Neo-Najdism and Anarchism: A Comparative Analysis on Political Authority, Individual Freedom, and Social Order

Yıl 2025, Sayı: 27, 100 - 114, 23.09.2025

Emrah Uzun

Öz

This study aims to analyze, from a comparative perspective, the approaches developed by the Neo-Najdi movement and anarchist thought regarding central authority, individual freedom, and the organization of social order. The Neo-Najdi movement, based on an original and purist interpretation of Islam, advocates for the reconstruction of political and social structures on the foundation of Sharia. In this context, it asserts that legitimate authority can only derive from divine will, rejecting secular forms of governance and the modern nation-state system as illegitimate.
On the other hand, anarchism argues that the state, centralization, and all hierarchical structures are inherently oppressive, and it emphasizes individual freedom as the core value of the political system. While the study identifies commonalities in the critiques of authority developed by both ideologies, it also reveals the fundamental differences between them in terms of their proposed models for an alternative society. Neo-Najdism proposes a sacred-based, top-down societal order, whereas anarchism seeks to construct a decentralized structure grounded in horizontal relations, voluntarism, and direct participation. Although both ideologies challenge modern political authorities, they do so based on different normative and epistemological grounds. In this respect, the study contributes to the literature on anti-authoritarian ideologies and offers new analytical possibilities for understanding the transformation of contemporary political structures, thereby providing a conceptual foundation for future research.

Anahtar Kelimeler

Neo-Najdi , Anarchism , Authority , Individual Freedom , Social Order

Neo-Necdiyye ve Anarşizm: Siyasi Otorite, Bireysel Özgürlük ve Toplumsal Düzen Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz

Öz

Bu çalışma, Neo-Necdî hsareketi ile anarşist düşüncenin merkezi otoriteye, bireysel özgürlüğe ve toplumsal düzenin organizasyonuna ilişkin geliştirdikleri yaklaşımları karşılaştırmalı bir perspektifle analiz etmeyi amaçlamaktadır. Neo-Necdî hareketi, İslam’ın özgün ve saf yorumuna dayanarak, siyasal ve toplumsal yapının şeriat temelinde yeniden inşa edilmesini savunur. Bu bağlamda, meşru otoritenin yalnızca ilahi iradeye dayanabileceğini ileri sürerken, seküler yönetim biçimlerini ve modern ulus-devlet sistemini gayrimeşru kabul eder. Öte yandan, anarşizm devletin, merkeziyetçiliğin ve hiyerarşik tüm yapıların doğası gereği baskıcı olduğunu iddia eder; bireysel özgürlüğü siyasal sistemin temel değeri olarak öne çıkarır.
Çalışma, her iki ideolojinin otoriteye karşı geliştirdikleri eleştirilerin ortak noktalarını belirlemekle birlikte, alternatif toplum modelleri bağlamında aralarındaki temel farkları da açığa çıkarmaktadır. Neo-Necdîlik kutsal temelli, yukarıdan aşağıya işleyen bir toplumsal düzen önerirken; anarşizm, yatay ilişkiler, gönüllülük ve doğrudan katılıma dayanan adem-i merkeziyetçi bir yapı inşa etmeye çalışır. Her iki düşünce de modern siyasal otoriteleri sorgularken, bu sorgulamayı farklı normatif ve epistemolojik temellere dayandırmaktadır. Bu yönüyle çalışma, anti-otoriter ideolojiler üzerine yapılan literatüre katkı sunmakta; aynı zamanda günümüz siyasal yapılarının dönüşümüne dair yeni analiz olanakları sunarak, gelecekteki araştırmalara kavramsal bir zemin hazırlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Neo-Necdî , Anarşizm , Otorite , Bireysel Özgürlük , Toplum Düzeni

Kaynakça

• Abdelhalim, Julten. Reviving Islam: Neo-Salafism Traversing Saudi Arabia and Egypt. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing, 2017.
• Abdülvehhâb, Muhammed b. Kitâbü’t-Tevhîd. Çev. Ahmed Saim Kılavuz. İstanbul: Pamuk Yayıncılık, 2011. Bakunin, Mikhail. God and the State. New York: Dover Publications, 1970 [1871].
• Biehl, Janet. “Democratic Autonomy in North Kurdistan: A Personal Report.” Institute for Social Ecology, 2015. https://social-ecology.org/wp/2015/03/democratic-autonomy-in-north-kurdistan/.
• Bookchin, Murray. Özgürlüğün Ekolojisi. Çev. Aylin Onacak. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
• Bunzel, Cole. The Kingdom and the Caliphate: Duel of Islamic Legitimacies. Washington, DC: Carnegie Endowment for International Peace, 2016.
• Bunzel, Cole. “From Paper State to Caliphate: The Ideology of the Islamic State.” The Brookings Project on U.S. Relations with the Islamic World, no. 19 (2015): 1–30.
• Chomsky, Noam. Chomsky on Anarchism. Edinburgh: AK Press, 2005.
• Dyer-Witheford, Nick. Cyber-Marx: High Technology, and the Struggle for a New World. Chicago: University of Illinois Press, 1999.
• Graeber, David. Bir Anarşist Antropolojiden Parçalar. Çev. Onur Erekli. İstanbul: Sümer Yayıncılık, 2022.
• Graeber, David. Fragments of an Anarchist Anthropology. Chicago: Prickly Paradigm Press, 2004.
• Hamdeh, Emad. Salafism and Traditionalism: Scholarly Authority in Modern Islam. Cambridge: Cambridge University Press, 2021.
• Kinna, Ruth. Anarchism: A Beginner’s Guide. Oxford: Oneworld, 2009.
• Knapp, Michael, Anja Flach ve Ercan Ayboğa. Rojava Devrimi: Kuzey Suriye’de Demokratik Özerklik ve Kadın Özgürlüğü. Çev. Ozan Zırh. İstanbul: Yeni İnsan Yayınları, 2017.
• Kropotkin, Peter. Mutual Aid: A Factor of Evolution. London: Heinemann, 1902.
• Lacroix, Stéphane. Awakening Islam: The Politics of Religious Dissent in Contemporary Saudi Arabia. Cambridge: Harvard University Press, 2011.
• Lauzière, Henri. The Making of Salafism: Islamic Reform in the Twentieth Century. New York: Columbia University Press, 2015.
• Marshall, Peter. İmkânsızı Talep Etmek: Anarşizmin Tarihi. Çev. Oğuzhan Göçmen. İstanbul: Versus Kitap, 2012.
• Newman, Saul. Bakunin’den Lacan’a: İktidarın Dağılması ve Özgürlük Düşüncesi. Çev. Alper Karakaya. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2014.