İNSANIN VARLIK YAPISINDA TANRI'YI İDRAK İMKNI OLARAK DİN

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 7, 74 - 98, 26.06.2014

Hasan Peker

Öz

Din, hem bir duygu hem bir ilkeler bütünü olarak varlık gösterir. Dini, 'insanın varlık yapısında' ve 'Tanrı'yı idrak imkanı' olarak ele alarak, çalışmamızı sınırlandırmayı amaçladık. Bu çalışmamızda, insanın Tanrı tasavvurlarının yanı sıra, ilahî kökenli dinlerin kutsal kitaplarında yer alan Tanrı telakkilerinin, ortak, benzer ve farklı yönlerine yer verdik. Farklı din müntesipleri arasında olduğu gibi, aynı dinin takipçileri arasında bile farklı Tanrı anlayışları olduğunu gördük. İnsanın Tanrı'yı, hem mahiyetçe sorgulaması, hem de varlığı, birliği, sıfat ve fiilleri konusundaki idrak çabası, kutsal metin ve yorum farkı, farklı Tanrı tasavvurlarının tezahürüne imkan veren unsurlar olarak gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tanrı, İnsan, Din, İdrak, imkan

Kaynakça

• ALBAYRAK, Halis, Kur'an'da İnsan – Gayb İlişkisi, Şule Yayınları, İstanbul, 1993.
• ARSLAN, Ahmet, Felsefeye Giriş, 4. Baskı, Vadi Yayınları, Ankara, 1999.
• -----, İslam Felsefesi Üzerine, 1. Basım, Vadi Yayınları, Ankara, 1999.
• ATAY, Hüseyin, Kur'an'a Göre Araştırmalar, Ankara, 1993.
• AYDIN, Mehmet, Din Fenomeni, Tekin Kitabevi, Konya, 1993.
• AYDIN, Mehmet S., Din Felsefesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir, 1990.
• -----, “Tanrı Hakkında Konuşmak -Felsefî Bir Tahlil-”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1983, S: 1.
• -----, “Süreç Felsefesi Işığında Tanrı-lem Münasebeti”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1986, c: XXVII, S:1.
• BAYRAKTAR, Mehmet, Din Felsefesine Giriş, 1. Baskı, Fecr Yayınları, Ankara, 1997.
• BOLAY, Süleyman Hayri, “Hegel'in İnsana Bakışı”, Felsefe Dünyası, T.F.D. Yayınları, Yıl: 1999, Sayı: 30.
• BOUTROUX, Emile, Çağdaş Felsefede İlim ve Din, Çev. Hasan Katipoğlu, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1988.
• BUCAİLLE, Maurice, Tevrat, İnciller ve Kur'an, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 1987.
• CÜRCANİ, Seyyid Şerif, Kitabu't-Ta'rifat, Daru'n-Nefais, l. Baskı, Beyrut, 2003.
• ÇUBUKÇU, İbrahim, Agah, İslam Felsefesinde Allah'ın Varlığının Delilleri, 4.Baskı, Ayyıldız Matbaası, Ankara, 1983.
• ERDEM, Hüsamettin, Problematik Olarak Din-Felsefe Münasebeti, 2. Basım, Hü-er Yayınları, Konya, 1999.
• FATİŞ, Emrullah, Kur'an'da Hz. İsa (Doğumundan Ölümüne) Kutsallaştırılmış Uydurmaların Mehdi- Mesih- Deccal Modellerindeki Payı, Netform Matbaacılık, Kayseri, 2000.
• GÖKBERK, Macit, Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1961.
• HANÇERLİOĞLU, Orhan, Felsefe Sözlüğü, 4. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1977.
• HARTSHORNE, Charles, “Din ve Felsefeye Göre Tanrı”, Çev. Mehmet Aydın, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1981, c: 24, S:1.
• HAVVA, Said, İslam'da Allah İnancı, Çev. Ramazan Nazlı, Hilal Yayınları, İstanbul, Ts.
• İSLM GERÇEĞİ, Komisyon, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara, 1995.
• İZZETBEGOVİÇ, Ali, Doğu ve Batı Arasında İslam, Çev. Salih Şaban, Nehir Yayınları, İstanbul, 1993.
• KEKLİK, Nihat, Sadreddin Konevi'nin Felsefesinde Allah, Kainat ve İnsan, Çığır Yayınları, İstanbul, 1997.
• KİTABI MUKADDES
• KOÇ, Turan, Din Dili, Rey Yayınları, Kayseri, Ts.
• KUR'N-İ KERİM
• KURT, Abdurrahman, Din sosyolojisi, 6. Baskı, Sentez Yayınları, Ankara, 2014.
• KÜÇÜK, Abdurrahman vd., Dinler Tarihi, 3.Baskı, berikan yayınevi, Ankara, 2011
• KÖSE, Ali, Neden İslam'ı Seçiyorlar, İSAM Yayınları, İstanbul, 1997.
• MAGEE, Bryan, Yeni Düşün Adamları, 1. Basım, Çev. Uygur Kocabaşoğlu, Birey ve Toplum Yayınları, Ankara, 1985.
• MENSCHİNG, Gustav, Dinî Sosyoloji, Çev. Mehmet Aydın, Tekin Kitabevi, Konya, 1994.
• ÖZ, Mustafa, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, 1. Basım, Ensar Yayınları, İstanbul, 2012.
• ÖZCAN, Zeki, Teolojik Hermenötik, l. Basım, Alfa Yayınları, İstanbul, 1998.
• REÇBER, Mehmet Sait, “Tanrı Teriminin Anlam ve Referansı”, Felsefe Dünyası, T.F.D. Yayınları, Yıl: 2000.
• SOROKİN, P.A., Çağdaş Sosyoloji Teorileri I-II., Çev. M. Münir Raşit Öymen, İstanbul, 1974, c:1.
• es-SUYUTİ, Celaleddin, Kur'an İlimleri Ansiklopedisi I-II, Çev. Sakıp Yıldız, H. Avni Çelik, Hikmet Neşriyat, İstanbul, 1987.
• TAYLAN, Necip, İlim-Din (İlişkileri-Sahaları-Sınırları), Çağrı Yayınları, İstanbul, l979.
• -----, İslam Düşüncesinde Din Felsefeleri, 3. Basım, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1997.
• TİMUÇİN, Afşar, Düşünce Tarihi, BDS Yay, İstanbul 1992.
• TOLSTOY, Lev Nikolayeviç, Din Nedir, Çev. Murat Çiftkaya, Furkan Yayınları, İstanbul, 1995.
• TOPALOĞLU, Bekir, İslam Kelamcıları ve Filozoflarına Göre Allah'ın Varlığı (İsbat-ı Vacib), 3. Baskı, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1981.
• TRESMONTANT, C., “Gelişen Kozmolojide Ateizmin Meseleleri”, Çev. Hayrani Altıntaş, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c: XXVIII.
• ULUTÜRK, Veli, Kur'an-ı Kerim Allah'ı Nasıl Tanıtıyor, Nil Yayınları, İzmir, 1994.
• WEBER, Alfred, Felsefe Tarihi, 4. Baskı, Çev. H. Vehbi Eralp, Sosyal Yayınları, İstanbul, 1991.
• WOLFSON, H. Austryn, Kelam Felsefesine Giriş, Çev. Kasım Turhan, İstanbul, 1996.
• YARAN, Cafer Sadık, Klasik ve Çağdaş Metinlerle Din Felsefesi, Etüt Yayınları, Samsun, 1997.
• YILDIRIM, Suat, Kur'an'da Uluhiyyet, 1. Baskı, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 1987.
• YÜCETÜRK, Orhan Seyfi, “Katolik, Ortodoks ve Protestan Mezhepleri Arasındaki Farklar”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 1983, c: 1.