ERGENLİKTE ÖZNEL İYİ OLUŞ İLE RİSKLİ DAVRANIŞLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 14 - 18, 30.12.2020

Bülent Öngören

Öz

Amaç: Ergenlik çocukluktan yetişkinliğe doğru bir dönüşüm sürecidir. Bu süreçte bireyin kendini tanımlamasında birtakım sorunlar gözlenebilir ve bu sorunlar da bazı riskli davranışlara neden olabilir. Öznel iyi oluş ise bireyin kendini duygusal ve bilişsel düzeyde sübjektif değerlendirmesidir. Bu çalışmanın amacı öznel iyi oluş ile riskli davranışlar arasındaki ilişkiyi irdelemektir. Bu ilişki bazı demografik veriler ve sosyal faktörler kullanılarak irdelenmiştir.
Gereç ve Yöntem: Muğla Valiliğince desteklenen çalışmaya il genelini kapsayacak şekilde, ilçe bazlı kotalı random örneklem ile lise 10. ve 11. sınıf öğrencileri katılmıştır. Çalışmada sosyodemografik bilgi formu, öznel iyi oluşu belirlemek üzere Diener tarafından geliştirilen Olumlu ve Olumsuz Yaşantı Ölçeği ile riskli davranışları belirlemek üzere Gençtanırım tarafından geliştirilen Riskli Davranışlar Ölçeği kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya 14-19 yaşları arasındaki 4225 öğrenci katılmıştır. Öznel iyi oluş ile riskli davranışlar arasında ilişki bulunmakla birlikte intihar eğiliminin hem olumlu hem de olumsuz duygularla ilişkili olması, ergenlerin duygularını anlamlandırma sorunu yaşadığını göstermektedir. Erkekler antisosyal davranışlar, kızlar ise intihar eğilimi açısından riskli olup, kızların öznel iyi oluşu daha yüksek bulunmuştur. Gelir ve aile birlikteliği de hem öznel iyi oluşu hem de riskli davranışları etkilemekte olup, düşük gelirli veya evli ebeveynlerin varlığı ergenleri riskli davranışlardan korurken, yüksek öznel iyi oluşa neden olmaktadır.
Sonuç: Ergenler, duygularını açıklarken birtakım problemler yaşamaktadır. Bu nedenle öznel iyi oluşu demografik bilgilerden ziyade bireyin çevresiyle ilgili konular yordamaktadır. Riskli davranışları ise hem demografik bilgiler hem de bireyle ilgili diğer sosyal faktörler etkilemektedir. Öznel iyi oluş ve riskli davranışlar açısından sadece intihar eğilimi ve anti sosyal davranışlar arasında bir ilişki bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ergenlik, Öznel İyi Oluş, Riskli Davranışlar

Destekleyen Kurum

Muğla Valiliği

Teşekkür

Çalışmaya büyük destek veren Muğla ilindeki tüm rehberlik ve psikolojik danışman öğretmenlerimize teşekkür ederim.

RELATIONSHIP BETWEEN SUBJECTIVE WELL BEING AND RISK BEHAVIOR IN ADOLESCENCE

Öz

Objective: Adolescence is a process of transformation from childhood to adulthood. In this process, some problems are observed in the self-definition of the individual and these problems may cause some risky behaviors. Subjective well-being is the subjective assessment of the individual on an emotional and cognitive level. The aim of this study is to examine the relationship between subjective well-being and risky behavior. This relationship was also compared with some demographic data and environmental factors.
Materials and Method: High school (10th and 11th grade) students participated in the study supported by Mugla Governorship, with a district-based quota random sample to cover the city. In the study, the socio-demographic information form was used to determine the subjective well-being, the Positive and Negative Experience Scale developed by Diener and the Risky Behaviors Scale developed by Gençtanırım to determine risky behaviors.
Results: 4225 students aged 14-19 participated in the study. Although there is a relationship between subjective well-being and risky behaviors, suicidal tendency is associated with both positive and negative emotions, suggesting that adolescents have a problem of making sense of their emotions. Boys are risky in terms of antisocial behavior and girls are suicidal, and subjective well-being of girls is higher. Income and family unity also affect both subjective well-being and risky behaviors, while low income and the presence of married parents protect adolescents from risky behavior, thus causing high subjective well-being.
Conclusion: Adolescents have problems in understanding their feelings. Therefore, subjective well-being predicts issues related to the environment of the individual rather than demographic information. Both demographic information and the individual's environmental issues affect risky behaviors. There is only a relationship between suicidal tendency and antisocial behavior in terms of subjective well-being and risky behaviors.

Anahtar Kelimeler

Adolesence, Subjektif Well Being, Risky Behaviour

Kaynakça

• 1. Blum R, Mmari K. Risk and protective factors affecting adolescent reproductive health in developing countries. Geneva, World Health Organization, 2005.
• 2. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1060. Erişim Tarihi: 01/07/2020.
• 3. Millî Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim 2018/'19. www.meb.gov.tr E.T.: 01/07/2020.
• 4. Savi Çakar F, Tagay Ö, İkiz FE. Risky behaviors of adolescents: Definitions and prevention. Advances in Sychology Research. V. 106 içinde, Ed. Colombus M.A., Nova Science Publishers. 2015: 1-30.
• 5. Erözkan A. İletişim becerileri ve kişilerarası problem çözme becerilerinin sosyal yetkinliğe etkisi. Educ Pract Theory. 2013; 13(2): 731-745. 6. Hurrelmann K, Raithel J. Risk behavior in adolescence. Int J Adolesc Youth. 2005; 12: 281-299.
• 7. Jessor R. Risk Behavior in adolescence: A psychosocial framework for understanding and action. Dev Rev. 1992; 12: 374-390.
• 8. Diener E. Subjective well-being: Thescience of happiness, and a proposal for a national index. Am Psychol. 2000; 55: 34-43.
• 9. Dost MT. Öznel iyi oluş ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk PDR Dergisi. 2005; 23(3): 103-111.
• 10. Myers DG, Deiner E. Who is happy? Psychol Sci. 1995; 6(1): 10-19.
• 11. Eryılmaz A, Ercan L. Öznel iyi oluşun cinsiyet, yaş grupları ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi. Türk PDR Dergisi. 2011; 4(36): 139-151.
• 12. Zhao J. Theeffects of induced positive and negative emotions on risky decision making. Thesis presented at the 28th Annual Psychological Society of Ireland Student Congress. 2006. Maynooth, Ireland.
• 13. Gök AC, Selçuk E, Gençöz T. Olumlu ve olumsuz duygulanımın tekrarlanan ölçümlerde kişi-içi güvenirliği. TPD. 2018; 33(82): 53-64.
• 14. Telef BB. Ergenlerde olumlu ve olumsuz duygular ile riskli davranışlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 2014; 22(2): 591-604.
• 15. Diener E, Wirtz D, Tov W, et al. New well-being measures: Short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Soc Indic Res. 2010; 97(2): 143-156.
• 16. Gençtanırım D. Riskli davranışlar ölçeği üniversite formu: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi. 2014; 5(1): 24-34.
• 17. Işık E, Bedel A. Ergenlerde başa çıkma stratejileri ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkiler. Selçuk Ün Sos Bil Ens Der. 2015; 34: 53-60. 18. Sayıl I. Krize müdahale ve intiharı önleme. Ankara Üniversitesi Yayınları. 2008.
• 19. Arrosa ML, Gandelman N. Happiness decomposition: Female optimism. J Happiness Stud. 2016; 17: 731-756.
• 20. Tong KK, Wang YY. Validation of the flourishing scale and scale of positive and negative experience in a Chinese community sample. PLoS ONE. 2017; 12(8): 1-10.
• 21. Reniers RLEP, Murphy L, Lin A, et al. Risk perception and risk-taking behaviour during adolescence: The influence of personality and gender. PLoS ONE. 2016; 11(4): 1-14.
• 22. Muslu GK. Aygün Ö. Ergenlerin riskli sağlık davranışlarının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. DEUHFED. 2017; 10(4): 242-250.
• 23. Nowak M, Papiernik M, Mikulska A, et al. Smoking, alcohol consumption, and illicit substancesuse among adolescents in Poland. Subst Abuse Treat Pr. 2018; 13(42): 1-8.
• 24. Lindberg LD, Boggess S, Porter L, et al. Teen risk-taking: A statistical portrait. Washington, DC: The Urban Institute. 2000: 1-38.
• 25. Alikaşifoğlu M, Ercan O. Drug use among adolescents. Turk Pediatri Ars. 2002; 37: 66-73.