Otoriter Siyasal Sistemlerde Propaganda ve Eleştiri Aracı Olarak Sanat

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 85 - 94, 11.06.2021

Merve Atabay

Öz

Toplum halinde yaşamak insanların temel özelliğidir. Toplum halinde yaşamanın temel özelliği ise düzendir. Düzen ise farklı otorite biçimlerini ortaya çıkarmaktadır. Topluluklar tarih boyunca düzeni sağlamak amacıyla lider ya da yönetici gruba ihtiyaç duymuştur. Lider ya da yönetici zümre farklı biçimlerde onlara tanınan gücü kullanma meşruiyetine sahip olmuşlardır. Güç, teorisyenlerinden bazıları gücü “iki ucu keskin bıçak gibidir” biçiminde nitelendirmektedir. Bu nitelendirme güç kullanımının boyutlarını ortaya koyma açısından önemlidir. Bu açıdan gücü elinde bulunduranlar, elinde bulundurdukları gücü kullanarak otoriter bir yönetim sergileyebilirler. Pek çok iktidar biçiminin doğasında bulunan bu otoriterleşme durumu, güce maruz kalan halk tarafından çeşitli biçimlerde tepkilere, eleştirilere uğrayacaktır. Otorite kavramı meşruluk gerektirir. Meşruiyet otoritenin haklılığını ve kaynağını gösterecektir. Meşruiyetin kabul edilmediği noktada diktatörlüğe gidilir. Otoriter yönetimlerde, bu yönetim tarzından memnun olmayanların tepkileri çeşitli biçimlerde ve zorlama yolu ile engellenmeye çalışılır. Fakat bireyler ve onların oluşturduğu gruplar farklı biçimlerde eleştiri ve karşı çıkış yolları arama eğilimindedir. Bu açıdan bu karşı çıkış yollarından en ılımlısı ve belki de en etkilisi sanattır. Sanat hemen her dönemde halkın ruh halinin etkin bir biçimde yansıtılmasında önemli ve etkin bir araç olmuştur. Bu çalışma sanatsal alanların siyasal yapıların otoriterleştiği dönemlerde nasıl etkin bir biçimde kullanılabileceğini göstermek amacını taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Otorite, Sanat, Propaganda, Eleştiri, Toplumsal Hareketler

Kaynakça

• Adorno, T., (2011), Otoriteryan Kişilik Üstüne, Çev.: Doğan Şahiner, Ankara: Say Yayınları.
• Aleskerov, A., (2007), Eski Sosyalist Ülkelerde Siyasi Rejim Değişmeleri, (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü Kamu Hukuku Anabi̇li̇m Dalı, Ankara.
• Arslan, S., (2009), Yönetim Faaliyetlerini Harekete Geçiren Güç Olarak Otorite Kavramı, Ortaya çıkan Sorunlar, Çözüm Önerileri ve Çorum ilinde Faaliyet Gösteren İş Örgütlerinde Bir Araştırma, Denizli, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı
• Berksoy, F., (1996), Çağımız Batı ve Türk Resminde Toplumsal Gerçekçilik, Sanat Çevresi Dergisi, Şubat, s. 208.
• Della Porta, D., Diani, M., (2012), Toplumsal Hareketler, Çev.: Pelin Çakır ve Ceren Gülbudak, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Hoffer, E., (1995), Kesin İnançlılar, Çev.: Erkıl Günur, İstanbul: İm Yayın Tasarım.
• Kojeve, A., (2007). Otorite Kavramı, Çev.: Murat Erşen, İstanbul, Bağlam Yayıncılık
• Le Bon, G., (2019), Kitleler Psikolojisi, Çev.: Elif Kanur, Ankara: Say Yayınları.
• Mendel G., (2005) Bir Otorite Tarihi: Süreklilikler ve Değişiklikler, Çev.: Işık Ergüden, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Minarlı, M. A., Yılmaz, B. (2015), Asya Politik Sineması Üzerine Notlar, İnsan İle İnsan Dergisi, 2(3). 37-50, Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/insanveinsan/issue/26609/279986
• Nietzsche, F., (2010), Tragedyanın Doğuşu, Çev.: Mustafa Tüzel, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Nişancı, Ş., (2003), Sivil İtaatsizlik, İstanbul: Okumuş Adam Yayınları.
• Plehanov, V.G., Freville, J., (1974), Sosyalist Gözle Sanat ve Toplum Çev.: Asım Bezirci, İstanbul, May Yayınları.
• Sennet, R., (2014), Otorite, Çev.: Kamil Duran. İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Skocpol, T., (2004), Devletler ve Toplumsal Devrimler, Çev.: Erdem Türközü, Ankara: İmge Kitabevi.
• Şahin, H., (1999), Liderlik - Yöneticilik Ayrımı, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Tilly, C., (2009), Kolektif Şiddet Siyaseti, Çev.: Seda Özel, Ankara: Phoenix Yayınları.
• Tolstoy, (2004), Sanat Nedir, Çev.: A. Baran Dural, İstanbul: Bilge Karınca Yayınları.
• Weber, M., (1996), Sosyoloji Yazıları, Çev.: Taha Parla, İstanbul: İletişim Yayınları.