FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU’NDA DÜZENLENEN REF DAVASININ DAVA ŞARTI (ZORUNLU) ARABULUCULUK KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 429 - 470, 01.12.2023

Şeyma Işık Yaşlı

Öz

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndan (FSEK) doğan uyuşmazlıklar bir tarafın ticari işletmesini ilgilendirmesi şartıyla ticari davaya vücut verir. Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 5/A maddesindeki koşulları içeren ticari davalar ise zorunlu arabuluculuğa tabidir. Bu anlamda FSEK’te düzenlenen ref davasının zorunlu arabuluculuğa tabi olup olmadığı hem TTK m.5/A’daki koşullar hem de arabuluculuğa elverişlilik bağlamında incelenmelidir.
Ref davasını genel olarak düzenleyen FSEK m.66, manevi hakların ihlalini özel olarak düzenleyen m.67 ve mali hakların ihlalini özel olarak düzenleyen m.68’deki üç misli bedel talebi dışındaki taleplerin konusu bir miktar paranın ödenmesi olmadığından bu talepler zorunlu arabuluculuk kapsamında değildir. FSEK m.68’de düzenlenen üç misli bedel talebinin konusu her ne kadar bir miktar paranın ödenmesi ise de bu talebin hukuki niteliği medeni cezadır. Üç misli bedel talebinin hukuki niteliğinin medeni ceza olduğu dikkate alındığında bu talebin tarafların serbestçe tasarruf edebileceği alanın dışında olduğunun kabulü gerekir. Böylece üç misli bedel talebi arabuluculuğa elverişli olmadığından zorunlu arabuluculuk kapsamında da değerlendirilmemelidir.

Anahtar Kelimeler

Ref Davası, Zorunlu Arabuluculuk, Ticari Dava, Medeni Ceza, Üç Misli Bedel Talebi, Arabuluculuğa Elverişlilik

Kaynakça

• Akil C, ‘Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun Kapsamı’ iç Emel Hanağası ve Mustafa Göksu (edr), Prof. Dr. Ejder Yılmaz’a Armağan Cilt I (Yetkin Yayınları 2014) 75, 137. (Arabuluculuk)
• Akil C, ‘Ticari Davalarda Dava Şartı Arabuluculuğun Usul ve Takip Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi’, (2021) 8 (1) Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi 97,140. (Takip Hukuku)
• Akil C, ‘Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı Arabuluculuk Hakkında Usul Hukuku Bakımından Bazı Değerlendirmeler’, (2020) 11 (41) TAAD 307, 324. (Usul Hukuku)
• Antalya OG, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt: V/1, 2 (2. Bası, Seçkin 2019).
• Arkan S, Ticari İşletme Hukuku (28. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 2022).
• Atalı M ve diğerleri, Medeni Usul Hukuku (5. Bası, Yetkin Yayınları 2022).
• Aydın İ, Ticari Davalarda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk (On İki Levha Yayıncılık 2022).
• Ayhan R ve diğerleri, Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar (15. Bası, Yetkin Yayınları 2022).
• Berkhan İ, ‘Fikri Mülkiyet ve Arabuluculuk’, (2019) 93 (3) İstanbul Barosu Dergisi 170, 197.
• Bozkurt T, Ticari İşletme Hukuku (5. Bası, Yetkin Yayınları 2023). Börü L ve Koçyiğit İ, Ticari Dava (2. Bası, Adalet Yayınevi 2021).
• Börü L ve Parlak Börü Ş, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi Olarak Arabuluculuk (2. Bası, Yetkin Yayınları 2022).
• Budak AC, ‘Ticari Davalarda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk’, (2019) 15 (42) MİHDER 25, 40.
• Bulut U, ‘Birden Fazla Talebin Yer Aldığı Dava Çeşitlerinde Arabuluculuk Dava Şartlarının İncelenmesi’ iç Ali Yeşilırmak ve diğerleri (edr), Arabuluculuğun Geleceği Sempozyumu (İbn Haldun Üniversitesi Yayınları 2020) 363, 389.
• Büyük EI, ‘Karar İncelemesi: Ticari Dava Niteliğindeki İtirazın İptali Davasının Dava Şartı Arabuluculuğa Tabi Olup Olmadığına İlişkin Uyuşmazlığın Giderilmesine Yönelik Yargıtay 23. Hukuk Dairesi Kararının Değerlendirilmesi’, (2021) 27 (1) MÜHF-HAD 777,797.
• Can HG, ‘Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk Düzenlemesinin Kapsamı ve Bazı Tartışmalı Hususlar’, (2019) 93 (6) İstanbul Barosu Dergisi 174, 192.
• Çelikoğlu CT, ‘6325 Sayılı HUAK’a Göre Arabuluculuk Yoluna Başvurulması ve Çözüm Anlaşmasının Mahkeme ve İcra Usulleri İle İlişkisi’ iç Emel Hanağası ve Mustafa Göksu (edr), Prof. Dr. Ejder Yılmaz’a Armağan Cilt I (Yetkin Yayınları 2014) 669, 723.
• Demirbaş A, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda Eser Sahibinin Mali Haklarına Tecavüz Halinde Hak Sahibine Sağlanan Hukuki Koruma (On İki Levha Yayıncılık 2015).
• Deynekli A ve Kısa S, İtirazın İptali Davaları İcra İnkar ve Kötüniyet Tazminatı (Turhan Kitabevi 2005).
• Dinç İ, Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk (2. Bası, Seçkin 2021).
• Ekmekçi Ö ve diğerleri, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk (2. Bası, On İki Levha Yayıncılık 2019).
• Eminoğlu C ve Erdoğan E, Ticari Uyuşmazlıklarda İhtiyari ve Dava Şartı (Zorunlu) Arabuluculuk (Adalet Yayınevi 2020).
• Erdoğan A, ‘Ticari Davalar’, (2013) 3 (1) REGESTA 57, 77.
• Ermenek İ ve Azaklı Arslan B, ‘İcra İflas Hukuku Açısından Ticari Davalarda Arabulucuya Başvuru Zorunluluğu (TTK m. 5/A)’, (2020) 33 (148) TBB Dergisi 135, 196.
• Giray E, ‘Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukukunda Arabuluculuk’ iç Ceyda Sürel Efeçınar ve Mehmet Ertan Yardım (edr), Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk (Seçkin 2019) 29, 40. (“Arabuluculuk”)
• Giray RE, ‘FSEK ve SMK Kapsamında Arabuluculuk’, iç R. Eda Giray ve Deniz Merve Ersoy Pınar (edr), İstanbul Barosu Fikri ve Sınai Haklar Komisyonu 2018-2020 Faaliyet Yılı Özel Yayını (İstanbul Barosu Yayınları 2020) 65, 82. (“FSEK ve SMK”)
• Güleryüz MT ve Zorluoğlu Yılmaz A, ‘Bir Anglo - Amerikan Hukuku Müessesesi Olarak Cezalandırıcı Tazminatın (Punitive Damages) Bazı Türk Hukuku Müesseseleri İle Mukayesesi’, (2019) 31 (141) TBB Dergisi 325, 362.
• Hekim A ve Kaplan MB, ‘Cezalandırıcı Tazminat ve Medeni Ceza Kavramlarının Karşılaştırılması’ iç Başak Baysal (edr), Sorumluluk Hukuku Seminerler – Makaleler 2017 (On İki Levha Yayıncılık 2017) 165, 188.
• Hirsch EE, Hukuki Bakımdan Fikri Say II. Cilt (İktisadi Yürüyüş Matbaası ve Neşriyat Yurdu 1943).
• Işık Yaşlı Ş, Fikri Haklar ile Haksız Rekabet Hukuku Arasında Kümülatif Koruma (Yetkin Yayınları 2022).
• Kırca İ, ‘Nispi Ticari Davaya Dair’, (2017) 33 (1) BATİDER 55, 61.
• Koçyiğit İ ve Bulur A, Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı Arabuluculuk (ARCS Matbaacılık 2019).
• Koçyiğit İ, ‘Ticari Dava, Ticari İş ve Ticaret Mahkemeleri’ iç Mustafa Artuç ve Ertan Aydın (edr), Türk Ticaret Kanunu’nun 5. Yıl Sempozyumu, 8-10 Kasım 2017 (Türkiye Adalet Akademisi 2018) 1, 40.
• Konyalı SC, ‘İtirazın İptali Davasının Türk Milletlerarası Usul Hukuku Yönünden Değerlendirilmesi’, (2022) 13 (2) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 519, 533.
• Korkmaz C, ‘Davaların Yığılmasında Dava Şartı Arabuluculuk İncelemesi’, (2022) 7 (2) Prof. Dr. M. Fatih Uşan’a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı YBHD 1365, 1406.
• Kuru B ve Aydın B, Medeni Usul Hukuku El Kitabı Cilt I (2. Bası, Yetkin Yayınları 2021). (Cilt I)
• Kuru B ve Aydın B, Medeni Usul Hukuku El Kitabı Cilt II (2. Bası, Yetkin Yayınları 2021). (Cilt II)
• Küçükali C, ‘5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 68. Maddesindeki Hakimin Takdir Hakkı’, (2016) 15 (2) Prof. Dr. M. İlhan Ulusan’a Armağan II. Cilt, İKÜHFD 241, 255.
• Memiş AB, Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk Usulü (Seçkin 2020).
• Nomer E, Devletler Hususi Hukuku (23. Bası, Beta 2021).
• Özden Merhacı S, Karşılaştırmalı Hukukta Cezalandırıcı Tazminat (Punitive Damages) (Yetkin Yayınları 2013).
• Özekes M, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku Cilt III (15. Bası, On İki Levha Yayıncılık 2017).
• Özkan Y, İcra İflas Hukukunda İtirazın İptali Davası (Turhan Kitabevi 2004).
• Adnan Deynekli ve Sedat Kısa, İtirazın İptali Davaları İcra İnkar ve Kötüniyet Tazminatı (Turhan Kitabevi 2005).
• Öztan F, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku (Turhan Kitabevi 2008).
• Paslı A, ‘Ticari İşletme ve Ticaret Şirketleri Bakımından Zorunlu Arabuluculuğun Değerlendirilmesi: Türk Ticaret Kanunu 5/A Maddesinin Yorumlanması’ iç Ceyda Sürel Efeçınar ve Mehmet Ertan Yardım (edr), Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk (Seçkin 2019) 13, 25.
• Poroy R ve Yasaman H, Ticari İşletme Hukuku (19. Bası, Seçkin 2022).
• Sarı O, ‘Sınai Mülkiyet Kanununda Düzenlenen Sınai Haklardan Doğan Uyuşmazlıklara Dava Şartı Arabuluculuğun Uygulanması’, (2019) 18 (2) İKÜHFD 345, 386.
• Sayın B, Ticari Dava Şartı Olan Arabuluculuk ADS Serisi Cilt I (Yetkin Yayınları 2021).
• Sekmen O, ‘Türk Fikri Mülkiyet Hukukunda Zararı Aşan Tazminat ve Belirlenmesi’, (2015) 14 (2) İKÜHFD 67, 106.
• Şener OH, Ticari İşletme Hukuku Ders Kitabı (2. Bası, Seçkin 2020).
• Tanrıver S, Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Arabuluculuk (2. Bası, Yetkin Yayınları 2022). (Arabuluculuk)
• Tanrıver S, Medeni Usul Hukuku Cilt I (4. Bası, Yetkin Yayınları 2021). (Cilt I)
• Tanrıver S, Medeni Usul Hukuku Cilt II (2. Bası, Yetkin Yayınları 2022). (Medeni Usul)
• Taşdelen N, Ticari Uyuşmazlıkların Çözümünde Alternatif Bir Çözüm Yolu Olarak Arabuluculuk (Yetkin Yayınları 2021).
• Taşpolat Tuğsavul M, Türk Hukukunda Arabuluculuk (Yetkin Yayınları 2012).
• Tekinalp Ü, Fikri Mülkiyet Hukuku (5. Bası, Vedat Kitapçılık 2012).
• Toprakkaya İ, Fikir ve Sanat Eserlerinden Doğan Uyuşmazlıkların Arabuluculuk Yolu İle Çözümü (On İki Levha Yayıncılık 2021).
• Toraman B, ‘Takip Hukukuna Özgü Bazı Davaların Dava Şartı Arabuluculuğa Tabi Olup Olmadığı Sorunu’, (2020) 5 (1) ÇÜHFD 3141, 3170.
• Ülgen H ve diğerleri, Ticari İşletme Hukuku (8. Bası, Vedat Kitapçılık 2022).
• Yardım ME, ‘Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuğa Başvuru’, iç Ceyda Sürel Efeçınar ve Mehmet Ertan Yardım (edr), Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk (Seçkin 2019) 89, 110.
• Yarsuvat D, Türk Hukukunda Eser Sahibi ve Hakları (Güryay Matbaacılık 1984).
• Yaşar Coşkun S ve Göncü Döner MS, ‘Davaların Yığılması ve Terditli DavalarAçısından Ticari Dava Şartı Arabuluculuk: Mahkeme Kararları Üzerinden Bir Analiz’, (2020) 24 (1-4) Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 89, 117.
• Yılmaz A, ‘Bölge Adliye Mahkemesi Kararları Işığında Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk ve Tüketici Kredi Sözleşmeleri’, (2018) 5 (1) AndHD 219, 238.
• Yılmaz E, ‘İcra Tazminatı’, Haluk Konuralp Anısına Armağan Cilt II (Yetkin Yayınları 2009) 675, 754.
• Yılmaztekin HK ve İnce Z, ‘Dava Şartı Arabuluculuk Ekseninde Bazı Fikri Mülkiyet Hukuku Uyuşmazlıkları’, (2019) 14 (159) Terazi Hukuk Dergisi 2171, 2185.
• İNTERNET KAYNAKLARI
• <https://adb.adalet.gov.tr>
• <lexpera.com.tr>