Türkiye ve Avrupa Birliği Arasında Gümrük Birliğinin Güncellenmesine İlişkin Genel Bir Değerlendirme

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 333 - 348, 31.12.2022

Taner Tumer , Baybarshan Ali Kazancı

Öz

Türkiye’nin özellikle Soğuk Savaş sonrası dönemde başlamak üzere, ekonomik ve siyasi anlamda gelişimi bir anlamda Batı ile kurmuş olduğu ilişki paralelinde seyretmiştir. Kurumsal anlamda bu ilişkinin ekonomik boyutu zirve noktasına Gümrük Birliği’nin tesis edilmesiyle ulaşmıştır. Söz konusu Birlik, Türkiye ve Avrupa Birliği tarafında entelektüel çevrelerde pek çok tartışmaya konu olsa da hem statik hem de dinamik olumlu etkilerinin olduğu yadsınamaz bir gerçekliktir. İmzalanmasının üzerinden yaklaşık çeyrek asrın geçtiği Gümrük Birliği gerek kuruluşunda düşünülemeyen unsurlar ve gerekse aradan geçen zamanda dünya ticaretinde ve tarafların ticaret politikalarında meydana gelen değişimler neticesinde bir modernizasyona tabi tutulmak durumundadır. Bu makalenin amacı mevcut Gümrük Birliği’nin olumlu ve olumsuz taraflarını tespit ederek bir dizi çözüm önerileri sunmaktır. Çalışmaya göre Türkiye ve AB arasında politik sorunlar olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda Türkiye ve AB arasında yaşanan siyasi problemler ekonomik ilişkilerden ayrı tutulmaktadır. Ayrıca taraflar arasında mevcut Gümrük Birliğinin rasyonel bakış açısı ile yeniden modernize edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

gümrük birliği, ekonomik entegrasyon, avrupa birliği, türkiye

Kaynakça

• Acar, M. ve Dikkaya, M. (2018). Ekonomik entegrasyon, Avrupa Birliği ve Türkiye, Savaş Yayınları, Ankara
• Achiele vd. (2016), Going deep: The trade and welfare effects of TTIP revised, Ifo working paper no.219
• Alpagu, H. (2015). International taxation and the role of customs union between Turkey and the EU. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi. 10(2), 133-142
• Avrupa Birliği Genel İşler Konseyi Sonuç Raporu, (2018), Erişim Adresi: http://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2018/06/26/council-conclusions-on-enlargement-and-stabilisation-and-association-process/
• Avrupa Komisyonu, 2020 Türkiye İlerleme Raporu, Erişim Adresi: https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/system/files/2020-10/turkey_report_2020.pdf
• Avrupa Komisyonu (2015), Inception Impact Assessment: Enhancement of EU-Turkey bilateral trade relations and modernisation of the EU-Turkey Customs Union, (Brussels, August 2015), Erişim Adresi: http://ec.europa.eu/smartregulation/roadmaps/docs/2015_trade_035_turkey_en.pdf
• Balassa, B. (1961). Towards a theory of economics integration. Kyklos, 14(1), 1-17.
• Berulava, G., Manoli P. ve Selcuki C. vd. (2019). Modes of regional cooperation and their political economy”, FEUTURE Online Paper No. 29.
• Çak, D. ve Çak, M. (2007) “Gümrük birliği’nin getirdikleri ve götürdükleri: dış ticaret vergileri ihracat gelirleri analizi”, İTO Yayın, Yayın No:2007-68
• Çimen, A. (1996). Gümrük birliği ve Avrupa Topluluğu Türkiye ilişkileri. Ankara: Adil
• Ertürk, A. C. (2018). AB-Türkiye arasında gümrük birliği'nin güncellenmesi: fırsatlar ve sorunlar. Global Political Trends Center (GPOT), 59, Erişim Adresi: http://www.jstor.com/stable/resrep19337
• Felbermayr, G. and M. Larch (2013), “The transatlantic trade and ınvestment partnership (TTIP): potentials, problems and perspectives”, CESifo Forum 14(2), 49–60.
• İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV), Gümrük birliği, Erişim Adresi: https://www.ikv.org.tr/ikv.asp?id=38
• Kazancı B. A. (2021). Türk cumhuriyetleri arasında olası gümrük birliği ve diğer entegrasyon modellerinin analizi. Doktora Tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Kalaycı, C , Küçükali, C . (2018). Türkiye Avrupa Birliği ilişkilerinin geleceği: gümrük birliği’nin güncellenmesi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 6 (3) , 13-23. DOI: 10.32479/iicd.144
• Kurter, O. (2020). Avrupa ve Türkiye arasında yürürlükte olan ortak gümrük birliği antlaşması güncellenmesi üzerine bir araştırma. International Journal of Arts and Social Studies, 3 (5) , 62-76. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/asstudies/issue/57968/809652
• Küçükahmetoğlu, O. (2013). Reel Entegrasyon Teorisi, Osman Küçükahmetoğlu vd.(Ed), Ekonomik Entegrasyon Küresel ve Bölgesel Yaklaşım içinde (ss.53-91), Bursa: Ekin Kitabevi, 3.Baskı.
• Nas, Ç. (2018). Turkey-EU customs union: Its modernization and potential for Turkey-EU relations. insight Turkey, 20(3), 43-60. Erişim Adresi: https://www.jstor.org/stable/26469843
• Togan, S. (2015). Technical barriers to trade: The case of Turkey and the Europan Union. Journal of Economic Integration. 30(1), 121-147.
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (2018). 1/95 sayılı ortaklık konseyi kararı (Gümrük birliği kararı). Erişim Adresi: http://www.mfa.gov.tr/1-95-sayili-ortaklik-konseyi-karari-gumrukbirligi-karari.tr.mfa
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı (2018b). Gümrük birliği. Erişim Adresi. https://www.ab.gov.tr/gumruk-birligi_46234.html
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı (2018a). Gümrük birliğinin güncellenme süreci. Erişim Adresi: https://eb.ticaret.gov.tr/portal/faces/home/disIliskiler/ab/gumruk-guncellenme-sureci
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı (2018b). Gümrük birliği’nin güncellenmesi etki analizi çalışması basın bildirisi. Erişim Adresi. https://ticaret.gov.tr/data/5b87239113b8761450e18ee6/Etki%20Analizi%20- %20Bas%C4%B1n%20Bildirisi.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Dış ticaret istatistikleri Erişim Adresi https://biruni.tuik.gov.tr/disticaretapp/menu.zul Uluslararası Nakliyeciler Derneği UND), Erişim Adresi: https://www.und.org.tr,
• Ülengin, F., Ülengin, B., Ekici, Ş.Ö., Kabak, Ö., Çekyay, B., Özaydın, Ö. ve Palut, P.T. (2014). Effects of quotas on Turkish foreign trade: A gravity model, Transport Policy, 38, Pages 1-7.
• Viner, J. (1950) The customs union issue. Carnegie endowment for international peace. New York.
• World Bank (2014), Evaluation of the EU-Turkey customs union, Report No. 85830-TR, (March 18, 2014), Erişim Adresi: http://www.worldbank.org/content/dam/Worldbank/document/eca/turkey/tr-eucustoms-union-eng.pdf