Zonguldak Taş Kömürü Havzasında Yapılmış Radon Gazı Ölçümlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 7, 29.12.2017

Rıdvan Baldık Hüseyin Aytekin

https://doi.org/10.33720/kisgd.313911

Cited By: 1

Öz

Radon
doğada bulunan tek radyoaktif gaz olup doğal radyasyonun en önemli
kaynağını oluşturmaktadır. Radon
sigaradan sonra akciğer kanserine sebep olan ikinci önemli etkendir
ve ikisinin birlikte oluşturduğu akciğer kanser riski, ikisinin
ayrı ayrı meydana getireceği riskten daha fazladır.
Bu çalışmada, Zonguldak taşkömürü havzasında bulunan Üzülmez,
Kozlu, Karadon, Armutçuk ve Amasra maden ocaklarında bazı
araştırmacılar tarafından yapılmış radon gazı konsantrasyon
ölçüm sonuçları ve radon
gazı sebebiyle maruz kalınan radyasyonun zarar verme derecesi olan
doz değerlerinin birlikte değerlendirilmesi ele alınmaktadır.
Ayrıca radon gazı konsantrasyonları ve doz değerleri, yetkili
kuruluşlar tarafından belirlenen limit değerleri ile
karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zonguldak, Taşkömürü, Radon, Doz Değerlendirmeleri

Evaluation of the Radon Gas Levels Measured in Zonguldak Bituminous Coal Basin

Öz

Radon being unique radioactive gas in the nature which is the most important source of natural radiation. Radon is the second major cause of lung cancer after cigarettes and the two of them together caused the risk of cancer is more than those of the two of them separately. In this study, the radon concentrations and dose assessments for the Üzülmez, Kozlu, Karadon, Armutçuk ve Amasra mines in the Zonguldak bituminous coal basin that made by some researchers are evaluated. Also, the radon concentrations and the dose values are compared with the limit values that determined by regulatory bodies.

 

Anahtar Kelimeler

Zonguldak, Bituminous Coal, Radon, Dose Assessments

Kaynakça

• [1] UNSCEAR (2000) Sources, Effects and Risks of İonizing Radiation, Report to General Assembly, United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation, New York
• [2] Arıkan, İ., H. ve Uslu, İ. (2004) Günlük Hayatımızda Radyasyon, Türkiye Atom enerjisi Kurumu, http://www.taek.gov.tr
• [3] Baldık, R (2005) Gökgöl ve Cehennemagzi Mağaraları ile Amasra Taşkömürü işletmesinde Radon-222 ölçümü, YL tezi, Zonguldak Karaelmas Universitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• [4] Korhonen, P., Kokotti, H., and Kalliokoski, P. (2000) Behaviour of RadonProgenies and Particle Levels During Room Depressurisation, Atmospheric Environment, Vol. 34, pp. 2373-2378.
• [5] Durrani, S., A. and Iliç, R. (1997) Radon Measurement by Etched Track Dedectors, World Scientific, Singapore, pp. 261-313.
• [6] Fişne, A., Ökten, G., Çelebi, N., (2004) Radon Concentration Measurements in Bituminous Coal Mines. Radiation Protection Dosimetry (2005) Vol. 113, No. 2, pp. 173–177.
• [7] Planiniç, J. Faj, D. Vukoviç, B. Faj, Z. Radoliç, V. and Suveljak, B. (2002) Radon exposure and lung cancer. Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, Vol. 256, No. 2, pp. 349-352.
• [8] Küçüktaş, E. (1996) Maden Ocaklarındaki Radyonüklid Konsantrasyonlarının Birikimi Etkileyen Parametrelere Bağlı Olarak Ölçülmesi, Maruz Kalınan Dozların Analitik Bir Yöntem Geliştirilerek Hesaplanması, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Nükleer Enerji Enstitüsü, İzmir.
• [9] Baldık, R., Aytekin, H., Ataksor, B., Tasdelen, M. (2006) Radon Concentration Measurements in the Amasra Coal Field. Radiat. Prot. Dosim., 118 (1): 122–125.
• [11] Yılmaz A, Kürkçüoğlu M E, Haner B (2009) Nükleer İz Dedektörlerinin Konumlarının Radon Konsantrasyonu Ölçümleri Üzerine Etkisi. . Ulusal Nükleer Bilimler ve Teknolojileri Kongresi, 6-9 Ekim 2009, Muğla, Türkiye
• [12] Uzbey1 S, Tel E, Aytekin H, Albayrak N (2013) Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, Çorum İli Yeraltı Kömür Ocaklarında Radon Yoğunluğu Ölçümü 3 (1), 1-5.
• [13] Yener, G. and Küçüktaş, E. (1998) Concentrations of radon and decay products in various underground mines in western Turkey and total effective döşe equivalents. The Analyst, Vol. 123, pp. 31-34.
• [14] Page, D. and Smith, D.M. (1992) The distribution of radon and its decay products in some UK coal mines. Radiat. Prot. Dosim. 45 (1/4), 163–166.
• [15] Hewson, G. S. and Ralph, M. I. (1994) An investigation into radiation exposure in underground non-uranium mines in Western Australia. J. Radiol. Prot. 14(4), 359–370.
• [16] Rao, K. V., Reddy, B. L., Reddy, P. Y., Ramchander, R. B. and Reddy, K. R. (2001) Airborn radon and its progeny levels in the coal mines of Godavarikhani, Andhra Pradesh, India. J. Radiol. Prot. 21, 259–268.
• [17] Nejad, M. G., Beitollahi, M. M., Fathabadi, N. And Nasiree, P. (2002) Exposure to 222Rn in ten underground mines in Iran. Radiat. Prot. Dosim. 98(2), 223–225.
• [18] Veiga, L. H. S.,Melo, V., Koifman, S. and Amaral, E. C. S. (2004) High radon exposure in a Brazilian underground coal mine. J. Radiol. Prot. 24, 295–305.
• [19] Dixon, D. W., Page, D. and Bottom, P. A. (1991) Estimates of Dose from Radon Daughters in UK Mines. Radiat. Prot. Dosim. 36(2/4), 137–141.
• [20] Yaşar, S. (1970) Uranyum Madenciliğinde Radyasyon Tehlikeleri, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, İstanbul
• [21] Rao, K., V., Reddy, B. L., and Ramchander, R., B. (2001) Airborn Radon and Its Pongeny Levels in The Coal Mines of Godavarikhani, Journal of Radiological Protection, Vol.21, pp. 259-268.
• [22] EPA (1992) A Citizen’s Guide to Radon, Annual Report, EPA Document 402-K92-001
• [23] https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberleri/evinizdeki-radon-gaz-tehlikesinden-korunun/
• [24] ICRP, (1993) Protection Against Radon-222 at Home and at Work. ICRP Publication 65. Ann. ICRP 23 (2).
• [25] ICRP, (1981) Limits for Inhalation of Radon Daughters by Workers. ICRP Publication 32. Ann. ICRP 6 (1).
• [26] Kant K, Upadhyay SB, Sharma G.S., Chakarvarti S.K. (2006) Radon Dosimetry in Typical Indian Dwellings Using Plastic Track Detectors. Indoor and Built Environment, 15;2:187–191.
• [10] Aytekin, H., Baldık, R., Çelebi, N. (2009) Radon Fluctuatıons in the Armutçuk Coal Mıne. Fresen. Environ. Bull. 18(1): 87-91.