KİŞİLİK HAKKI KAPSAMINDA ŞEREF VE HAYSİYET KAVRAMI İLE ŞEREF VE HAYSİYETE SALDIRIDA HUKUKA AYKIRILIK UNSURU

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 395 - 433, 01.12.2024

Dilara Zorlutuna

https://doi.org/10.62124/kluhfd.1503466

Öz

Kişilik hakkı dinamik, kapsamı yere ve zamana göre değişen, soyut bir kavramdır. Bu sebeple kişilik hakkının sınırları kolay çizilemez. Günden güne gelişen teknolojik gelişmeler, kişilik hakkının içeriğine yön vermektedir. Kişilik hakkı; birçok kişisel değerden meydana gelir. Bu kişisel değerlerin başında; hayat ve sağlık, vücut bütünlüğü, hayat alanı, şeref ve haysiyet, ad, resim ve ses gelmektedir. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle en hızlı ihlale uğrayan kişisel değerlerin başında hayat alanı ile şeref ve haysiyet gelir. Bu kapsamda şeref ve haysiyet, bir kişinin içinde bulunduğu toplumun gerekli saydığı ahlaki niteliklere sahip olduğu ya da böyle kabul edildiği için kişiye verilen değeri ifade eder. Kişiliğin bir bütün olarak kabul edilmesi halinde şeref ve haysiyet, onun vazgeçilmez bir parçasıdır. Bu sebeple şeref ve haysiyetin haksız saldırılara karşı korunması gerekmektedir.
Şeref ve haysiyete saldırı, çok farklı şekillerde gerçekleştirilebilir. Bu saldırı, yazı ya da sözle yapılabileceği gibi, davranışlarla da meydana gelebilir. Bununla birlikte basın açıklamasıyla gerçekleştirilen kişilik hakkının ihlali de, sözleşmeye ya da haksız fiile dayanabilir. Basın yoluyla şeref ve haysiyete yönelen saldırılar, diğer saldırılara nazaran daha farklı bir anlam taşımaktadır. Çünkü okuyucular basını güvenilir bir kaynak olarak görmekte ve gerekli görürlerse bu basın açıklamalarını tekrar kullanmaktadırlar. Günümüzde sosyal medya, bize bu imkanı sağlamaktadır. Fakat buradaki en önemli ölçüt, basın açıklamasının objektif ve gerçekçi olmasıdır. Çünkü böyle bir açıklama, hukuka aykırılık teşkil etmez ve bu nedenle kişilik hakkına da aykırı sayılmaz. Teknolojik gelişmeler bize göstermektedir ki, kişilik hakkını bu kapsamda da şeref ve haysiyeti koruyucu günümüze uygun yeni önlemler almak şarttır.

Anahtar Kelimeler

Kişi, Kişilik Hakkı, Şeref, Haysiyet, İhlal

Kaynakça

• Antalya G, Manevi Zararın Belirlenmesi ve Manevi Tazminatın Hesaplanması (2017).
• Antalya G ve Topuz M, Medeni Hukuk (3. Baskı, Seçkin Yayınevi 2019).
• Atalay Ö, ‘Özel Yaşamın (Şeref ve Haysiyetin) Zedelenmesi Halinde Manevi Zararın Tazmini’ (1979) 5 (4) Yargıtay Dergisi 877, 877-883.
• Aydos OS, ‘Basın Yolu ile Kişilik Hakları İhlallerinde Manevi Tazminat’, (2012) XVI (2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1, 3 ve 7-11.
• Belli DB, Basın Yolu ile Kişilik Hakkına Saldırılardan Doğan Hukukî Sorumluluk (Yetkin Yayıncılık 2008).
• Çetin E, Son Değişikliklerle Basın Hukuku (Hukuk-Ceza-Açıklamalı-İçtihatlı) (3. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2007).
• Doğan PB, ‘Çatışan İki Değer: Haber Verme Hakkı ve Kişilik Hakkı’, (2014) 1 (4) Ankara Barosu Dergisi 477, 480.
• Dural M ve Öğüz T, Kişiler Hukuku (Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 23. Bası, Filiz Kitabevi 2022).
• Güven K, Kişilik Hakkı ve Ötenazi (Nobel Yayın Dağıtım 2000).
• Hausheer H ve Aebi-Müller RE, Das Personenrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches (2. Auflage, 2008).
• Helvacı S, Gerçek Kişiler (10. Bası, Legal Yayınevi 2023).
• Helvacı S ve Erlüle F, Medeni Hukuk (9. Bası, Legal Yayınevi 2023).
• Helvacı S, Türk ve İsviçre Hukuklarında Kişilik Hakkını Koruyucu Davalar (Beta Yayınevi 2001).
• Işık E, ‘Bir Kişilik Değeri Olarak Kişinin Resmi’ (2020) 78 (4) İstanbul Hukuk Mecmuası 1723, 1732-1734.
• İlkiz F ve Günaydın B, ‘Kişilik Hakları- Medyada Etik ve Yargı Kararları’, (2006) Güz (2) Küresel İletişim Dergisi 1, 1.
• İmre Z, ‘Şahsiyet Haklarından Şahsın Özel Hayatının ve Gizliliklerin Korunmasına İlişkin Meseleler’ (1974) 39 (1-4) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 147, 163-165.
• İstanbul Barosu Dergisi Yargıtay Kararları, Eylül (2003).
• İstanbul Barosu Dergisi Yargıtay Kararları, Ocak-Şubat (2007).
• Karakaş FT, Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar (Turhan Kitabevi 2015).
• Karayalçın Y, ‘Türk Hukukunda Şeref ve Haysiyetin Korunması’ (1962) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1962-1963 Eğitim Öğretim Yılı Açılış Konuşması.
• Kartal B, ‘Basın–Yayın Yoluyla Kişilik Haklarına Saldırı ve Hukuki Sorumluluk’ (1997) 13 (1-2) Yargıtay Dergisi 105, 105-109 ve 114.
• Kılıçoğlu A, Şeref Haysiyet ve Özel Yaşama Basın Yoluyla Saldırılardan Hukuksal Sorumluluk (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1982).
• Kocabaş G, Türk Hukukunda Basın Özgürlüğünün Sınırı Olarak Kişilik Hakkı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi 2004).
• Oğuzman K/Seliçi Ö ve Oktay S, Kişiler Hukuku (21. Baskı, Filiz Kitabevi 2022).
• Özel C, Kitle İletişim Araçları ve Kişilik Haklarının Korunması (Arion Yayınevi 2003).
• Özel S, Uluslararası Alanda Medya ve İnternette Kişilik Hakkının Korunması (Seçkin Yayıncılık 2004).
• Özsunay E, Gerçek Kişilerin Hukuki Durumu (Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş 4. Bası, İstanbul Üniversitesi 1979).
• Reisoğlu S, Basın Özgürlüğü ve Kişilik Haklarının Korunması (Beta Yayınları 2008).
• Serdar İ, Radyo ve Televizyon Yoluyla Kişilik Hakkının İhlali ve Kişiliğin Korunması (Seçkin Yayıncılık 1999).
• Tandoğan H, ‘Şahsiyetin Akit Dışı İhlallere Karşı Korunmasının İşleyiş Tarzı ve Basın Yoluyla Olan İhlallere Karşı Özel Hayatın Korunması’ (1963) CC (1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1, 8 ve 17.
• Tekinay SS, ‘Kişilik Haklarına ilişkin Yasal Değişiklikler Hakkında Eleştiriler’ Prof. Dr. Haluk Tandoğan’ın Anısına Armağan (1990) 55, 55-57.
• Tokbaş H, Türkiye Mevzuatında Şerefi İhlal (Adalet Yayınevi 2009).
• Tüfek ÖF, Basın Yoluyla Kişilik Haklarının İhlali ve Bu İhlale Karşı Özel Hukuk Ceza Hukuku ve İHAS Koruması (2. Baskı, Adalet Yayınları 2007).
• Zevkliler A, Kişiler Hukuku Gerçek Kişiler (Olgaç Matbaası 1981).
• İNTERNET KAYNAKLARI
• Hürriyet, <https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/ayrilik-hakkinda-sok-iddia-22850470>
• Kazancı İçtihat Bilgi Bankası, <https://www.kazanci.com>
• Legal İçtihat Bankası, <https://legalbank.net/arama>
• Mevuzat Bilgi Sistemi, <https://www.mevzuat.gov.tr/
• Swisslex, <https://www.swisslex.ch/de/>