Hipomanik Tutumlar ve Pozitif Yordamalar Ölçeğinin Türkçeye uyarlanmasına yönelik ön çalışma

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 157 - 170, 25.08.2022

Zeynep Maçkalı Gülin Güneri

https://doi.org/10.5455/kpd.26024438m000064

Öz

Duygudurumdaki dalgalanmaların doğasını anlamaya yönelik geliştirilen Bütüncül Bilişsel Model’e göre bu dalgalanmalar, içsel durumlardaki çoklu, aşırı, birbiriyle çelişen ve kişiselleştirilmiş inançlardan dolayı sürdürülür. Hipomanik Tutumlar ve Pozitif Yordamalar Ölçeği (HİTPOY) bu dalgalanmalarda etkili olduğu düşünülen bilişsel ve davranışsal süreçleri test etmek için geliştirilmiştir. Ön çalışma niteliğindeki bu araştırmanın amacı, ölçeğin 61 maddelik formunun psikometrik özelliklerinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemi, klinik tanısı olmadığını bildiren 353 katılımcıdan (244 K, 106 E, 3 boş veri; yaş Ort. = 28.25) oluşturulmuştur. Yapı geçerliğini incelemek için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Ölçüt geçerliği için HİTPOY-61’in Türkçe formunun geçmiş hipomanik belirtileri (Duygudurum Bozuklukları Ölçeği), mevcut hipomanik belirtileri (Hipomani Soru Listesi-32) ve son 24 saat içindeki manik ve depresif belirtileri değerlendiren (İçsel Durum Ölçeği) ölçeklerle ilişkilerine bakılmıştır. Ölçeğin güvenirlik analizinde Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı ve test-tekrar test korelasyonları hesaplanmıştır. Faktör analizinde 52 madde temsil edilmiştir. HİTPOY’un 52 maddelik versiyonunun iç tutarlılık katsayısı tüm ölçek için α = .95, ‘Kendine ve Diğerlerine Dair Çelişkili İnançlar’ alt ölçeği için α = .94 ve ‘Aktivasyona Yönelik Çelişkili Değerlendirmeler’ için α = .88 olarak bulunmuştur. Bununla birlikte, oluşan iki faktörlü bu yapı doğrulanamamıştır. Test-tekrar test güvenirliği oldukça yüksektir (r = .43). Ölçüt geçerliği açısından HİTPOY ile DDBÖ, HSL-32_taşkınlık, HSL-32_dürtüsellik ve İDÖ arasında anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Bu ön çalışmada her ne kadar DFA’da iki faktörlü model doğrulanamasa da güvenirlik ve geçerliğe ilişkin elde edilen bulguların kabul edilebilir düzeyde olduğu düşünülmektedir. Ölçek bu haliyle, duygudurum dalgalanmaları yaşayan kişilerle içsel durumların değerlendirilmesi ve alternatif yolların geliştirilmesi adına kullanılabilir. Gelecek çalışmalarda ölçeğin bipolar bozukluğu olan kişilerin bulunduğu örneklemlerde çalışılmasının psikometrik özelliklerini güçlendireceğine inanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

bipolar bozukluk, duygudurum, dalgalanmalar, psikometri, ön çalışma

A preliminary study of the Turkish adaptation of Hypomanic Attitudes and Positive Predictions Inventory

Öz

According to the Integrative Cognitive Model, mood fluctuations are sustained due to multiple, excessive, conflicted, and personalized beliefs related with internal states. The HAPPI was developed to test the cognitive and behavioral processes affecting on these fluctuations. This study aimed to report the preliminary results of the Turkish adaptation of the HAPPI-61 and to examine its psychometric properties. The sample consisted of 353 individuals (244 W, 106 M, 3 declined to answer) with a mean age of 28.25 years. None of the participants had clinical diagnosis. The construct validity was examined through exploratory and confirmatory factor analyses. For the criterion validity, correlations between the HAPPI-TR and MDQ, HCL-32, ISS-TR were investigated. Cronbach’s alpha coefficients and test-retest correlations were calculated for testing the reliability. 52 items were represented as a result of the factor analysis. The internal consistency of the HAPPI-TR was .95 for the whole sample. The internal consistency of its two subscales were as follows: .94 for the ‘Conflicting Beliefs about Self and Others’ subscale and .88 for the ‘Conflicting Appraisals of Activation’ subscale. However, the 2-factor structure was not confirmed. The test-retest reliability was moderate (r = .43). Statistically significant correlations were found between the HAPPI-TR and MDQ, HCL-32 irritable/risk taking, HCL-32 impulsivity and ISS-TR. Although the two-factor structure could not be confirmed, the findings of this preliminary study were considered to be at an acceptable level. The current scale can be used for individuals having mood swings in order to evaluate internal states and to help to develop alternative ways. It is believed that examining the HAPPI-TR in different samples including individuals with bipolar disorder and performing comparative analyses will strengthen its psychometric properties.

Anahtar Kelimeler

bipolar disorder, mood, fluctuation, psychometric, preliminary study

Kaynakça

• Alatiq, Y., Crane, C., Williams, J. M. G. ve Goodwin, G. M. (2010). Dysfunctional beliefs in bipolar disorder: Hypomanic vs. depressive attitudes. Journal of Affective Disorders, 122, 294-300.
• Altınbas, K., Ozerdem, A., Prieto, M. L., Fuentes, M. E., Yalin, N., Ersoy, Z., Aydemir, O., Quiroz, D., Oztekin, S., Geske, J. R., Feeder, S. E., Angst, J. ve Frye, M. A. (2014). A multinational study to pilot the modified Hypomania Checklist (mHCL) in the assessment of mixed depression. Journal of Affective Disorders, 152-154, 478-482.
• Angst, J., Adolfsson, R., Benazzi, F., Gamma, A., Hantouche, E., Meyer, T. D., Skeppar, P. Vieta, E. ve Scott, J. (2005). The HCL-32: Towards a self-assessment tool for hypomanic symptoms in outpatients. Journal of Affective Disorders, 88, 217-232.
• Aydemir, Ö., Akkaya, C., Altınbaş, K., Kora, K., Dikici, D. S., Akdeniz, F., Kalaycı, F., Oral, E. T. ve Vahip, S. (Ekim 2011). "Hipomani Soru Listesi-32-Yenilenmiş Sürümün Türkçe sürümünün güvenilirlik ve geçerlilik çalışması", 47.Ulusal Psikiyatri Kongresi "Kongre Bildiri Kitapçığı", s. 71. Antalya, Türkiye.
• Bauer, M. S., Crits-Christoph, P., Ball, W. A., Dewees, E., McAllister, T., Alahi, P., Cacciola, J. ve Whybrow, P. C. (1991). Independent assessment of manic and depressive symptoms by self-rating scale characteristics and implications for the study of mania. Archives of General Psychiatry, 48, 807-812.
• Brace, N., Kemp, R. ve Snelgar, R. (2009). SPSS for psychologists (4. baskı). Routledge.
• Dodd, A. L., Mansell, W, Morrison, A. P. ve Tai, S. (2011). Factor structure of the Hypomanic Attitudes and Positive Predictions Inventory and associations with analogue bipolar symptoms in a student sample. Personality and Individual Differences, 50, 349-354.
• Dodd, A. L., Mansell, W., Sadhnani, V., Morrison, A. P. ve Tai, S. (2010). Principal components analysis of the Hypomanic Attitudes and Positive Predictions Inventory and associations with measures of personality, cognitive style and analogue symptoms in a student sample. Behavioral and Cognitive Psychotherapy, 38, 15-33.
• Hirschfeld, R. M., Williams, J. B., Calabrese, J. R., Flynn, L., Keck Jr, P. E., Lewis, L., McElroy, S. L., Post, R. M., Rapport, D. J., Russell, J. M., Sachs, G. S. ve Zajecka, J. (2000). Development and validation of a screening instrument for bipolar spectrum disorder: The Mood Disorder Questionnaire. American Journal of Psychiatry, 157, 1873-1875.
• Judd, L. L. Akiskal, H. S., Schlettler, P. J., Endicott, J., Leon, A. C. ve Solomon, D. A. (2005). Psychosocial disability in the course of Bipolar I and II Disorders. A prospective, comparative, longitudinal study. Archives of General Psychiatry, 65, 1322-1330.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). Özerk-ilişkisel benlik: Yeni bir sentez. Türk Psikoloji Dergisi, 11, 36-43.
• Konuk, N., Kıran, S., Tamam, L., Karaahmet, E., Aydın, H. ve Atık, L. (2007). Duygudurum Bozuklukları Ölçeği’nin Türkçe uyarlamasının bipolar bozukluk taramasındaki geçerliliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 18, 147-154.
• Maçkalı, Z., Akkaya, C. ve Aydemir, Ö. (2016). İçsel Durum Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi, 53, 222-228.
• Maçkalı, Z., Tosun, A., Çağın Tosun, A. Gürsu Hariri, A., Akkaya, C., İyidoğan, E. ve Süer Yalçın, Ö. (2014). “Hipomanik Tutumlar ve Pozitif Yordamalar Ölçeği” kısa formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 25, 124-132.
• Mansell, W. (2006). The Hypomanic Attitudes and Positive Predictions Inventory (HAPPI). A pilot study to select cognitions that are elevated in individuals with bipolar disordercompared to non-clinical controls. Behavioral and Cognitive Psychotherapy,34, 467-476.
• Mansell, W. (2016). “A positive mood cannot be too positive” How to utilize positive and negative clinical psychology in bipolar disorder. A. M. Wood ve J. Johnson (Ed.) The Wiley handbook of positive clinical psychology (1. baskı) içinde (ss. 233-245). John Wiley & Sons, Ltd.
• Mansell, W., Morrison, A. P., Reid, G., Lowens, I. ve Tai, S. (2007). The interpretations of, and responses to, changes in internal states: An integrative cognitive model of mood swings and bipolar disoders. Behavioral and Cognitive Therapy, 35, 515-539.
• Mansell W., Powell, S., Pedley, R., Thomas, N. ve Jones, S. A. (2010). The process of recovery from Bipolar I Disorder: A qualitative analysis of personal accounts in relation to an integrative cognitive model. British Journal of Clinical Psychology, 49, 193-215.
• Mansell, W., Rigby, Z., Tai, S. ve Lowe, C. (2008). Do current beliefs predict hypomanic symptoms beyond personality style? Factor analysis of the Hypomanic Attitudes and Positive Predictions Inventory (HAPPI) and its association with hypomanic symptoms in a student population. Journal of Clinical Psychology, 64, 450-465.
• Markus, H. R. ve Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98, 224-253.
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Detay Yayıncılık.
• Perlis, R. H., Ostacher, M. J., Patel, J. K., Marangell, L. B., Zhang, H., Wisniewski, S. R., Ketter, T. A., Miklowitz, D. J., Otto, M. W., Gyulai, L., Reilly-Harrington, N. A., Nierenberg, A. A., Sachs, G. S. ve Thase, M. E. (2006). Predictors of recurrence in bipolar disorder: Primary outcomes from the Systematic Treatment Enhancement Program for Bipolar Disorder (STEP-BD). American Journal of Psychiatry, 163, 217-224.
• Power, M. J. (2005). Psychological approaches to bipolar disorders: A theoretical critique. Clinical Psyhology Review, 25, 1101-1122.
• Prieto, M. L., Youngstrom, E. A., Ozerdem, A., Altınbas, K., Quiroz, D., Aydemir, O., Yalin, N., Geske, J., Feeder, S. E., Angst, J. ve Frye, M. A. (2015). Different patterns of manic/hypomanic symptoms in depression: A pilot modification of the hypomania checklist-32 to assess mixed depression. Journal of Affective Disorders, 172, 355-360.
• Sachs, G. S. ve Rush, R. J. (2003). Response, remission, and recovery in bipolar disorders: What are the realistic treatment goals? Journal of Clinical Psychiatry, 64, 18-22.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6. baskı). Allyn and Bacon.
• Tosun, A., Maçkalı, Z., Çağın Tosun, Ö., Kapucu Eryar, A. ve Mansell, W. (2015). Extreme appraisals of internal states and duration of remission in remitted bipolar patients. Archives of Neuropsychiatry, 52, 406-411.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.