COVID-19 PANDEMİ SÜRECİNDE ADÖLESANLARIN YEME TUTUMLARININ VE YEME TUTUMLARI İLE İLİŞKİLİ FAKTÖRLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, , 204 - 210, 31.12.2022

Gamze Yurtdaş , Gülşah Kaner

https://doi.org/10.52831/kjhs.1160666

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu çalışmada, korona virüs hastalığı-19 pandemi sürecinde adölesanların yeme tutumlarının ve yeme tutumları ile ilişkili faktörlerinin belirlenmesi amaçlandı.
Yöntem: Çalışma, 10-18 yaşlarında kolejde öğrenim gören 796 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirildi. Çalışma verileri yüz yüze görüşme tekniği uygulanarak bir anket formu aracılığı ile elde edildi. Anket formunda, adölesanların sosyodemografik özelliklerini, pandemi öncesi ve sürecindeki beslenme alışkanlıklarını, iştah durumlarını, uyku sürelerini, fiziksel aktivite yapma durumlarını belirlemeye yönelik sorular mevcuttu. Adölesanların yeme tutum ve davranışlarının belirlemek için Yeme Tutum Testi-26 (YYT-26) ölçeği kullanıldı.
Bulgular: Adölesanların yaş ortalaması 13.0±1.99 yıl idi. YTT-26 sonuçlarına göre adolesanların %23.0’ının olumsuz yeme tutumuna sahip olduğu belirlendi. Kızların ortalama oral kontrol davranış skoru erkeklerden daha yüksek bulundu (p<0.05). 10-14 yaş grubundaki adölesanların YTT-26 puan ortalamalarının 15-19 yaş grubundakilere göre daha yüksek olduğu belirlendi (p<0.05). Olumsuz yeme tutum riskinin pandemi öncesi dönemde düzenli fiziksel aktivite yaptığını bildirenlerde yapmadığını bildirenlere göre 1.7 kat daha yüksek olduğu tespit edildi. Pandemi döneminde iştahının arttığını ve azaldığını belirtenlerin, iştahının değişmediğini belirtenlere göre olumsuz yeme tutumu görülme olasılığının daha yüksek olduğu saptandı. Uyku süresi 6 saatten az olan adölesanlarda olumsuz yeme tutumu riskinin uyku süresi 6-8 saat arasında olanlara göre 1.8 kat daha fazla olduğu belirlendi.
Sonuç: Pandeminin adölesanların yeme tutumları üzerinde olumsuz etki yarattığı saptandı. Uyku süresinin 6 saatten az olması, iştahın artması ya da azalması yeme tutumuna etki eden risk faktörleri olarak belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Yeme Alışkanlığı, Adölesan, COVID-19

EVALUATION OF ADOLESCENTS' EATING ATTITUDES AND FACTORS ASSOCIATED WITH EATING ATTITUDES DURING THE COVID-19

Öz

Objective: In this study, it was aimed to determine the eating attitudes of adolescents and the factors associated with eating attitudes during corona virus disease-19.
Method: The study was carried out with the participation of 796 college students aged 10-18 years. The study data were collected through a questionnaire form by applying the face-to-face interview technique. In the questionnaire, there were questions to determine the sociodemographic characteristics of the adolescents, their eating habits before and during the pandemic, their appetite, sleep duration, and physical activity status. The Eating Attitude Test-26 (EAT-26) was used to determine the eating attitudes and behaviors of adolescents.
Results: The mean age of adolescents was 13.0±1.99 years. According to the EAT-26, it was determined that 23.0% of adolescents had a negative eating attitude. The mean oral control behavior score of girls was found to be higher than boys (p<0.05). It was determined that the mean EAT-26 scores of the adolescents in the 10-14 age group were higher than those in the 15-19 age group (p<0.05). It was detected that the risk of negative eating attitudes was 1.7 times higher in those who reported doing regular physical activity in the pre-pandemic period than those who reported not doing it. It was found that those who stated that their appetite increased or decreased during the pandemic period were more likely to have a negative eating attitude than those who stated that their appetite did not change. It was determined that the risk of negative eating attitude in adolescents with less than 6 hours of sleep time was 1.8 times higher than those with a sleep duration of 6-8 hours.
Conclusion: It has been determined that the pandemic has a negative effect on the eating attitudes of adolescents. Sleep duration less than 6 hours, increase or decrease in appetite were determined as risk factors affecting eating attitude.

Anahtar Kelimeler

Eating Behavior, Adolescent, COVID-19

Kaynakça

• Dragun R, Veček NN, Marendić M, et al. Have lifestyle habits and psychological well-being changed among adolescents and medical students due to Covid-19 lockdown in Croatia? Nutrients. 2020;13(1):97.
• World Health Organization. WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19-11 March 2020. https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020.
• Sağlık Bakanlığı. T.C Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 2014-2017 Stratejik Planı. http://www.sp.gov.tr/upload/xSPStratejikPlan/files/x4rRI+Stratejik_Plan_2014-2017.pdf. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2022.
• Di Renzo L, Gualtieri P, Pivari F, et al. Eating habits and lifestyle changes during Covid-19 lockdown: an Italian survey. J Transl Med. 2020;18(1):1-15.
• Ersü DÖ, Harbelioğlu E. Pandemi sürecinde adölesanların beslenme alışkanlıklarının belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2022;35:148-156.
• Didin M, Yavuz B, Yazıcı HG. Covid-19’un Öğrencilerin stres, anksiyete, depresyon, korku düzeylerine etkisi: sistematik derleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2022;14(1):38-45.
• Yıldırım S, Uskun E, Kurnaz M. Bir il merkezinde liselerde eğitim gören öğrencilerin yeme tutumları ve ilişkili faktörler. J Pediatr Res. 2017;4:149-155.
• Altun M, Kutlu Y. Ergenlerin yeme davranışları ile ilgili görüşleri: niteliksel çalışma. Florence Nightingale Hemsire Derg. 2015;23(3):174-184.
• Öztürk ÇE, Karasu F, Yavaş ÇM. Pandemi sürecinde evde kalan adölesanların beslenme-egzersiz ve koronavirüs kaygı durumlarının belirlenmesi. HUHEMFAD-JOHUFON. 2021;8(3).
• Süel E, Şengür E, Turasan İ. Covid-19 Salgını döneminde spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin yeme tutumu durumlarının incelenmesi. IJSETS. 2021;7(4):148-154.
• Karadağ MG, Elibol E, Yıldıran H, et al. Sağlıklı yetişkin bireylerde yeme tutum ve ortorektik davranışlar ile obezite arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. GMJ. 2016; 27(3).
• Garner DM, Olmsted MP, Bohr Y, Garfinkel PE. The eating attitudes test: psychometric features and clinical correlates. Psychol Med. 1982;12(4):871-878.
• Ergüney-Okumuş FE, Sertel-Berk HÖ. Yeme Tutum Testi kısa formunun (YTT-26) Üniversite örnekleminde Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Psikoloji Çalışmaları. 2019;40(1):57-78.
• World Health Organization. Growth reference 5-19 years. c2009 [cited 2022 July 8]; Available from: [https://www.who.int/growthref/who2007_bmi_for_age/en/].
• Qiu J, Shen B, Zhao M, Wang Z, Xie B, Xu Y. A nationwide survey of psychological distress among Chinese people in the Covid-19 epidemic: implications and policy recommendations. Gen Psychiatr. 2020;33(2).
• Spettigue W, Obeid N, Erbach M, et al. The impact of Covid-19 on adolescents with eating disorders: a cohort study. J Eat Disord. 2021;9(1):1-8.
• Büyük ET, Duman G. Farklı okullarda okuyan lise öğrencilerinin yeme tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. J Pediatr Res., 2014;1(4):212-217.
• Gümüş AB, Yardımcı H. Erken ve orta adölesan dönemdeki bireylerin ana öğün tüketim durumları ve yeme tutumları. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 2020;9(1):176-184.
• Upadhyah AA, Misra R, Parchwani DN, Maheria PB. Prevalence and risk factors for eating disorders in indian adolescent females. Natl J Physiol Pharm Pharmacol. 1970;4(2):153-153.
• Uzdil Z, Kayacan AG, Özyildirim C, et al. Adölesanlarda ortoreksiya nervoza varlığı ve yeme tutumunun incelenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;4(1):8-13.
• Rodgers RF, Lombardo C, Cerolini S, et al. The impact of the Covid‐19 pandemic on eating disorder risk and symptoms. Int J Eat Disord. 2020;53(7):1166-1170.
• Stoeber J, Madigan DJ, Damian LE, Esposito RM, Lombardo C. Perfectionism and eating disorder symptoms in female university students: The central role of perfectionistic self-presentation. Eat Weight Disord. 2017;22(4):641-648.
• Ünsal A, Tozun M, Ayrancı Ü, Arslantaş D. Türkiye'nin batısındaki bir ilçede lise öğrencilerinde olası yeme bozukluğu görülme sıklığı ve ilişkili faktörler. Dirim. 2010;85:100-112.
• Guthold R, Stevens GA, Riley LM, Bull FC. Global trends in insufficient physical activity among adolescents: a pooled analysis of 298 population based surveys with 1,6 million participants. Lancet Child Adolesc Health. 2020;4(1):23-35.
• Özden G, Parlar Kılıç S. The effect of social isolation during Covid-19 pandemic on nutrition and exercise behaviors of nursing students. Ecol Food Nutr. 2021;60(6):663-681.
• Heradstveit O, Holmelid E, Klundby H, et al. Associations between symptoms of eating disturbance and frequency of physical activity in a non-clinical, population-based sample of adolescents. J Eat Disord. 2019;7(1):1-9.
• Gomes R, Gonçalves S, Costa J. Exercise, eating disordered behaviors and psychological well-being: a study with Portuguese adolescents. Rev Latinoam Psicol. 2015;47(1):66-74.
• Meyer C, Taranis L, Goodwin H, Haycraft E. Compulsive exercise and eating disorders. Eur Eat Disord Rev. 2011;19(3):174-189.
• Jiao WY, Wang LN, Liu J, et al. Behavioral and emotional disorders in children during the Covid-19 epidemic. J Pediatr. 2020;221:264-266.
• Shen W, Long LM, Shih C-H, Ludy M-J. A humanities-based explanation for the effects of emotional eating and perceived stress on food choice motives during the Covid-19 pandemic. Nutrients. 2020;12(9):2712.
• Woolford SJ, Sidell M, Li X, et al.Changes in body mass index among children and adolescents during the Covid-19 pandemic. Jama. 2021;326(14):1434-1436.
• Agostino H, Burstein B, Moubayed D, et al. Trends in the incidence of new-onset anorexia nervosa and atypical anorexia nervosa among youth during the Covid-19 pandemic in Canada. JAMA network open. 2021;4(12):e2137395-e2137395.
• Pietrobelli A, Pecoraro L, Ferruzzi A, et al. Effects of Covid‐19 lockdown on lifestyle behaviors in children with obesity living in Verona, Italy: a longitudinal study. Obesity. 2020;28(8):1382-1385.
• Allabadi H, Dabis J, Aghabekian V, Khader A, Khammash U. Impact of Covid-19 lockdown on dietary and lifestyle behaviours among adolescents in Palestine. Dynam Human Health. 2020;7:2170.
• Konstantinou C, Andrianou XD, Constantinou A, et al. Exposome changes in primary school children following the wide population non-pharmacological interventions implemented due to Covid-19 in Cyprus: A national survey. E Clinical Medicine. 2021;32:100721.
• Donlea JM. Roles for sleep in memory: insights from the fly. Curr Opin Neurobiol. 2019;54:120-126.
• Zhu B, Shi C, Park CG, Zhao X, Reutrakul S. Effects of sleep restriction on metabolism-related parameters in healthy adults: a comprehensive review and meta-analysis of randomized controlled trials. Sleep Med Rev. 2019;45:18-30.
• Dashti HS, Scheer FA, Jacques PF, Lamon-Fava S, Ordovás JM. Short sleep duration and dietary intake: epidemiologic evidence, mechanisms, and health implications. Adv Nutr. 2015;6(6):648-659.
• Sharma M, Aggarwal S, Madaan P, Saini L, Bhutani M. Impact of Covid-19 pandemic on sleep in children and adolescents: a systematic review and meta-analysis. Sleep Med. 2021;84:259-267.
• Alim NE, Fidan ÖPT, Barlas ŞN, et al. Pandemi sürecinde bireylerin uyku kalitesi ve duygusal iştah durumu ile besin tüketiminin değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi. 2021;83.