Yargıtay Kararları Işığında İşçinin Yıllık Ücretli İzin Hakkı

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 17 - 29, 30.06.2025

Ahmet Terzioğlu

Öz

Çalışma hakkının Anayasa tarafından teminat altına alınan bir hak olmasının yanında dinlenme hakkı da Anayasa tarafından teminat altına alınan bir haktır. Dinlenme hakkı tanınmayan bir insanın sağlıklı ve verimli bir şekilde çalışması ve hayatını devam ettirmesi düşünülemez. Bu bağlamda yıllık ücretli izin hakkı hem Anayasa hem de diğer yasalar tarafından güvence altına alınmış aynı zamanda yargı kararları ile de desteklenmiş bir haktır. İşçinin bu haktan vazgeçmesi mümkün olmayıp işverenin de bu haktan işçiyi yararlandırması onun için bir zorunluluktur. Bu nedenle işçinin ruh ve beden sağlığı, sosyal yaşamı ve aile ilişkileri açısından yıllık izin hakkının büyük önemi bulunmaktadır.
Türkiye’ de bir iş sözleşmesi çerçevesinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin haklarına ilişkin yasal mevzuat ve yüksek yargı kararlarının işçiye sağladığı haklar ve işverenin yükümlülüklerinin neler olduğu konusu bu çalışmada incelenmeye çalışılmıştır. Yine bu çalışmada yıllık iznin kullanılmamış ve sözleşmenin sona ermiş olması halinde işçinin dava yoluyla bunu talep etmesine ilişkin konu ele alınmıştır. İşverenin yıllık iznin kullandırıldığına ilişkin iddialarını ispat etmesi gereken araçların neler olduğu, yıllık iznin kullanılmadığı durumlarda bunun ücret olarak talep edilebileceği hususları ele alınmıştır. Tüm bu konulara değinilirken Yargıtayın farklı dairelerinin vermiş olduğu kararlar örnek olarak gösterilmiş, bu kararların yıllık ücretli izne ilişkin konuları daha açık bir şekilde ortaya koyduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş Kanunu , Dinlenme Hakkı , Yıllık Ücretli İzin , İşçi

Worker’s Annual Paid Leave Right considering the Court of Appeals Decisions

Öz

In addition to the right to work being a right guaranteed by the Constitution, the right to rest is also a right guaranteed by the Constitution. It is unthinkable for a person who is not granted the right to rest to work healthily and productively and continue their life. In this context, the right to annual paid leave is a right that is guaranteed by both the Constitution and other laws and is also supported by court decisions. It is not possible for the worker to waive this right, and it is an obligation for the employer to make the worker benefit from this right. Therefore, the right to annual leave is of great importance in terms of the worker's mental and physical health, social life and family relations.
In this study, the rights provided to the employee and the obligations of the employer regarding the annual paid leave rights of employees working within the framework of an employment contract in Turkey by the legal legislation and high court decisions were examined. Again, in this study, the issue of the employee requesting this through a lawsuit in case the annual leave has not been used, and the contract has ended was addressed. The tools that the employer must use to prove his claims regarding the use of annual leave and the issues that can be requested as a fee in cases where the annual leave has not been used were addressed. While addressing all these issues, the decisions made by different chambers of the Supreme Court of Appeals were given as examples and it was determined that these decisions more clearly revealed the issues regarding annual paid leave.

Anahtar Kelimeler

Labor Law , Right to Rest , Annual Paid Leave , Worker

Kaynakça

• Akyiğit, E. (2008). İçtihatlı ve Açıklamalı 4857 sayılı İş Kanunu Şerhi 3.Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Akyiğit, E. (2011). “Yıllık Ücretli İzin Kurumunda Yeni Bir Durum: Yıllık İznin İşverence Kısaltımı (İndirimi)”, Çalışma ve Toplum, Sayı 3, s.73-92.
• Akyiğit, E. (2020). Bireysel İş Hukuku Ders Kitabı, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Bodur, Yücel, M. (2015). “Mevsimlik İş Sözleşmesi ile Çalışanların Yıllık Ücretli İzin Hakları”, İş ve Hayat, 1(1), s.131-146.
• Can, M. (2021). İşçi Alacaklarında İspat, Seçkin Yayıncılık, Ankara. Çelik, N., Caniklioğlu N., Canbolat, T. (2020). İş Hukuku, Yenilenmiş 33.Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Değermumcu, S., İzmirlioğlu, A. (2020). “4857 Sayılı İş Kanunu Bakımından Yıllık Ücretli İzin Uygulaması ve Avans İzin” Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık 2006, Sayı 44, s.96-117.
• Demircioğlu, M., Centel, T. (2021). İş Hukuku, Gözden Geçirilmiş 21.Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Ekmekçi, Ö., Yiğit, E. (2020). Bireysel İş Hukuku Dersleri, On İki Levha Yayıncılık, 2.Baskı, İstanbul.
• Eyrenci, Ö., Taşkent, S., Ulucan, D., Baskan, E. (2024). İş Hukuku, 11.Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Günay, C. İ. (2005). İş Kanunu Şerhi, Cilt 2, Yetkin Yayınları, Ankara. Kar, B. (2006). “ Mevsimlik İş”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı 4,s.69-86.
• Karademir, A. (2022). “İsviçre ve Alman Hukukuyla Karşılaştırmalı Olarak Yıllık Ücretli İzin Hakkına Genel Bir Bakış ve Avans İzin Uygulaması” Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 2, s.1091-1117.
• Kayırgan, H. (2021). “Yargı Kararları Işığında Yıllık Ücretli İzin Hakkı”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, s.577-596.
• Kurtar, Ö., Subaşı, İ. (2023). “İş İlişkisi Devam Ederken Serbest Zaman Kullandırılmaksızın Yıllık İzin Ücreti Adı Altında Ödenen Ödemelerin Değerlendirilmesi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 21, Sayı Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı, s.710 - 725
• Mollamahmutoğlu, H., Astarlı, M., Baysal, U. (2019). İş Hukuku Ders Kitabı, Cilt 1, Bireysel İş Hukuku, Gözden Geçirilmiş 3.Baskı, Lykeion Yayınları, Ankara.
• Narmanlıoğlu, Ü. (2014). İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri I, Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş 5.Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Okur, Z. (2008). “Mevsimlik İşlerde Yıllık Ücretli İzin”, Kamu-İş- İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, s.1-17.
• Özdemir, E. (2006). İş Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıklarda İspat Yükü ve Araçları, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Özkaraca, E. (2018). “Aynı İşveren Yanındaki Aralıklı Çalışmalarda Yıllık Ücretli İzin Hakkı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı 39, s.90-104.
• Tunçomağ, K., Centel, T. (2022), İş Hukukunun Esasları, 10.Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Yücel Bodur, M. (2015). “Mevsimlik İş Sözleşmesi ile Çalışanların Yıllık Ücretli İzin Hakları” İş ve Hayat, Cilt 1, Sayı 1, s.131-146.
• Kanunlar Borçlar Kanunu (2011). 01.03.2025tarihinde, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6098&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 adresinden erişildi
• Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun, (Basın İş Kanunu), (1952). 01.03.2025 tarihinde,https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5953&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=3 adresinden erişildi
• Deniz İş Kanunu (1967). 01.03.2025 tarihinde,https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=854&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 adresinden erişildi. İş Kanunu (2003). 01.03.2025 tarihinde, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4857&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 adresinden erişildi
• Yönetmelik Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği (2004). 01.03.2025 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5451&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 adresinden erişildi
• Yargıtay Daire Kararları
• https://karararama.yargitay.gov.tr