export fee is paid for every 100 USD import, the remaining 26.2 USD is covered by the limited resources of the Central Bank. At this point, increasing countertrade with neighboring countries, especially where oil and petroleum products are purchased, and thus preventing foreign exchange outflow from the country, is one of the important steps to be taken for the future.
Limitations: The limitations of the research are that detailed data cannot be spread over more years in the retrospective research of payment systems used in Turkey's foreign trade.
Originality/Value: Although it is seen in the literature review that there have been limited studies on countertrade, these studies were mostly conducted in the 1980s and 1990s, and in these studies the general structure of countertrade was examined, but the role of countertrade in reducing the foreign trade deficit was not mentioned. In this study, countertrade was evaluated from this perspective and the role of countertrade in reducing the foreign trade deficit was investigated.

Anahtar Kelimeler

International Trade, Foreign Trade Deficit, Counter Trade

Karşı Ticaretin Özellikleri, Dış Ticaret Açığını Azaltmadaki Yeri ve Türkiye’de Uygulama Alanı

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı Türkiye’de kronik hale gelen dış ticaret açığının azaltılmasını sağlayacak önemli yollardan biri olan karşı ticareti ve özelliklerini inceleyerek, son on yıl içinde karşı ticaretin Türkiye’deki gelişimini ve Türkiye’nin dış ticareti içindeki yerini irdelemektir.
Tasarım/Yöntem: Araştırmada TÜİK’in 2014-2023 yılları arasındaki son 10 yıllık verileri kullanılarak karşı ticaretin Türkiye’nin dış ticareti içindeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır.
Bulgular: Yapılan incelemler neticesinde TÜİK’in verileri incelendiğinde Türkiye’de son on yıl içinde ihracatın ithalatı karşılama ortalamasının %73,8 olduğu görülmektedir. Yani, her 100 USD’lik ithalat için 73.8 USD ihracat bedeli ödenirken, kalan 26.2 USD’lik kısım Merkez Bankasının kısıtlı olan kaynaklarından karşılanmaktadır. Bu noktada özellikle petrol ve petrol ürünlerinin satın alındığı komşu ülkelerle karşı ticaretin artırılması ve bu yolla ülkeden döviz çıkışının önüne geçilmesi, ileriye yönelik atılması gereken önemli adımlardan biridir.
Sınırlılıklar: Türkiye’nin dış ticaretinde kullnaıln ödeme sistemlerinin geriye yönelik araştırmasında detaylı verilerin çok daha fazla yıla yayılamaması araştırımın sınırlılıklarıdır.
Özgünlük/Değer: Yapılan literatür taramasında karşı ticaretle ilgili sınırlı çalışmaların yapıldığı görülmekle beraber bu çalışmaların daha çok 1980-1990’lı yıllarda yapıldığı ve bu çalışmalarda karşı ticaretin genel yapısının incelendiği, karşı ticaretin dış ticaret açığını azaltmadaki rolüne değinilmediği görülmektedir. Bu çalışmada, karşı ticaret bu açıdan değerlendirilerek, karşı ticaretin dış ticaret açığını azaltmadaki rolü araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Ticaret, Dış Ticaret Açığı, Karşı Ticaret

Kaynakça

• Akkuyu. (2024). Proje Detayı. https://akkuyu.com/tr/about/info (Erişim Tarihi: 07.03.2024). Balu N. Norfadilah M. (2002). Oil Palm Industry Ecomomic Journal. Counter Tr ade: Malasia Experience. 2(1). 45-49.
• Bijorndal, M., Jornsten, K., Pignon, V. (2003). Congestion Management in the Nordic Power Market — Counter Purchases and Zonal Pricing. Sage Journal. 4(3). 230-242. https://doi.org/10.1177/1783591703004003
• Burtescu C. Dimitru M. (2017). Annals of the University of Petroşani, Economics. The Use of Countertrade: advantages and Disadvatages for Companies. 17(1). 27-34.
• Çelik. K. (2008). Uluslararası İktisat. 4. Baskı. Murathan Yayınevi.
• Dalton, G. (2016). Barter Sytem. Journal of Economic Issues. 16(1). 181-190. https://doi.org/10.1080/00213624.1982.11503968
• Ersun, N., Arslan K. (2010). İslam Ülkeleri Arasındaki Ticaretin Geliştirilmesinde "Çok Taraflı Kliring Birliği" Projesinin Rolü ve Önemi. The Journal of Accointing and Finance. 48. 174.
• Gürsoy, Y. (2017). Dış Ticaret İşlemleri. (s.3). Ekin Yayınları.
• Jama, C., Nwabunike. (1988). Economic Anaysis of The Determinants of International Trade Arrangements: ” The Case For Counter-Yrade Agreements”. The University of Reading (United Kingdom) ProQuest Dissertations Publishing. 345.
• Marin, D., Schnitzer, M. (1998). Economic Incentives and International Trade. European Economic Review. 42(3). 705-716. https://doi.org/10.1016/S0014-2921(97)00133-5
• Neale C.W., Sercu, P. (2007). Countertrade in International and Domestic Markets. The International Trade Journal. 3(7). 78. https://doi.org/10.1080/08853909308523766
• Liesch, P., Palia, A. (1999). Australian perceptions and experiences of international countertrade with some international Comparisons. European Journal of Marketing. 33(5). 488-512. https://doi.org/10.1108/03090569910262062
• Oggioni, G., Smeers, Y. (2013). Market failures of Market Coupling and Counter-Trading in Europe: An Illustrative Model Based Discussion. Elsevier. 35. 74-87.
• Onursal, E. (2013). Mevzuat ve Teknik Yönleriyle Dış Ticaret. (s. 271). Seçkin Yayınları.
• Özer, A. C. (2019), Türkiye’nin Komşu Ülkelerle Ticareti Üzerine Bir Değerlendirme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 8. 292. https://doi.org/10.15869/itobiad.476770
• Sayın, C. (2021). Milletlerarası Karşı Ticaret Uygulamalarında Uygulanacak Hukuk. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi. 7(1). 133-156.
• Seyitoglu, H. (2016). Uluslararası Finans. (s. 506). Güzem Can Yayınları.
• Sumer, M. Chuah, C. (2007). Emerging Legal Challenges for Countertrade Tecniques in International Trade. International Trade Law and Regulation. 111-124.
• Takım, A., İmamoğlu İ.K., Naktiyok, Y. (2016). Dış Ticaret İşlemleri. (s. 200). Ekin Kitap Evi.
• Terziev, V., Madanski, V., Georgiev, M. (2017). Offset As An Ecomomic Operation and A Trade Practice. International E-Journal of Advances in Social Sciences. 3(9). 1052.
• Tomanbay, M. (2014). Uluslararası Ticaret ve Finansmanı. (s. 87). Gazi Kitap Evi.
• TÜİK. (2024). Dış Ticaret İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Dis-Ticaret-104. (Erişim Tarihi: 01.03.2024).
• Wikipedia. (2024). Kliring. https://tr.wikipedia.org/wiki/Kliring (Erişim Tarihi: 05.03.2024).
• Yetik, E. (2011). Dış Ticarette Ödeme Şekilleri. Gümrük Dünyası Dergisi. 55(4). 4.