İSLAMÎ DEMOKRASİ DÜŞÜNCESİNDE SİYASAL HÂKİMİYET MEFHUMU

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1-2, 33 - 45, 28.12.2018

Onur Yıldırım

Öz

İslam’ın demokrasiyle
uyumlu olup olmadığı sorusu etrafında dönen tartışmaların merkezinde yer alan
mefhumlardan birisi, siyasal hâkimiyet mefhumudur. Bu merkezî mefhum, İslamî
demokrasi düşüncesinin gelişimi ve İslam dünyasının demokratikleşmesi
bağlamında İslamî siyasal gündemi belirlemektedir. Allah’ın mutlak hâkimiyete
sahip olduğu konusunda Müslümanlar arasında bir ihtilaf olmamasına rağmen, kendini
Allah’ın hizmetine adamış bir Müslüman’ın siyasal hâkimiyete sahip olup
olamayacağı konusu uzun süreden beri İslam siyasal düşüncesini meşgul
etmektedir. İslam-demokrasi ilişkisi bağlamında, İslam’ın kendi anladıkları
türden demokrasiyle uyumlu olduğunu düşünen Müslüman teorisyenler iki farklı
siyasal hâkimiyet mefhumu ya da anlayışı geliştirmişlerdir. Bunlardan birisini
tevhidî siyasal hâkimiyet, diğerini de istihlaf, başka bir deyişle Allah’ın
halifeliği öğretisinde temellenen siyasal hâkimiyet olarak adlandırmak
mümkündür.

Anahtar Kelimeler

İslam, Demokrasi, Hakimiyet

Kaynakça

• Akbulut, A., (1995), “Kur’an-ı Kerim Açısından Egemenlik Meselesi”, Journal of Islamic Research, Vol. 8, No. 3-4, Summary-Autumn 1995, ss. 149-159.Akbulut, A., (2017), Sahabe Dönemi İktidar Kavgası: Alevi Sünni Ayrışmasının Arka Planı, 5. Baskı, Ankara: Otto YayınlarıAkyüz, V., (1998), Kur’an’da Siyasî Kavramlar, İstanbul: Kitabevi.al-Ashmawy, M. S., (1993), İslama Karşı İslamcılık, çev. Sibel Özbudun, İstanbul: Milliyet Yayınları.Ammara, M., (1991), Laiklik ve Dini Fanatizm Arasında İslam Devleti, çev. Ahmet Karababa ve Salih Barlak, İstanbul: Endülüs Yayınları.Câbirî, M. Â., (2001), Arap-İslâm Siyasal Aklı, çev. Vecdi Akyüz, 2. Baskı, İstanbul: Kitabevi.Esed, M., (1988), İslam’da Yönetim Biçimi, çev. M. Beşir Eryarsoy, İstanbul: Yöneliş Yayınları.Esposito, J. L. ve Voll, J. O., (2012), İslamiyet ve Demokrasi, çev. Ahmet Fethi, İstanbul: Köprü Kitapları.Gannuşi, R., (2015a), Laiklik ve Sivil Toplum, çev. Gülşen Topçu, 2. Baskı, Mana Yayınları, İstanbul.Gannuşi, R., (2015b), İslam Devletinde Kamusal Özgürlükler, çev. Osman Tunç, 2. Baskı, İstanbul: Mana Yayınları.Hacımüftüoğlu, H., (2017), Kral Tanrı: Allah’ın Krallığı, 2. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.İzzetî, E., (2014), İslâm’da Siyaset Teorisi, çev. Yasin Demirkıran, İstanbul: İnsan Yayınları.Kanra, B., (2013), Türkiye’de İslâm, Demokrasi ve Diyalog: Bölünmüş Toplumlarda Müzakere, çev. Yetkin Başkavak, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.Mevdudi, E. A., (1999), İslamda Siyasi Sistem, çev. Ahmet Seçkin, 5. Baskı, İstanbul: Özgün Yayıncılık. Mevdudi, E. A., (2015), Hilafet ve Saltanat, çev. Ali Genceli, İstanbul: Hilal Yayınları. Roy, O., (2015), Siyasal İslamın İflası, çev. Cüneyt Akalın, 4. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.Schmitt, C. (2014), Siyasi İlahiyat: Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, çev. A. Emre Zeybekoğlu, 4. Baskı, Ankara: Dost Kitabevi.