Sema ve Devran Ritüellerinin Tasavvufi Eğitimdeki Yeri ve Mûsikinin Din Eğitiminde Değerlendirmesi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 15, 19 - 38, 22.06.2018

Mehmet Ayas

https://doi.org/10.31834/kilissbd.376512

Cited By: 1

Öz

Çalışmamızın amacı din eğitiminde musikinin etkisini
vurgulamaktır. Din eğitimi tarihinde bu konuyu bir eğitim tekniği olarak
kullanan yaklaşımlara rastlamak mümkündür. Özellikle bazı tarikatlar tasavvuf
eğitiminde farklı yöntemlerle bireyin eğitimini sağlamaya çalışılmıştır. Bu
açıdan sema ve devran çalışmamızın ana temasını oluşturmaktadır. Giriş kısmında
konunun önemi üzerinde durulmuştur. İlk bölümde tasavvufi eğitimin içeriği
genel hatlarıyla ortaya konmaya gayret edilmiştir. Aynı kısımda sema ve davran
konuları alt başlık içinde işlenmiştir. Mûsikinin birey üzerindeki etkileri de
aynı bölümde ele alınmıştır. Sonuç bölümünde ise günümüz örgün ve yaygın din
eğitimi içinde musikiden genel anlamda nasıl faydalanabileceğimiz üzerinde bir
değerlendirme sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

din

Kaynakça

• Kaynakça Ak, Ahmet Şahin. Avrupa ve Türk İslam Medeniyetinde Müzikle Tedavi, Tarihi gelişimi ve Uygulamalar. İstanbul: Ötüken Yay., 2006.
• Akyürek, Süleyman. Din Öğretimi. Ankara: Nobel Yay., 2010.
• Akyüz, Niyazi, ve İhsan Çapçıoğlu. «Dini Gruplar Sosyolojisi ve Yeni Dini Hareketler.» Din Sosyolojisi içinde, yazan Grafiker, 507-538. Ankara: Grafiker Yay., 2012.
• Altınölçek, Haşmet. Bir İletişim Aracı Olarak Müzik ve Müzikle Tedavi Yöntemleri. Eskişehir: Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, 1998.
• Ankaravi, İsmail. Hadislerle Tasavvuf ve Mevlevi Erkanı. İstanbul: Darulhadis Yay., 2001.
• Apaydın, Ayna İsababayeva, ve Fazlı arslan. «Antik Yunan Felsefesinde Ahlaki Eğitim Aracı Olarak “Müzik”.» Değerler Eğitimi Dergisi, 2015: 323.
• Arpaguş, Safi. Mevlevilikte Manevi Eğitim. İstanbul: Vefa yay., 2009.
• Aşılıoğlu, Bayram. «Bilişsel Öğrenmeler İçin Eleştirel Okumanın Önemi ve Onu Eleştirme Yolları.» Bayram Aşılıoğlu, “Bilişsel Öğrenmeler İçin EleştirelDokuz Eylül Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 2008: 3.
• Aydeniz, Hüsnü. «Din-Sanat İlişkisi ve Bunun Somut Bir Yansıması Olarak Mevlevî Semâ Âyini.» Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009: 49. Aydın, M. Zeki. Din Öğretiminde Yöntemler. Ankara: Nobel Yay., 2013.
• Barkan, Ömer Lütfi. «İstila Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler.» Vakıflar Dergisi, 1942: 279-304.
• Büyükbaş, Nazım. Tasavvufun Fıkhi Temelleri. Ankara: Gece Kitaplığı, 2016.
• Çamdibi, Mahmut. Şahsiyet Terbiyesi ve Din Eğitimi. İstanbul: Çamlıca Yay., 2008.
• Çelebi, Asaf Halet. Mevlana ve Mevlevilik. İstanbul: Hece Yay., 2006.
• Çoban, Adnan. Müzikterapi. İstanbul: Timaş Yay., 2005.
• Develioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat. Ankara: Aydın Kitabevi, 2011.
• Ebu Davud. Muvatta. y.: y., t.y.
• Frager, Robert. «Tasavvuf Geleneğinde İrşad.» Manevi Rehberlik içinde, yazan Kaknüs Yay., 23-39. İstanbul: Kaknüs Yay, 2009.
• Gazzâli, İmam. İhyau Ulumi’d-Din. Çeviren Ahmet Serdaroğlu. Cilt 3. İstanbul: yok, t.y.
• Giray, Hayriye Serenay. Çağlar Boyu Müzikle Tedavi ve Uygulandığı Hastalıklar. Kocaeli: Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, 2008.
• Gödek, Yasemin. «Açıklama ve Modeller.» Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri içinde, yazan Gülay Ekici, 87. Ankara: Pegem Yay., 2013.
• Göğüş, Gülay. «Müziksel ve Matematiksel Öğrenme Başarısı Arasındaki İlişki.» Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2008: 82.
• Gölpınarlı, Abdülbaki. Mevlânâ’dan Sonra Mevlevîlik. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 2009.
• Gümüşhanevİ, Ahmed Ziyauddin. Ramuz El-Ehadis. Çeviren Abdülaziz Bekkine. İstanbul: Gonca Yay., 2007.
• Güvenç, Rahmi Oruç. Türklerde ve Dünyada Müzikle Ruhi Tedavinin Tarihçesi ve Günümüzdeki Durumu. İstanbul: Doktora Tezi İstanbul Üniversitesi, 1985.
• Haririzade. Tıbyan’ül Vesail, c.I, 344,. Cilt 1. y.: y., t.y.
• İbni Haldun. Mukaddime. Çeviren Zakir Kadiri. Cilt 2. İstanbul: MEB Yay., 1991.
• İdiz, Ferzende. Ömer Fani Efendi ve Tasavvufa Dair Üç Eseri. İstanbul: İnsan Yay., 2011.
• Kalender, Ruhi. «Musiki ve İnsan.» Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1997: 264.
• Kalender, Ruhi. «Ruh Hastalıkları Tedavisinde Musiki.» Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1990: 272.
• Kara, Mustafa. Din, Hayat, Sanat Açısından Tekkeler ve Zaviyeler . İstanbul: Dergah Yay., 1999.
• Kara, Mustafa. «Tasavvuf.» İslam’a Giriş içinde, yazan DİB Yay., 168. Ankara: Dİyanet İşleri Başkanlığı, 2008.
• Kaya, Abdullah. «Anadolu’nun Türk ve İslâm Yurdu Haline Gelişinde Ahîlerin Rolü ve Önemi.» Uluslararası Sosyal Arastırmalar Dergisi, 2014: 547-560.
• Kemikli, Bilal. «Türk Tasavvuf Edebiyatında Risale-i Devran ve Sema' Türü ve Gaybi'nin Konuya İlişkin Görüşleri.» Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1997: 444-445.
• Kılıç, Abdurrahman, ve Serdal Seven. Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Anı Yay., 2002.
• Kolulkırık, Kubilay. İbn-i Sina’da Müzik Düşüncesi. Kayseri: Yüksek Lisans Tezi Erciyes Üniversitesi, 1999.
• Konur, Hamdi. Tasavvuf Ahlakı ve İlahi Ahlak ile İnsana Yolculuk. İstanbul: H Yayınları, 2009.
• Kuşeyri, Abdulkerim. Kuşeyri Risalesi. Çeviren Dilaver Selvi. İstanbul: Semerkand Yay., 2009.
• Mevlana. Mesnevi. Çeviren Veled İzbudak. Cilt 4. İstanbul: ?, 1988.
• Muslu, Ramazan. Anadolu’da Tasavvuf Yolları. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
• Mustafa, İbrahim. Mu’cem’ul Vasit. İstanbul: Çağrı Yay., 1992.
• Mutçalı, Serdar. Arapça-Türkçe Sözlük. İstanbul: Dağarcık Yay., 1995.
• Nesai. Sünen. y.: y., t.y.
• Öngören, Reşat. «Tasavvuf.» Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde, yazan TDV Yay., 119. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2011.
• Özbek, Abdullah. Bir Eğitimci Olarak Hz. Muhammed. İstanbul: Esra Yay., 1995.
• Özdüzen, Halit. Aşk Yolcusu. İstanbul: Ötüken, 2006.
• Özköse, Kadir. «Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında Tasavvufi Zümre ve Akımların Rolü.» Cumhuriyet Ünv. İlahiyat Fak. Dergisi, 2003: 249-279. —. Tasavvuf ve Gönül Eğitimi. Ankara: Nasihat Yay., 2012. —. Tasavvuf ve Gönül Eğitimi. Ankara: Nasihat Yay., 2012. —. yenidunyadergisi. 3 ocak 2014. http://www.yenidunyadergisi.com/yazi.php?id=833.
• Platon. Devlet. Çeviren Cenk Saraçoğlu ve Veysel Atayman. İstanbul: Bordo-Siyah yay., 2006.
• Sami, Şemseddin. Kamus-i Türki. İsatnbul: Çağrı Yay., 2006.
• Schimmel, Annemarie. İslam’ın Mistik Boyutları. İstanbul: Kabalcı Yay., 2004.
• Serin, Rahmi. Halvetilik ve Halvetiler, (İstanbul: Petek Yay. 1984) 73;. İstanbul: Petek Yay., 1984.
• Sezer, Fahri. «Öfke ve Psikolojik Belirtiler Üzerine Müziğin Etkisi.» Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2011: 1474-1477.
• Somakcı, Pınar. «Türklerde Müzikle Tedavi.» Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2003: 134.
• Sünbül, Ali Murat. Öğretim İlke ve Yöntemleri. Konya: Eğitim Yay., 2014.
• Şahin, İlkay. «Dinî Hayatın Ritmi: Ritüel ve Müzik.» Anakara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2008: 269-285.
• Şengül, Enver. Kültür Tarihi İçinde Müzikle Tedavi ve Edirne Sultan II. Bayezid Darüşşifası. Edirne: Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, 2008.
• Tosunoğlu, Mesiha. Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Anıttepe Yay., 2001.
• Turabi, Ahmet Hakkı. Gevrekzade Hafız Hasan Efendi ve Musiki Risalesi. İstanbul: Rağbet Yay., 2005.
• Uludağ, Süleyman. «Hicab.» Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde, yazan Türkiye Diyanet Vakfı, 431. Ankara: TDV, 1997.
• —. İslam Açısından Musiki ve Sema. İstanbul: Marifet Yay., 1999.
• Yazıcı, Tahsin. «Semâ maddesi.» Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi içinde, yazan Milli Eğitim Bakanlığı, 464. Ankara: MEB Yay., 1972.
• Yılmaz, Hasan Kamil. Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2006.
• Yılmaz, Nalan. «Eğitimin Psikolojik Temelleri.» Eğitim Bilimine Giriş içinde, yazan Zuhal Cafoğlu, 47. Ankara: Grafiker Yay., 2010.
• Yöndemli, Fuat. Mevlevilikte Sema Eğitimi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi, 1997.