Güvenlik Kültürü: Son On Yıldaki (2013-2023) Yayınların Bibliyometrik Analizi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 163 - 174, 31.12.2023

Deniz Elmacı , Sermin Kun , Çağrı Ceylan Koçak

https://doi.org/10.33720/kisgd.1319960

Cited By: 1

Öz

Literatürde gelişmiş bir güvenlik kültürü, çalışanların işyerlerinde sağlıklı ve güvenli şartlarda çalışabilmeleri için işveren, çalışan ve yöneticilerin tehlike ve riskleri önceden algılama, önlem alma ve kontrol etmeye yönelik tutum ve davranışlara sahip olmaları olarak tanımlanır . İşyerinin güvenlik kültürü çalışanların güvenlik algısının göstergesidir. Bu konu ile ilgili yapılan çalışmaların artması güvenlik kültürünün geliştirilmesine hizmet edecektir. Bu düşünce ile son on yılda konu ile ilgili yapılan çalışmalar bibliyometrik yöntem ile VOSviewer aracılığıyla analiz edilmiştir. Bibliyometrik analiz, araştırmaların eğilimini analiz etmek, ortaya çıkan bilim alanlarını belirlemek, makalelerin hangi dergilerde ve ne sıklıkla yayınlandığını belirlemek için kullanılmaktadır. Hazırlanan çalışmada, Web of Science™(WoS) veri tabanında 2013 ve 2023 yılları arasında yayımlanan 4041 çalışma incelenerek, güvenlik kültürü konusunda bir bibliyometrik analiz oluşturulması amaçlanmıştır. Araştırmada, 123 farklı ülkeden 13432 yazara ait 1397 farklı dergideki bilimsel çalışmalar değerlendirilmiştir. Güvenlik kültürü çalışmalarının temel olarak (1) organizasyonel (örgütsel) güvenlik kültürü ve (2) hasta güvenliği kültürü şeklinde iki büyük kümeye ayrıldığı, multidisipliner ve çok yönlü bir kavram olduğu sayılarla ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Güvenlik Kültürü, İş Sağlığı ve Güvenliği, Bibliyometrik Analiz

Safety Culture: A Bibliometric Analysis of Publications Over the Last Decade

Öz

In the literature, a developed safety culture is defined as the attitudes and behaviors of employers, employees and managers to anticipate hazards and risks, take precautions and control them so that employees can work in healthy and safe environment in their workplaces. The safety culture of the workplace is an indicator of the safety perception of the employees. Increasing studies on this subject will serve to develop a safety culture. With this idea, the studies on the subject in the last ten years have been analyzed with the bibliometric method through VOSviewer. Bibliometric analysis is used to analyze the trend of research, identify emerging fields of science, and determine where and how often articles are published. In the prepared study, it was aimed to create a bibliometric analysis on safety culture by examining 4041 studies published between 2013 and 2023 in the Web of Science™ (WoS) database. In this study, scientific studies in 1397 different journals belonging to 13432 authors from 123 different countries were evaluated. It has been shown by numbers that safety culture studies are basically divided into two big clusters as (1) organizational safety culture and (2) patient safety culture, and that it is a multidisciplinary and versatile concept.

Anahtar Kelimeler

Safety Culture, Occupational Health and Safety, Bibliometric Analysis

Kaynakça

• P. Maurice, M. Lavoie, L. Laflamme, L. Svanström, C. Romer, and R. Anderson, “Safety and safety promotion: definitions for operational developments,” Inj. Control Saf. Promot., vol. 8, no. 4, pp. 237–240, 2001, doi: 10.1076/icsp.8.4.237.3331.
• B. Çiftçi, “Türkiye’de toplumsal kültürün iş güvenliği kültürüne etkisi the ımpact of social culture on occupational safety culture in Turkey ,” J. Labour Relations, vol. 7, no. 2, pp. 13–40, 2016, [Online]. Available: www.calismailiskileri.org.
• J. Martino, J. Pegg, and E. P. Frates, “The connection prescription: Using the power of social ınteractions and the deep desire for connectedness to empower health and wellness,” Am. J. Lifestyle Med., vol. 11, no. 6, pp. 466–475, 2017, doi: 10.1177/1559827615608788.
• E. S. Oğuz, “Toplum bilimlerinde kültür kavramı,” Hacettepe Üniversitesi Edeb. Fakültesi Derg., vol. 28, no. 2, pp. 123–139, 2011.
• N. Sotshangane, “What impact globalization has on cultural diversity?,” Altern. Turkish J. Int. Relations, vol. 1, no. 4, p. 214, 2002.
• J. E. Tharaldsen, E. Olsen, and T. Rundmo, “A longitudinal study of safety climate on the Norwegian continental shelf,” Saf. Sci., vol. 46, no. 3, pp. 427–439, 2008, doi: 10.1016/j.ssci.2007.05.006.
• S. Cox and R. Flin, “Safety culture: Philosopher’s stone or man of straw?,” Work Stress, vol. 12, no. 3, pp. 189–201, 1998, doi: 10.1080/02678379808256861.
• G. Sönmez and T. Erkmen, “Güvenlik Kültürünün İş Stresi Ve Örgütsel Bağlilik Üzerine Etkisi: Bir Eğitim Sektörü Örneği,” Ulakbilge-Sosyal Bilimler Derg., vol. 78, pp. 1129–1147, 2022, doi: 10.7816/ulakbilge-10-78-04.
• S. Dursun and A. Keser, “İş güvenliği farkındalığı ve iş güvenliği davranışları arasındaki ilişkilerin araştırılması: Uygulamalı bir araştırma,” Çalışma İlişkileri Derg., vol. 5, no. 2, pp. 1–9, 2014.
• S. Dursun, “İş güvenliği kültürünün çalışanların güvenli davranışları üzerine etkisi,” SGD-Sosyal Güvenlik Derg., vol. 3, no. 2, pp. 61–75, 2013.
• K. A. Alkhaledi, S. Bendak, and F. A. Dashti, “Assessing safety culture in public sector organisations: A cross-national study,” Int. J. Ind. Ergon., vol. 94, no. December 2022, p. 103425, 2023, doi: 10.1016/j.ergon.2023.103425.
• H. Mokarami, S. S. Alizadeh, T. Rahimi Pordanjani, and S. Varmazyar, “The relationship between organizational safety culture and unsafe behaviors, and accidents among public transport bus drivers using structural equation modeling,” Transp. Res. Part F Traffic Psychol. Behav., vol. 65, pp. 46–55, 2019, doi: 10.1016/j.trf.2019.07.008
• S. Noor Arzahan, Z. Ismail, and S. M. Yasin, “Safety culture, safety climate, and safety performance in healthcare facilities: A systematic review,” Saf. Sci., vol. 147, p. 105624, 2022, doi: 10.1016/j.ssci.2021.105624.
• C. Uçuk, “A bibliometric analysis on slow food with vosviewer ,” J. Recreat. Tour. Res., vol. 10, no. 1, pp. 14–29, 2023, doi: 10.5281/zenodo.7783439.
• K. van Nunen, J. Li, G. Reniers, and K. Ponnet, “Bibliometric analysis of safety culture research,” Saf. Sci., vol. 108, no. June 2017, pp. 248–258, 2018, doi: 10.1016/j.ssci.2017.08.011.
• F. Eşkin Bacaksız, G. Taşkıran, G. Uğuz, and A. K. Harmancı seren, “Evaluation of national studies, which had been published in the last decade (2008-2017) related to ‘patient safety’ in Turkey: A bibliographic review,” J. Acad. Res. Nurs., vol. 6, no. 3, pp. 523–537, 2020, doi: 10.5222/jaren.2020.63625.
• Kramer et al., “Development of an empirically derived measure of food safety culture in restaurants,” J. Food Prot., vol. 26, no. 3, p. 100043, 2023, doi: 10.1016/j.jfp.2023.100043.
• F. Sherratt and E. Aboagye-Nimo, “Decolonizing occupational safety management: The case of construction site safety culture in Ghana,” Saf. Sci., vol. 151, no. July 2021, p. 105732, 2022, doi: 10.1016/j.ssci.2022.105732.
• T. U. Daim, G. Rueda, H. Martin, and P. Gerdsri, “Forecasting emerging technologies: Use of bibliometrics and patent analysis,” Technol. Forecast. Soc. Change, vol. 73, no. 8, pp. 981–1012, 2006, doi: 10.1016/j.techfore.2006.04.004.
• M. Gündüz, “Türkiye’de 2014-2016 yılları arasında akademik dergilerde muhasebe alanında yayınlanan makalelerin bibliyometrik analizi” Muhasebe Bilim Dünyası Derg., vol. 20, no. 1, pp. 236–257, 2018, doi: 10.31460/mbdd.336596.
• K. Yılmaz, “Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler,” MANAS Sos. Araştırmalar Derg., vol. 10, pp. 1457–1490, 2021, doi: 10.33206/mjss.791537.
• M. Hotamışlı and I. Erem, “Muhasebe ve Finansman Dergisi’nde yayınlanan makalelerin bibliyometrik analizi,” J. Account. Financ., vol. Temmuz, pp. 1–20, 2014.
• M. Akgün and B. Karataş, “Muhasebe ve denetime bakış dergisinde yayımlanan makalelerin bibliyometrik analizi (2000-2016),” Muhasebe ve Denetime Bakış, vol. 2017, no. 52, pp. 19–34, 2017.
• W. Glänzel, “Bibliometrics as a research field,” Techniques, vol. 20, p. 2005, 2003, [Online]. Available: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.97.5311&rep=rep1&type=pdf
• H. Önal, “‘Bağlama’ konulu tezlerin bibliyometrik analizi (1995-2017),” Soc. Sci. Stud. J., vol. 4, no. 19, pp. 2111–2120, 2018, doi: 10.26449/sssj.605.
• Y. L. Huang, Y. S. Ho, and K. Y. Chuang, “Bibliometric analysis of nursing research in taiwan 1991-2004,” J. Nurs. Res., vol. 14, no. 1, pp. 75–81, 2006, doi: 10.1097/01.JNR.0000387564.57188.b4.
• H. Tutar, S. Nam, and C. G. Çağıltay, “Bibliometric analysis and visual mapping of the articles published in the ILEF journal from the beginning to the present,” Kastamonu İletişim Araştırmaları Derg., vol. 10, pp. 87–105, 2023, doi: 10.56676/kiad.1163603.
• Ş. Keçeci, “Bibliometric analysis of theses written in the field of occupational health safety in the national thesis center,” Uluslararası Sos. Bilim. ve Eğitim Derg. – USBED, vol. 3, no. 4, pp. 51–68, 2021.
• O. Ellegaard and J. A. Wallin, “The bibliometric analysis of scholarly production: How great is the impact?,” Scientometrics, vol. 105, no. 3, pp. 1809–1831, 2015, doi: 10.1007/s11192-015-1645-z.
• Z. Kılıçarslan and E. Altuğ, “Bibliyografya,” Türk Kütüphaneciliği, vol. 2, no. 30, pp. 338–339, 2016.
• Zupic and T. Čater, “Bibliometric methods in management and organization,” Organ. Res. Methods, vol. 18, no. 3, pp. 429–472, 2015, doi: 10.1177/1094428114562629.
• N. Öztürk and M. N. Kurutkan, “Kalite yönetiminin bibliyometrik analiz yöntemi ile incelenmesi,” J. Innov. Healthc. Pract., vol. 1, no. 1, pp. 1–13, 2020, [Online]. Available: https://dergipark.org.tr/en/pub/joinihp/issue/64375/977808.
• D. Ugolini, S. Bonassi, A. Cristaudo, G. Leoncini, G. B. Ratto, and M. Neri, “Temporal trend, geographic distribution, and publication quality in asbestos research,” Environ. Sci. Pollut. Res., vol. 22, no. 9, pp. 6957–6967, 2015, doi: 10.1007/s11356-014-3925-1.
• E. C. Whipple, B. E. Dixon, and J. J. McGowan, “Linking health information technology to patient safety and quality outcomes: A bibliometric analysis and review,” Informatics Heal. Soc. Care, vol. 38, no. 1, pp. 1–14, 2013, doi: 10.3109/17538157.2012.678451
• W. T. Chiu and Y. S. Ho, “Bibliometric analysis of tsunami research,” Scientometrics, vol. 73, no. 1, pp. 3–17, 2007, doi: 10.1007/s11192-005-1523-1