Freudyen Psikolojide Bilinçaltı ve Bilinçdışı Kavramları Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar

Yıl 2019, Sayı: 15, 125 - 158, 18.09.2019

Kenan Sevinç

https://doi.org/10.5281/zenodo.3445501

Öz

Freudyen psikolojinin en merkezi kavramlarından
birisi bilinçdışı kavramıdır. Türkçe yayınlara bakıldığında Freud’un
fikirlerinden ve teorisinden bahsedilirken zaman zaman bilinçdışı kavramının ve
zaman zaman da bilinçaltı kavramının kullanıldığı görülmektedir. Bu noktada,
Freud’un her iki kavramı da farklı anlamlarda kullanıp kullanmadığı sorusu akla
gelmektedir. Freud iki kavramı da kullanmış ise kavramlar arasındaki anlam
farkı tam olarak nedir? Şayet kullanılmamışsa, Türkçe yayınlarda karşılaşılan
bu iki farklı kavramın kullanılmasının nedeni nedir? Kavramlar arasındaki
benzerlikler ve farklılıklar nelerdir? Bu makalede, bilinçdışı ve bilinçaltı
kavramlarının anlamları, kavramsallaşma süreçleri, Freud’un eserlerindeki
kullanım biçimleri, benzerlikleri ve farklılıkları ele alınmaktadır. Freud’un
Türkçeye çevrilen eserleri ve yabancı dildeki eserleri karşılaştırıldığında,
Freud’un ilk dönem eserlerinde bilinçaltı kavramının kullanıldığı ancak daha
sonraki eserlerinde yalnızca bilinçdışı kavramının kullanıldığı görülmektedir.
Freud’un bilinçdışı kavramına yüklediği anlam, kavramın bilinçaltı kavramından
ayrışmasını da beraberinde getirmiş ve Freud bu ayrımı özellikle vurgulamıştır. 

Anahtar Kelimeler

Freud, Bilinçdışı, Bilinçaltı, Bilinç öncesi, Psikanaliz

Similarities and Differences between the Concepts of Subconscious and Unconscious in Freudian Psychology

Öz

One of the most
important concepts of Freudian psychology is the unconscious. When we talk
about Freud's ideas and theory, we come across the concepts of unconscious and
subconscious. At this point, the question of whether Freud uses both concepts
by assigning them different/multiple meanings comes to mind. If Freud used both
concepts, what are the exact differences between the two? If not, what is the
reason for using these two different concepts in Turkish publications? What are
the similarities or differences between concepts? In this article, the meanings
of the concepts of unconscious and subconscious, conceptualization processes,
how they are used, and the similarities and differences between the two in
Freud's original works are discussed. 
When Freud's works translated into Turkish and his works in foreign
language are compared, it is seen that the concept of subconscious is used in
Freud's early works, but the concept of unconscious is used only in his later
works. The meaning that Freud attributed to the
concept of unconscious brought about the separation of the concept from the
subconscious and Freud emphasized this distinction.

Anahtar Kelimeler

Freud, Unconscious, Subconscious, Preconscious, Psychoanalysis

Kaynakça

• Armaner, Neda. Psikopatoloji’de Dinî Belirtiler. Demirbaş Yayınları. Ankara, 1973.
• Atkinson, Rita; Atkinson, Richard C.; Smith, Edward E.; Bem, Daryl J.; Nolen-Hoeksema, Susan. Psikolojiye Giriş. Çev. Yavuz Alogan. 6. Baskı. Arkadaş Yayınevi, Ankara, 2010.
• Atsız, Hasan. “Psikanalitik Kuram Bağlamında Tanrı, İllüzyon ve Bilim”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 18, ss. 299-325, 2005.
• Ayten, Ali. Psikoloji ve Din. İz Yayıncılık, İstanbul, 2010.
• Babaoğlu, Haşmet. “Bilinçaltı Diye Bir şey Yok!”. Vatan gazetesi, 16 Temmuz 2008.
• Baymur, Feriha. Genel Psikoloji. 14. Baskı. İnkılap Yayınevi. İstanbul, 1994.
• Breger, Louis. Freud: Görüntünün Ortasındaki Karanlık. Çev. Aslı Biçen. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.
• Breuer, Josef; Freud, Sigmund. “Ueber den psychischen Mechanismus hysterischer Phànomene”. Neurologischen Centralblatt. Nr. 1 und 2. 1893.
• Breuer, Josef; Freud, Sigmund. Studies on Hysteria. Trans. James Strachey. Basic Books Inc., New York, 1955.
• Brown, Paul; Macmillan, Malcolm B.; Meares, Russel; Hart, Onno Van der. “Janet and Freud: Revealing the Roots of Dynamic Psychiatry”. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry. 30, ss. 480-491, 1996.
• Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 2003.
• Burger, Jerry M.. Kişilik. Çev. İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu. Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2006.
• Carpenter, William Benjamin. Principles of Mental Physiology. Cambridge University Press, Cambridge, 2009.
• Cüceloğlu, Doğan. İnsan ve Davranışı. 8. Baskı. Remzi Kitabevi, İstanbul, 1998.
• Cündioğlu, Dücane. “’Bilinçaltı’ Diye Bir Şey Var!”. Yeni Şafak gazetesi, 19 Temmuz 2008.
• Cündioğlu, Dücane. “Bilinçdışı’ndan Bilinçaltı’na…”. Yeni Şafak gazetesi, 20 Temmuz 2008.
• Debray-Ritzen, Pierre. Freud Skolastiği. Çev. A. Fikret Gökdemir, A. Çetin Ertürk. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1991.
• Ellenberger, Henri F.. The Discovery of the Unconscious: The History and Evolution of Dynamic Psychiatry. Fontana Press, London, 1994.
• Ersevim, İsmail. Freud ve Psikanalizin Temel İlkeleri. Assos, İstanbul, 2008.
• Forsyth, James. “Sigmund Freud”. Çev. Metin Güven. Psikolojik Din Kuramları içinde (Mustafa Ulu, Edt). Kimlik Yayınları, Kayseri, 2017.
• Freud, Anna. Ben ve Savunma Mekanizmaları. Çev. Yeşim Erim. Metis Yayınları, İstanbul, 2011.
• Freud, Sigmund. Psikanaliz. Çev. Tahsin Büyükören. Düşünen Adam Yayınları, İstanbul, 1994.
• Freud, Sigmund. “Das Unbewußte”, Internationale Zeitschrift für Ärztliche Psychoanalyse, 3 (4), 1915. ss. 189-203, s. 193.
• Freud, Sigmund. “Obsessive Actions and Religious Practices”. The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud. James Strachey (Edt). Volume IX (1906-1908): Jensen's ‘Gradiva’ and Other Works, 1907. ss. 115-128.
• Freud, Sigmund. “Quelques Considérations Pour Une Étude Comparative des Paralysies Motrices Organiques et Hystériques”. Archives de Neurologie. N. 77, ss. 29-43. 1893.
• Freud, Sigmund. “Saplantılı Eylemler ve Dini Uygulamalar”. Dinin Kökenleri. Çev. Selçuk Budak. Öteki Yayınevi, İstanbul, 1999. s. 36.
• Freud, Sigmund. A General Introduction to Psychoanalysis. Trans. G. Stanley Hall, Boni and Liveright Publishers. New York, 1920. s. 7, 90.
• Freud, Sigmund. Beyond the Pleasure Principle. Trans. James Strachey, W.W. Norton & Company. New York, 1961.
• Freud, Sigmund. Cinsel Yasaklar ve Normaldışı Davranışlar. Çev. Muammer Sencer. Ara Yayıncılık, İstanbul, 1989.
• Freud, Sigmund. Cinsiyet Üzerine. Çev. Avni Öneş. Say Yayınları, İstanbul, 1993.
• Freud, Sigmund. Civilization and Its Discontents. Trans. James Strachey, W.W. Norton Company. New York, 1962. s. 50, 82.
• Freud, Sigmund. Dinin Kökenleri. Çev. Selçuk Budak. Öteki Yayınevi, İstanbul, 1999.
• Freud, Sigmund. Dream Psychology: Psychoanalysis for Beginners. Trans. M.D. Eder, The James A. McCann Company. New York, 1920.
• Freud, Sigmund. Düşlerin Yorumu I. Çev. Emre Kapkın. Payel Yayınlerı, İstanbul, 1996.
• Freud, Sigmund. Espriler ve Bilinçdışı ile İlişkileri. Çev. Emre Kapkın. Payel Yayınları, İstanbul, 2012.
• Freud, Sigmund. General Psychological Theory: Papers on Metapsychology. Philip Rieff (Edt.). Collier Books, New York, 1963.
• Freud, Sigmund. General Psychological Theory: Papers on Metapsychology. Philip Rieff (Etd). A Touchstone Book, New York, 1991.
• Freud, Sigmund. Günlük Yaşamın Psikopatalojisi. Çev. Şemsa Yeğin. İthaki Yayınları, İstanbul, 2016.
• Freud, Sigmund. Hayatım ve Psikanaliz. Çev. Selmin Evrim. İnsel Kitabevi, İstanbul, 1944.
• Freud, Sigmund. Jokes and Their Relation to The Unconscious. Trans, James Strachey. W.W. Norton & Company, New York, 1990.
• Freud, Sigmund. Kültürdeki Husursuzluk. Çev. Veysel Atayman. Say Yayınları, İstanbul, 2011.
• Freud, Sigmund. Metapsikoloji – 1. Çev. Aziz Yardımlı. İdea Yayınevi, İstanbul, 2011.
• Freud, Sigmund. Moses and Monotheism. Trans. Katherine Jones. Hogarth Press, Hertfordshire, 1939.
• Freud, Sigmund. Musa ve Tektanrılı Din. Çev. Oya Kasap. Say Yayınları, İstanbul, 2012.
• Freud, Sigmund. Olgu Öyküleri I. Çev. Ayhan Eğrilmez. Payel Yayınları, İstanbul, 1998.
• Freud, Sigmund. Olgu Öyküleri II. Çev. Ayhan Eğrilmez. Payel Yayınları, İstanbul, 1996.
• Freud, Sigmund. Psikanaliz Üzerine Yeni Konferanslar. Çev. Ali Avni Öneş. M. Sıralar Matbaası, İstanbul, 1962.
• Freud, Sigmund. Psikanaliz Üzerine. Çev. Avni Öneş. Say Yayınları, İstanbul, 2013.
• Freud, Sigmund. Psikanaliz ve Uygulama. Çev. Muammer Sencer. Say Yayınları, İstanbul, 1995.
• Freud, Sigmund. Psikanalize Dair Beş Ders. Çev. Mustafa Şekip Tunç. Ahmet Halit Kitabevi, İstanbul, 1948.
• Freud, Sigmund. Psikanalize Giriş Dersleri. Çev. Selçuk Budak. Öteki Yayınları, Ankara, 1999.
• Freud, Sigmund. Psychopathology of Everyday Life. Trans. A.A. Brill. T. Fisher Unwin Ltd, London, 1922.
• Freud, Sigmund. Rüya Yorumları-I. Çev. Akın Kanat. İlya İzmir Yayınevi, İzmir, 2010.
• Freud, Sigmund. Tenasül Psikolojisi. Çev. Mithat Enç. Ahmet Halit Kitabevi, İstanbul, 1944.
• Freud, Sigmund. The History of The Psychoanalytic Movement. Trans. A.A. Brill. The Nervous and Mental Disease Publishing Company, New York, 1917.
• Freud, Sigmund. The Interpretations of Dreams. Trans. James Strachey. Basic Books, Neew York, 2010.
• Freud, Sigmund. Three Essays on the Theory of Sexuality. Trans. Ulrike Kistner. Verso, London, s. 80.
• Freud, Sigmund. Totem and Taboo. Trans. James Strachey. Routledge, London, 2004. s. 18-19.
• Freud, Sigmund. Totem ve Tabu. Çev. Hasan İlhan. Alter Yayıncılık, Ankara, 2012.
• Freud, Sigmund. Uygarlığın Huzursuzluğu. Çev. Haluk Barışcan. Metis Yayınları, İstanbul, 2011.
• Freud, Sigmund. Uygarlık ve Hoşnutsuzlukları. Çev. Aziz Yardımlı. İdea Yayınevi, İstanbul, 2011.
• Freud, Sigmund. Yaşamım ve Psikanaliz. Çev. Kamuran Şipal. Say Yayınları, İstanbul, 1993.
• Griesinger, Wilhelm. Mental Pathology and Therapeutics. New Sydenham Society, London, 1867.
• Hartmann, Eduard von. Philosophy of the Unconscious. Routledge, London, 2014.
• Horozcu, Ümit. Din Psikolojisi. Rağbet Yayınları, İstanbul, 2015.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2010.
• Hökelekli, Hayati. Psikolojiye Giriş. 3. Baskı. Düşünce Kitabevi Yayınları, Bursa, 2009.
• Kaplan, Hasan. “Psikanaliz Kuramının Yükselen Hermenötik Değeri”. Dini Araştırmalar, 11(31), ss. 159-171, 2008.
• Karacoşkun, Mustafa Doğan (Edt.). Din Psikolojisi. Grafiker Yayınları, Ankara, 2012.
• Köse, Ali. Freud ve Din. İz Yayıncılık, İstanbul, 2005.
• Köse, Ali; Ayten, Ali. Din Psikolojisi. Timaş Yayınları, İstanbul, 2012.
• Kronemyer, David E.. “Freud's Illusion: New Approaches to Intractable Issues”. International Journal for the Psychology of Religion, V. 21, N. 4, ss. 249-275, 2011.
• Leibniz, Gottfried Wilhelm Freiherr von. “The Monadology”, in The Rationalists. Trans. George Montgomery. Anchor Books, New York, 1960.
• Maarif Vekâleti. Ruhiyat. Devlet Matbaası, İstanbul, 1929.
• Masson , Jeffrey Moussaieff (Etd.). The Complete Letters of Sigmund Freud to Wilhelm Fliess (1887-1904). The Belknap Press of Harvard University Press, Massachusetts, 1985, s. 159-160.
• Matsumoto, David. The Cambiridge Dictionary of Psychology. Cambridge University Press, Cambridge, 2009.
• Michael Craig Miller. “Unconscious or Subconscious?”. https://www.health.harvard.edu/blog/unconscious-or-subconscious-20100801255 adresinden alınmıştır. Erişim tarihi: 28.06.2019.
• Özakpınar, Yılmaz. Psikoloji Tarihi. Ötüken Yayınları, İstanbul, 2011.
• Peker, Hüseyin. Din Psikolojisi. Çamlıca Yayınları, İstanbul, 2011.
• Reuchlin, Maurice. Psikoloji Tarihi. Çev. Selmin Evrim. Anıl Yayınevi, 1964.
• Rudikof, Sonya. “Freud’s Letters”. The Hudson Review, C. 7, S. 4, 1955.
• Schultz, Duane P.; Schultz, Sydney Ellen. Modern Psikoloji Tarihi. Çev. Yasemin Aslay. Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2007.
• Şentürk, Habil. “Freud’un Psikoloji ve Din Anlayışına Eleştirel Bir Yaklaşım”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3, ss. 249-259, 1996.